Thận đa nang: Phát hiện sớm, tránh suy thận

Bệnh thận đa nang là một trong những căn bệnh hay gặp nhất trong các loại bệnh về thận. Bệnh có nguyên nhân do di truyền, ước tính, có khoảng 12,5 triệu người trên thế giới đang phải mang căn bệnh này. Vì vậy cần phát hiện sớm để tránh dẫn đến suy thận.

Bệnh thận đa nang là một loại hình tổn thương của thận bởi sự xuất hiện của rất nhiều nang chứa đầy dịch trong nhu mô thận và đây là những nang dịch có tính chất lành tính. Trong phần lớn các trường hợp, những nang này thường chỉ xuất hiện ở thận, ngoài ra cũng có một số bệnh nhân có thể có các nang dịch ở ngoài thận như nang gan, tụy và cá biệt ở não, tim.

Nguyên nhân gây ra bệnh thận đa nang là do các bất thường về gen. Có hai tuýp bất thường về gen gây nên bệnh thận đa nang đó là:.

• Tuýp thứ nhất: là do những bất thường nhiễm sắc thể trội. Tuýp này chiếm xấp xỉ 90% trong tổng số những người mắc bệnh thận đa nang và nếu một trong số đó có bố hoặc mẹ bị mắc. 50% số trẻ sinh ra sẽ bị bệnh thận đa nang. Bệnh thận đa nang do nguyên nhân này thường xuất hiện ở người lớn vào tuổi từ 30 - 40, tuy nhiên trẻ em cũng có khả năng bị thận đa nang thuộc tuýp này.
• Tuýp thứ hai là tuýp bất thường ở nhiễm sắc thể lặn. Tuýp này rất ít gặp và thường có biểu hiện ngay sau khi trẻ được sinh ra. Một phần nhỏ bệnh có thể xuất hiện muộn hơn ở trẻ lớn và thanh thiếu niên. Bệnh chỉ xuất hiện ở trẻ nếu như cả bố và mẹ đều mang gen gây bệnh và sẽ có khoảng 25% trẻ bị mắc bệnh.

Thông thường, các nang trong thận tiến triển thầm lặng và không được phát hiện sớm cho đến khi gây các biến chứng như suy thận, tăng huyết áp (THA)... Một số trường hợp được tình cờ phát hiện khi siêu âm bụng khám sức khỏe định kỳ.

Biểu hiện của bệnh thận đa nang có thể là THA, đau vùng hố thắt lưng với các tính chất như đau âm ỉ hoặc đau quặn dữ dội một hoặc hai bên, đau đầu mệt mỏi, tiểu nhiều hoặc tiểu ra máu, có thể kèm sỏi thận và nhiễm khuẩn tiết niệu. Có những trường hợp bệnh nhân thấy bụng to ra và sờ thấy một khối bên cạnh rốn (do thận to nhiều). Giai đoạn muộn là giai đoạn suy thận do các nang phát triển gây ra sự chèn ép và tổn thương nặng nề nhu mô thận.

Tuy các nang này có tính chất lành tính, nhưng chúng có khả năng gây tổn thương thận từ đó dẫn đến rất nhiều biến chứng như THA. Huyết áp tăng cao có thể gây ra xuất huyết não, phình động mạch chủ, nhồi máu cơ tim, tổn thương đáy mắt... và tổn thương thận tạo vòng xoắn bệnh lý. Các nghiên cứu cho thấy có tới 50% số bệnh nhân bị thận đa nang mắc suy thận ở độ tuổi 60.

Suy thận càng làm cho huyết áp tăng cao và tăng nguy cơ đột quỵ tim mạch cũng như đột quỵ não. Ở người bị bệnh thận đa nang, nguy cơ xuất hiện các nang gan cũng thường gặp và nguy cơ này sẽ tăng theo tuổi. Người ta cũng nhận thấy nguy cơ có nang gan ở người bị bệnh thận đa nang nam và nữ là như nhau nhưng ở nữ thì thường nang gan có kích thước lớn hơn và điều này được cho là có liên quan đến các hormon sinh dục nữ.

Bệnh nhân thận đa nang cũng có nguy cơ cao bị mắc phình mạch trong não và đây thực sự rất nguy hiểm. Phụ nữ bị bệnh thận đa nang vẫn có thể có thai và sinh nở an toàn nhưng cần phải cảnh giác với một số nguy cơ như THA, nhiễm độc thai nghén, tiền sản giật và sản giật có thể gia tăng do bệnh thận đa nang. Bên cạnh đó, một số các bất thường cũng có thể kèm theo với thận đa nang như túi thừa đại tràng, các tổn thương van tim... làm nặng thêm tình trạng bệnh.

Phát hiện bệnh thận đa nang không khó bằng việc thông qua các phương tiện chẩn đoán hình ảnh như siêu âm bụng, chụp cắt lớp, chụp cộng hưởng từ ổ bụng. Các bác sĩ khuyến cáo nên đi xét nghiệm kiểm tra chức năng thận nếu có nghi ngờ bất thường về thận

Hệ thống bệnh viện đa khoa quốc tế Vinmec đã áp dụng kỹ thuật xét nghiệm nước tiểu đánh giá các bệnh lý ở thận rất hiện đại. Kỹ thuật L-FABP cho phép chẩn đoán sớm bệnh suy thận. Cho đến nay, Vinmec là nơi đầu tiên tại Việt Nam áp dụng xét nghiệm này theo công nghệ Nhật Bản trên máy xét nghiệm AU680 tự động hiện đại, cho kết quả nhanh chóng, chính xác.

Kỹ thuật xét nghiệm nước tiểu sàng lọc suy thận sớm được áp dụng trong các trường hợp:

• Sàng lọc suy thận cho chương trình khám sức khỏe hoặc sàng lọc đại trà nếu bác sĩ hoặc bệnh nhân có nghi ngờ chức năng thận.
• Sàng lọc suy thận cho các bệnh nhân tiểu đường, cao huyết áp,
• Bệnh nhân có các bệnh lý ở thận: viêm cầu thận cấp và mạn tính, sỏi thận-tiết niệu, viêm đài bể thận, thận đa nang, thận móng ngựa,
• Theo dõi bệnh nhân trước và sau ghép thận
• Bệnh nhân nằm điều trị khoa hồi sức cấp cứu
• Trải qua phẫu thuật Bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết
• Được chỉ định chụp X- quang có sử dụng thuốc cản quang chứa iod...