Viêm tuyến giáp mạn tính Hashimoto: Những điều cần biết

Viêm tuyến giáp mạn tính Hashimoto là một bệnh lý viêm mãn tính liên quan đến tình trạng tuyến giáp bị nhiễm tế bào bạch cầu lympho. Bệnh viêm tuyến giáp Hashimoto nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến bệnh lý suy giáp và ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh một cách trầm trọng hơn.

Tuyến giáp là một trong những cơ quan quan trong đối với hệ nội tiết ở người, có nhiệm vụ sản xuất ra hormon T3, T4 giúp điều hòa hoạt động những tổ chức trong hệ thống tim mạch, tiêu hóa hay thần kinh. Ngoài ra, những loại hormone do tuyến giáp sản xuất ra này còn có nhiệm vụ chuyển hóa những chất như carbohydrate hoặc chất đạm, chất béo từ thức ăn vào cơ thể người. Bệnh lý viêm tuyến giáp mạn tính Hashimoto được định nghĩa là một bệnh tự miễn bị gây ra do hệ miễn dịch tấn công những tế bào tuyến giáp khiến những hoạt động của các tế bào này bị cản trở, gây nên những biến chứng quan trọng của tuyến giáp, trong đó có bệnh lý suy giáp. Ngoài ra, khi mắc phải viêm tuyến giáp Hashimoto thì nồng độ hormone tuyến giáp cũng sẽ giảm đi rất nhiều do bị tấn công nên những cơ quan như tim mạch, não cũng như một số quá trình trao đổi chất diễn ra trong cơ thể cũng sẽ bị rối loạn.

Bệnh viêm tuyến giáp mạn tính Hashimoto được cho là một bệnh lý tự miễn, tức là hệ miễn dịch nhận diện nhầm lẫn giữa những yếu tố có hại bên ngoài xâm nhập với chính những tế bào trong cơ thể vật chủ đó. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng hệ miễn dịch nhận diện nhầm đối tượng tấn công này cho đến nay vẫn chưa được nghiên cứu rõ ràng, tuy nhiên có một số yếu tố nguy cơ là điều kiện thuận làm làm cho tỷ lệ bệnh xảy ra cao hơn có thể kể đến đó là:

• Di truyền: Những người mắc bệnh viêm tuyến giáp mạn tính được nghiên cứu là có người thân trong gia đình cũng mắc phải căn bệnh này hoặc một số bệnh lý cũng liên quan đến sự rối loạn hệ miễn dịch của cơ thể. Đây được xem là một trong những yếu tố nguy cơ rất lớn gây nên bệnh viêm tuyến giáp mạn tính Hashimoto.
• Giới tính: Theo một số nghiên cứu trên thế giới thì tỷ lệ người nữ mắc bệnh viêm tuyến giáp Hashimoto cao hơn người nam 7 lần, cũng như những phụ người phụ nữ thường có xu hướng mắc phải những bệnh lý liên quan đến tuyến giáp trong vòng 1 năm đầu tiên sau khi sinh đẻ và sau đó, những rối loạn tuyến giáp này có khả năng phát triển thành bệnh lý viêm tuyến giáp mạn tính Hashimoto với tỷ lệ khoảng 20%.
• Nhiễm tia phóng xạ: Một số báo cáo trên thế giới đã chỉ ra rằng số lượng bệnh nhân bị viêm tuyến giáp mạn tính do nguyên nhân nhiễm phóng xạ và đã từng xạ trị trong quá trình điều trị bệnh lý ung thư máu Hodgkin.
• Một số yếu tố khác như căng thẳng stress trong cuộc sống và công việc, phụ nữ đang mang thai, người mắc một số bệnh lý tự miễn như viêm khớp dạng thấp, trong khẩu phần ăn có quá nhiều hoặc quá ít I-ốt, những vấn đề liên quan đến tâm thần học như chán ăn hay cuồng ăn, người sử dụng thuốc lá...

Viêm tuyến giáp mạn tính Hashimoto bao gồm rất nhiều triệu chứng trên lâm sàng nhưng trong đó không có triệu chứng nào đặc hiệu riêng cho bệnh lý này, các triệu chứng xuất hiện một cách âm thầm trong thời gian dài và sau đó tiến triển thành bệnh lý suy giáp. Đến giai đoạn suy giáp thì bệnh mới bắt đầu xuất hiện rõ những dấu hiệu của suy giáp, tùy vào mức độ nặng nhẹ của bệnh là những triệu chứng sẽ khác nhau đối với từng trường hợp bệnh nhân cụ thể. Một số dấu hiệu thường gặp nhất của bệnh nhân viêm tuyến giáp Hashimoto là:

• Sợ lạnh
• Cơ thể mệt mỏi
• Táo bón
• Giảm mức độ tập trung khi học tập và làm việc
• Hay lo âu, căng thẳng
• Da khô, nhợt nhạt
• Xuất hiện những bướu cổ
• Mặt phù
• Rụng tóc
• Đau nhức, mỏi các cơ trong cơ thể.
• Cứng khớp ở tay và chân
• Giọng khàn
• Tăng cân không rõ nguyên nhân và tăng rất nhanh, khó kiểm soát
• Nồng độ Cholesterol máu tăng cao
• Đối với nữ giới có thể gặp phải tình trạng kinh nguyệt kéo dài hoặc rong kinh

Khi phát hiện những triệu chứng trên nhưng không điều trị thì bệnh sẽ ngày một tiến triển nặng hơn kèm theo các triệu chứng như giảm sút về trí nhớ, vận động cũng như thực hiện các hoạt động thường ngày cũng chậm chạp hơn, gặp phải một số vấn đề về bệnh lý tâm thần.... Đối với những bệnh nhân cao tuổi thì những trường hợp viêm tuyến giáp mạn tính nặng có thể dẫn đến tình trạng hôn mê do suy giáp, gây nguy hiểm cho tính mạng của bệnh nhân.

Bệnh viêm tuyến giáp mạn tính Hashimoto không cần điều trị nếu bệnh nhân ở giai đoạn bình giáp vì ở thời điểm này, bệnh không gây nguy hiểm đến sức khỏe của bệnh nhân nên chỉ cần thăm khám định kỳ để bác sĩ điều trị có thể theo dõi tình trạng sức khỏe của bệnh nhân cũng như diễn biến của bệnh lý một cách rõ ràng nhất.

Vì đây là bệnh tự miễn nên hệ thống miễn dịch của cơ thể cũng sẽ tấn công những cơ quan khác trong cơ thể nên bệnh nhân viêm tuyến giáp mạn tính thường mắc phải một số bệnh lý đi kèm như đái tháo đường, Basedow, viêm khớp dạng thấp hay suy giảm chức năng buồng trứng sớm đối với nữ giới.

Trong giai đoạn suy giáp của bệnh thì lúc này, tuyến giáp không còn khả năng sản sinh đủ lượng hormon giáp nên phương pháp điều trị viêm tuyến giáp mạn tính trong giai đoạn này là liệu pháp hormon thay thế. Hormone thay thế được sử dụng nhiều nhất hiện nay là Levothyroxine, được sử dụng đều đặn hằng ngày và liều lượng của thuốc sẽ được các bác sĩ điều chỉnh theo những độ tuổi, độ nặng nhẹ của bệnh và mức độ cân nặng khác nhau của bệnh nhân. Với những bệnh nhân mắc phải một số vấn đề về tim mạch hay suy giáp quá nặng thì sẽ được dùng hormon thay thế với liều thấp từ ban đầu, sau đó sẽ tăng dần lên. Trong thời gian điều trị, bệnh nhân sẽ được thực hiện xét nghiệm đo hàm lượng hormon giáp trong máu để theo dõi hiệu quả điều trị, từ đó có những thay đổi kịp thời để giúp bệnh nhân mau chóng khỏe bệnh. Trong quá trình sử dụng thuốc thì bệnh nhân có thể gặp phải một số vấn đề như rụng tóc, tuy nhiên không nên giữ tâm lý lo lắng trong thời gian này vì triệu chứng rụng tóc chỉ diễn ra trong thời gian ngắn và bệnh nhân có thể mọc lại tóc sau đó.

Một số biến chứng do viêm tuyến giáp mạn tính Hashimoto để lại nếu bệnh nhân không được điều trị kịp thời đó là:

• Vô sinh
• Sảy thai
• Dị tật bẩm sinh
• Hàm lượng Cholesterol máu cao
• Suy tim
• Co giật
• Hôn mê
• Tử vong
• Viêm não Hashimoto

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc ăn uống không thể xem như một phương pháp điều trị bệnh viêm tuyến giáp Hashimoto hay không thể phòng ngừa được căn bệnh này. Tuy nhiên, vì bệnh viêm tuyến giáp mạn tính thường đi kèm với những bệnh lý mạn tính khác, chẳng hạn như bệnh Celiac cấp độ nhẹ. Do vậy, bệnh nhân cần giảm thiểu việc hấp thu Gluten để việc điều trị viêm tuyến giáp mạn tính được hiệu quả hơn. Ngoài ra, khi sử dụng liệu pháp hormon thay thế với Levothyroxine thì bệnh nhân cũng cần lưu ý và không sử dụng những loại thực phẩm hay thuốc làm ngăn cản hấp thu hormon thay thế, bao gồm:

• Thuốc có chứa chất làm loãng máu
• Thuốc có chứa hormone Estrogen
• Natri Polystyrene Sulfonate
• Thuốc kháng acid nhóm Hydroxit
• Những thuốc bổ sung calci, sắt và các loại vitamin tổng hợp
• Thuốc làm giảm Cholesterol máu.

Viêm tuyến giáp mạn tính Hashimoto là một bệnh tự miễn xuất hiện với những triệu chứng xuất hiện một cách thầm lặng và dẫn đến nguy cơ suy giáp và một số bệnh lý khác. Vì vậy, cần phát hiện bệnh từ giai đoạn sớm để có thể theo dõi và điều trị ngay khi bệnh vào giai đoạn suy giáp, tránh để lại những biến chứng nguy hiểm của viêm tuyến giáp mạn tính.