Xà phòng kháng khuẩn thực sự có lợi?

Khi tìm mua xà phòng và sữa tắm, bạn có thể đã nhìn thấy các sản phẩm có nhãn “kháng khuẩn” và bạn lựa chọn chúng với hy vọng chúng sẽ giúp gia đình bạn an toàn hơn. Bạn có thể đã nghĩ rằng những sản phẩm đó sẽ giảm nguy cơ bị bệnh, lây lan vi trùng hoặc bị nhiễm trùng. Nhưng xà phòng kháng khuẩn có thực sự đem lại lợi ích như vậy hay không?

Theo Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), không có đủ bằng chứng khoa học để chứng minh rằng xà phòng diệt khuẩn không kê đơn (OTC) có khả năng ngăn ngừa bệnh tật tốt hơn so với rửa bằng xà phòng thông thường và nước.

Cho đến nay, lợi ích của việc sử dụng xà phòng rửa tay diệt khuẩn vẫn chưa được chứng minh. Ngoài ra, việc sử dụng rộng rãi các sản phẩm này trong một thời gian dài đã đặt ra câu hỏi về khả năng ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của người sử dụng.

Sau khi nghiên cứu vấn đề này, bao gồm việc xem xét các tài liệu có sẵn và tổ chức các cuộc họp công khai, vào năm 2013, FDA đã ban hành một quy tắc đề xuất yêu cầu dữ liệu an toàn và hiệu quả từ các nhà sản xuất, người tiêu dùng và những người khác nếu họ muốn tiếp tục tiếp thị các sản phẩm kháng khuẩn có chứa các thành phần kháng khuẩn, nhưng rất ít thông tin đã được cung cấp.

Đó là lý do tại sao FDA đang ban hành quy định cuối cùng, theo đó các sản phẩm rửa tay sát trùng tiêu dùng OTC bao gồm xà phòng rửa tay dạng lỏng, bọt, gel, xà phòng thanh và sữa tắm có chứa phần lớn các hoạt chất kháng khuẩn bao gồm triclosan và triclocarban sẽ không còn được tiếp thị như trước nữa.

Bởi vì các nhà sản xuất đã không chứng minh rằng những thành phần đó an toàn để sử dụng hàng ngày trong một thời gian dài. Ngoài ra, các nhà sản xuất đã không chỉ ra rằng những thành phần này có hiệu quả hơn xà phòng và nước thông thường trong việc ngăn ngừa bệnh tật và sự lây lan của một số bệnh nhiễm trùng. Một số nhà sản xuất đã bắt đầu loại bỏ những thành phần này khỏi sản phẩm của họ, trước quy định cuối cùng của FDA.

Bà Theresa M. Michele, thuộc Bộ phận Sản phẩm Thuốc Không kê đơn của FDA cho biết: “Thực hiện theo các phương pháp rửa tay đơn giản là một trong những cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa sự lây lan của nhiều loại nhiễm trùng và bệnh tật ở nhà, ở trường học và những nơi khác”. Đây là phương pháp đơn giản, nhưng lại đem lại hiệu quả tốt.

Quy tắc cuối cùng của FDA chỉ bao gồm xà phòng diệt khuẩn tiêu dùng và sữa tắm được sử dụng với nước. Nó không áp dụng cho nước rửa tay hoặc khăn lau tay. Nó cũng không áp dụng cho xà phòng diệt khuẩn được sử dụng trong các cơ sở chăm sóc sức khỏe, chẳng hạn như bệnh viện và viện dưỡng lão.

Xà phòng kháng khuẩn đôi khi được gọi là xà phòng kháng khuẩn hoặc sát trùng chứa một số hóa chất không có trong xà phòng thông thường. Những thành phần này được thêm vào nhiều sản phẩm tiêu dùng với mục đích làm giảm hoặc ngăn ngừa sự lây nhiễm của vi khuẩn.

Nhiều loại xà phòng lỏng được dán nhãn kháng khuẩn có chứa triclosan, một thành phần được nhiều nhóm môi trường, học thuật quan tâm. Các nghiên cứu trên động vật đã chỉ ra rằng triclosan làm thay đổi cách thức hoạt động của một số hormone trong cơ thể và gây ra những lo ngại về tác động của việc sử dụng ở người. Chúng ta vẫn chưa biết triclosan ảnh hưởng đến con người như thế nào và cần phải nghiên cứu thêm.

Không có dữ liệu nào chứng minh rằng những thành phần này cung cấp sự bảo vệ tốt hơn khỏi bệnh tật và nhiễm trùng. Các nhà khoa học cho rằng việc sử dụng những sản phẩm này có thể mang lại cho mọi người cảm giác an toàn sai lầm.

Nếu bạn sử dụng những sản phẩm này vì nghĩ rằng chúng bảo vệ bạn hơn xà phòng thường và nước thì điều đó là không chính xác. Nếu bạn sử dụng chúng vì cảm giác nó tốt hơn, thì có rất nhiều sản phẩm khác có công thức tương tự nhưng sẽ không khiến gia đình bạn tiếp xúc với các hóa chất không cần thiết. Và một số nhà sản xuất đã bắt đầu sửa đổi các sản phẩm để loại bỏ các thành phần này.

Làm thế nào để bạn biết một sản phẩm có kháng khuẩn hay không? Đối với các sản phẩm không kê đơn, các sản phẩm kháng khuẩn thường có từ “kháng khuẩn” trên nhãn. Ngoài ra, nhãn thông tin trên xà phòng hoặc sữa tắm là dấu hiệu cho thấy sản phẩm có chứa thành phần kháng khuẩn.

XEM THÊM: Hướng dẫn rửa tay đúng cách bằng xà phòng

Ngày nay, chúng ta có thể tìm thấy Triclosan ở nhiều nơi. Nó đã được thêm vào nhiều sản phẩm tiêu dùng bao gồm quần áo, đồ dùng nhà bếp, đồ nội thất và đồ chơi để ngăn ngừa ô nhiễm vi khuẩn. Do đó, mức độ tiếp xúc lâu dài của mọi người với triclosan cao hơn so với suy nghĩ trước đây, làm dấy lên lo ngại về những rủi ro tiềm ẩn liên quan đến việc sử dụng thành phần này trong suốt cuộc đời.

Ngoài ra, các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm đã đưa ra khả năng triclosan góp phần làm cho vi khuẩn kháng lại thuốc kháng sinh. Một số dữ liệu cho thấy sự kháng thuốc này có thể có tác động đáng kể đến hiệu quả của các phương pháp điều trị y tế, chẳng hạn như kháng sinh.

FDA và Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA) đã hợp tác chặt chẽ trong các vấn đề khoa học và quy định liên quan đến triclosan. Nỗ lực chung này sẽ giúp đảm bảo tính nhất quán của toàn chính phủ trong quy định về loại hóa chất này. Hai cơ quan đang xem xét ảnh hưởng của triclosan đến sức khỏe từ hai hướng khác nhau.

EPA quy định việc sử dụng triclosan làm thuốc trừ sâu và đang trong quá trình cập nhật đánh giá về tác động của triclosan khi nó được sử dụng trong thuốc trừ sâu. Trọng tâm của FDA là về tác dụng của triclosan khi nó được người tiêu dùng sử dụng thường xuyên trong xà phòng rửa tay và sữa tắm. Bằng cách chia sẻ thông tin, hai cơ quan sẽ có thể đo lường tốt hơn mức độ phơi nhiễm và ảnh hưởng của triclosan cũng như cách sử dụng khác nhau của triclosan có thể ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

EPA đánh giá lại từng hoạt chất thuốc trừ sâu sau mỗi 15 năm. Các Kế hoạch hoạt động cuối cùng của EPA cho đánh giá rủi ro triclosan có thể được tìm thấy trong sổ ghi EPA-HQ-OPP-2012-0811.

Quy tắc của FDA vẫn chưa áp dụng cho ba hóa chất:

• Benzalkonium chloride
• Benzethonium chloride
• Chloroxylenol

Các nhà sản xuất đang phát triển và lên kế hoạch gửi dữ liệu an toàn và hiệu quả mới cho các thành phần này.

Ngoại trừ ba thành phần vẫn đang được nghiên cứu, tất cả các sản phẩm sử dụng 19 hoạt chất còn lại sẽ cần phải thay đổi công thức của chúng hoặc chúng sẽ không còn được cung cấp cho người tiêu dùng. Các nhà sản xuất sẽ có một năm để tuân thủ quy tắc này.

Quy tắc này không áp dụng cho nước rửa tay. FDA gần đây đã ban hành quy tắc cuối cùng về nước rửa tay OTC và sẽ tiếp tục xem xét ba hoạt chất thường được sử dụng trong nước rửa tay.

Vậy người tiêu dùng nên làm gì? Rửa tay bằng xà phòng thông thường và nước. Đó vẫn là một trong những bước quan trọng nhất bạn có thể làm để tránh bị bệnh và ngăn vi trùng lây lan. Bởi vì xà phòng thường không chỉ loại bỏ bụi bẩn mà nó còn tiêu diệt vi khuẩn và các loại vi sinh khác.

Nguồn tham khảo: fda.gov, health.harvard.edu