Tìm hiểu chứng mất ngủ ở phụ nữ mang thai

Triệu chứng mất ngủ ở phụ nữ mang thai là nỗi ám ảnh của bà bầu. Mang thai mất ngủ triền miên sẽ khiến mệt mỏi, đặc biệt là những tháng cuối của thai kỳ.

Vào những tháng đầu của thai kỳ, khi cơ thể phải huy động máu và oxy để hình thành nhau thai và nuôi dưỡng bào thai, sẽ khiến các bà bầu mệt mỏi, do đó sẽ muốn ngủ nhiều hơn. Tuy nhiên, khi đến giữa và cuối thai kỳ, bà mẹ có nguy cơ phải đối mặt với chứng mất ngủ ở phụ nữ mang thai, nguyên nhân là do:

• Hệ tiêu hóa trong giai đoạn mang thai thường hoạt động kém và yếu hơn so với bình thường. Thức ăn lưu lại trong dạ dày và ruột lâu hơn, gây ra chứng khó tiêu, ợ nóng và táo bón.

Bên cạnh đó, thai nhi ngày càng phát triển sẽ ép vào dạ dày, đẩy thức ăn từ dạ dày lên thực quản, gây ra trào ngược dạ dày. Đến cuối thai kỳ, áp lực của thai nhi lên dạ dày và ruột già ngày càng tăng. Đồng thời, sự thay đổi hormone trong cơ thể cũng gây ra những vấn đề về tiêu hóa và dẫn đến chứng mất ngủ ở phụ nữ mang thai.

• Khi mới mang thai, do tác động của các hormone làm hơi thở chậm và sâu, sản phụ thường cảm thấy hít thở khó hơn bình thường. Khi thai nhi ngày càng lớn, dạ con ép lên cơ hoành, khiến cơ hoành giảm bớt cử động, gây khó khăn trong việc hít thở.

Bà bầu phải hít thở sâu và nhiều để lấy oxy. Điều này dẫn đến việc bà bầu thở ra nhiều carbon dioxyde hơn bình thường, làm thấp mức carbon dioxyde trong máu, do đó, làm tăng thở nông càng cảm thấy khó chịu hơn, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng nghỉ ngơi và giấc ngủ.

• Em bé ngày càng phát triển và bụng ngày càng to sẽ khiến các bà bầu khó tìm một tư thế ngủ thích hợp để có thể ngủ ngon, ngủ sâu giấc.
• Khi mang thai, nhịp tim của phụ nữ tăng để bơm máu nhiều hơn đến dạ con, do đó tim phải làm việc mệt hơn bình thường rất nhiều.
• Trong suốt quá trình mang thai, thận phải làm việc thêm 30-50% để lọc thêm khối lượng máu, điều này làm cho lượng urê tăng vọt và bàng quang phải chứa nhiều nước tiểu hơn.

Khi thai nhi càng lớn và chèn ép bàng quang, khiến người mẹ khó chịu và phải đi tiểu thường xuyên, ngay cả ban đêm. Đây chính là nguyên nhân lớn gây ra chứng mất ngủ ở phụ nữ mang thai.

• Lo lắng, căng thẳng về sự phát triển của thai nhi, hoặc kinh tế gia đình khi chuẩn bị đón thêm một thành viên mới. Những áp lực, khó khăn trong công việc hàng ngày, hoặc các mối quan hệ xã hội, quan hệ vợ chồng không như mong muốn... khiến bà bầu ngủ không ngon giấc.
• Cuối thai kỳ, bà mẹ thường bị chuột rút đột ngột ở đùi, bắp chân khiến bà bầu phải thức giấc vì đau. Ngoài ra, lưng và chân phải gánh trọng lượng cơ thể, chịu đựng sức nặng của em bé nên khiến người mẹ bị đau vùng lưng, đây là nguyên nhân gây ra chứng mất ngủ ở phụ nữ mang thai.

Khi mang thai, giấc ngủ của phụ nữ có thể thay đổi như sau:

• Tam cá nguyệt thứ nhất và thứ hai (ba tháng đầu tiên và thứ hai của thai kỳ): mất ngủ khi mới mang thai là do các hormone thay đổi trong đó nồng độ progesterone tăng lên, khiến chất lượng giấc ngủ bị giảm. Bà bầu thường mệt mỏi hơn vào ban ngày, do đó cần ngủ nhiều hơn.
• Tam cá nguyệt thứ ba (ba tháng cuối của thai kỳ): chất lượng giấc ngủ bị giảm sút do mang thai làm tăng giấc ngủ nông. Bà bầu thức giấc vào ban đêm nhiều hơn và tổng thời gian ngủ trong ngày giảm xuống.

Phụ nữ mang thai mất ngủ triền miên có thể gặp vấn đề về giấc ngủ sau này, khi bé được sinh ra, người mẹ chưa thích nghi với lịch sinh hoạt của bé, tạo ra nhiều thách thức đối với giấc ngủ của mẹ.

Nhiều nghiên cứu cho thấy, nếu phụ nữ gặp vấn đề về giấc ngủ, như mất ngủ hoặc ngủ kém, có thể dẫn đến các triệu chứng trầm cảm hoặc nặng hơn có thể phát sinh trầm cảm sau khi sinh. Khi giấc ngủ của phụ nữ mới sinh bị gián đoạn nghiêm trọng, có thể ảnh hưởng đến việc gắn kết hoặc chăm sóc em bé, hoặc thậm chí ảnh hưởng đến hành vi và cảm xúc của người mẹ đối với con.

• Khi mang thai, bà bầu cần tránh ăn no trước khi đi ngủ, nên ăn tối cách giờ đi ngủ từ 2 - 3 giờ để cơ thể có thời gian tiêu hóa thức ăn.
• Tăng cường nhóm thực phẩm giàu vitamin B như các loại rau lá xanh, ngũ cốc nguyên cám có thể giúp cải thiện triệu chứng mất ngủ ở phụ nữ mang thai.
• Nên chia bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ, khi ăn nên ăn chậm, nhai kỹ để dạ dày không bị quá sức, tránh tình trạng bị ợ nóng.
• Hạn chế ăn ngọt vì khi mang thai, chức năng đào thải đường sẽ giảm. Nếu lượng đường trong máu quá cao sẽ gây ra đái tháo đường thai kỳ, đồng thời ảnh hưởng đến giấc ngủ của mẹ bầu.
• Hạn chế tối đa việc sử dụng các thực phẩm, đồ uống gây kích thích như cà phê, trà, socola, nhất là vào buổi tối.
• Tránh uống quá nhiều nước trước lúc ngủ để hạn chế việc thức giấc đi tiểu đêm, gây ra chứng mất ngủ ở phụ nữ mang thai.
• Để ngủ ngon hơn, bà bầu có thể nằm ngủ nghiêng sang bên trái, đầu gối uốn cong và chân gác lên cao. Tư thế này giúp làm giảm áp lực lên tĩnh mạch chân, hạn chế tình trạng phù nề, đồng thời tăng lượng cung cấp máu cho tim, giảm hội chứng huyết áp thấp và có lợi cho việc cải thiện tuần hoàn máu huyết của nhau thai.
• Phòng ngủ, giường, gối và khăn trải giường thoải mái, sạch sẽ để đảm bảo ngủ ngon giấc.
• Trước khi ngủ có thể tắm nước ấm pha thêm một ít tinh dầu để tinh thần thư thái, hoặc uống một ly sữa ấm ... Ngâm chân trước khi ngủ vào nước gừng và muối ấm, lá hương nhu, lá sả sẽ giúp mạch máu lưu thông và dễ ngủ hơn, giảm chứng mất ngủ khi mang thai.

• Tập luyện thể dục nhẹ nhàng, đều đặn lúc mang thai không chỉ tốt cho việc lưu thông khí huyết mà còn làm giảm stress. Điều này không những cải thiện chuột rút và còn giúp cho giấc ngủ của bà bầu tốt hơn.
• Sắp xếp thời gian nghỉ ngơi hợp lý, nên có những giấc ngủ ngắn trong ngày (có thể vào buổi sáng và buổi trưa), khoảng từ 30 - 60 phút để tăng khả năng nhanh nhạy, trí nhớ tốt hơn và giảm triệu chứng mệt mỏi trong thai kỳ. Lưu ý, bà bầu không nên ngủ nhiều vào ban ngày vì sẽ gây khó ngủ vào ban đêm. Có thói quen đi ngủ và thức dậy đúng giờ sẽ hạn chế triệu chứng mất ngủ ở phụ nữ mang thai.
• Trong trường hợp bị chuột rút đột ngột vào ban đêm, bà bầu hãy uốn cong bàn chân rồi gập mạnh bàn chân xuống dưới gót chân. Lưu ý, chế độ ăn có nhiều muối và canxi dễ dẫn đến chứng chuột rút ở bà bầu.
• Sau khi sinh, người mẹ nên cố gắng ngủ càng nhiều càng tốt. Thiếu ngủ là việc không tránh khỏi khi chăm sóc trẻ, tuy nhiên nếu mất ngủ nặng có thể ảnh hưởng đến tâm trạng của người mẹ, nặng có thể dẫn đến buồn chán sau sinh hoặc trầm cảm sau sinh. Dưới đây là một số cách giúp ngủ đủ sau khi sinh:
• Ngủ khi trẻ ngủ.
• Nhờ người thân giúp đỡ việc nhà.
• Nhờ chồng hoặc người thân giúp cho trẻ ăn uống vào ban đêm.
• Tạo thói quen sinh hoạt hàng ngày cho cả mẹ và bé.