Xuất huyết tử cung bất thường

Bài viết tham vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Khoa Sản phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Xuất huyết tử cung ở phụ nữ thường chỉ xảy ra khi đến kỳ kinh nguyệt. Tuy nhiên, có thể vì một rối loạn phụ khoa nào đó mà tình trạng xuất huyết trở nên khác thường so với mọi lần. Khi có hiện tượng chảy máu vùng kín bất thường, chị em cần phải đi khám ngay để được chẩn đoán, xét nghiệm và điều trị kịp thời.

Xuất huyết tử cung bất thường (Abnormal Uterine Bleeding - AUB) là một thuật ngữ mô tả tình trạng bất thường của chu kỳ kinh về thời điểm ra kinh, thời gian hành kinh, số lượng máu mất khi hành kinh... Đây là nguyên nhân phụ khoa thường gặp nhất, chiếm 1/3 tổng số các trường hợp đến khám bệnh.

2.1 Do viêm nhiễm phụ khoa

Viêm cổ tử cung, viêm niêm mạc tử cung, viêm vùng chậu là 1 trong một số lý do dẫn tới xuất huyết tử cung không bình thường. Biểu hiện này thường xảy ra sau quan hệ tình dục. Nếu không được điều trị sớm, bệnh có khả năng tác động tới chức năng sinh sản của phụ nữ.

Các bệnh phụ khoa như: U xơ tử cung, polyp cổ tử cung, ung thư cổ tử cung cũng gây nên trường hợp chảy máu vùng kín bất thường. Triệu chứng kèm theo có khả năng gặp là đau tức hạ vị, rối loạn tiểu tiện, rối loạn kinh nguyệt,...

2.2 Rối loạn nội tiết tố

Mất cân bằng giữa hormon estrogen và progesterone là lý do xuất huyết cơ quan sinh dục bất thường. Để biết chắc chắn, phái nữ nên làm kiểm tra nội tiết, siêu âm đánh giá niêm mạc tử cung để kiểm tra.

Những phụ nữ ở giai đoạn mãn kinh có thể có chu kỳ kinh đều nhưng ngắn dần. Nếu chu kỳ kinh ngắn lại nhưng không đều, cần đánh giá những nguyên nhân khác.

2.3 Do phá thai, sảy thai hoặc mang thai ngoài tử cung

Sau khi phá thai hoặc sảy thai, phụ nữ sẽ ra máu âm đạo trong vài ngày đến 1-2 tuần tùy thuộc tuổi thai khi phá hoặc khi sảy. Cũng tương tự như trường hợp hậu sản, nếu máu ra bất thường kéo dài, máu nhiều hoặc có mùi hôi, thậm chí có thể sốt thì có nguy cơ nhiễm trùng, sót thai, sót rau hoặc một số vấn đề nghiêm trọng khác sau phá thai.

Nếu chảy máu khi mang thai, chị em cần đến ngay bệnh viện để được khám. Ra máu tươi ở vùng kín khi mang thai có thể là dấu hiệu của việc mang thai ngoài tử cung, thai lưu, dọa sảy thai, rau tiền đạo.... Chảy máu bất thường trong thai kỳ là dấu hiệu vô cùng nguy hiểm.

2.4 Do hậu sản

Sau khi sinh con, một lượng máu còn sót lại gọi là sản dịch. Sản dịch thường hết sau khi sinh 3-4 tuần, số lượng máu thường ít dần, đổi dần từ màu đỏ tươi sang màu nâu, hồng nhạt. Nếu ra máu kéo dài hơn thời gian hậu sản, máu cục hoặc số lượng đột ngột nhiều lên thì cần đi khám ngay.

2.5 Dùng thuốc tránh thai

Việc dùng thuốc tránh thai không tuân theo chỉ định của bác sĩ, uống thuốc không đều đặn và trong thời gian khẩn cấp cũng là một trong một số lý do gây ra xuất huyết tử cung bất thường. Khi thấy hiện tượng này, điều đầu tiên là bạn nên tới phòng khám chuyên khoa phụ khoa để được tư vấn cũng như chữa trị mau chóng.

2.6 Do những bệnh về cơ thể

• Bất thường mạch máu tử cung bẩm sinh hoặc mắc phải: Bệnh lý này khiến kỳ kinh kéo dài và ra huyết nhiều. Bất thường này thường xảy ra sau khi có một thủ thuật xâm lấn vào buồng tử cung trước đó.
• Bệnh lý tuyến giáp: Là một trong những nguyên nhân thường gặp gây ra kinh kéo dài và ra nhiều, nhưng không phải là nguyên nhân thường gặp.
• Rối loạn phóng noãn: Đặc trưng của tình trạng này là bệnh nhân không có kinh nhiều tháng, sau đó có tình trạng ra huyết nhỏ giọt hoặc ra huyết lượng nhiều. Hội chứng buồng trứng đa nang và một số rối loạn nội tiết có thể gây xuất huyết tử cung bất thường do rối loạn phóng noãn.
• Bị khiếm khuyết ở sẹo mổ lấy thai trong tử cung, chít hẹp cổ tử cung, hội chứng Asherman làm giảm lượng máu kinh cũng là những nguyên nhân xuất huyết bất thường ở tử cung.

Ngoài ra, người bị suy buồng trứng sơ cấp, đái tháo đường, giảm tiểu cầu, viêm gan, sốt xuất huyết, bạch huyết, căng thẳng, stress do áp lực công việc, đời sống cũng có khả năng gây trường hợp rối loạn kinh nguyệt.

3.1 Khám lâm sàng

• Xác định vị trí xuất huyết tử cung: cổ tử cung, âm đạo, âm hộ, tầng sinh môn, niệu quản, hậu môn.
• Xác định những bất thường ở đường sinh dục: khối u, vết rách, dị vật, vết loét...
• Bất thường của tử cung: nếu tử cung to có thể là do u xơ tử cung, lạc nội mạc trong cơ tử cung hoặc bệnh lý ác tính của tử cung. Nếu tử cung bị dính di động kém có thể là do lạc nội mạc tử cung. Tử cung to và đau do lạc nội mạc trong cơ tử cung.
• Tình trạng ra huyết: Xác định tình trạng ra huyết với lượng ít hay nhiều, có máu cục, máu từ trong cổ tử cung hay ngoài âm đạo.

3.2 Xét nghiệm

• Test thai hoặc định lượng -hCG để xác định hoặc loại trừ tình trạng có thai.
• Huyết đồ: Đánh giá tình trạng mất máu.
• Đánh giá chức năng tuyến giáp; xét nghiệm định lượng prolactin; xét nghiệm định lượng nồng độ androgen trong máu; xét nghiệm định lượng estrogen.
• Xét nghiệm FSH và LH do tuyến yên tiết ra: Nếu nghi ngờ có tình trạng suy buồng trứng sớm, nên định lượng FSH. Nếu nghi ngờ rối loạn chức năng vùng dưới đồi, cần định lượng FSH và LH cũng như làm thử nghiệm estrogen/ progestin.
• Các xét nghiệm về chức năng đông máu: đây là nguyên nhân thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Khoảng 15 - 24% phụ nữ bị rong kinh có thể có bất thường đông máu. Những trường hợp ra huyết nhiều và kéo dài khi mới bắt đầu có kinh thì nên nghi ngờ bệnh nhân có bệnh lý rối loạn đông máu, những bệnh nhân này thường có dấu hiệu như dễ bầm tím hoặc xuất huyết kéo dài ở niêm mạc.

Đồng thời, bác sĩ có thể khám và loại trừ những nguyên nhân chảy máu từ cổ tử cung; sinh thiết nội mạc tử cung (nếu cần); siêu âm đầu dò âm đạo trừ khi có chống chỉ định (bệnh nhân chưa có quan hệ); chụp MRI và CT-scan để theo dõi tình trạng di căn của bệnh lý ác tính hoặc những trường hợp siêu âm không cung cấp đủ thông tin; nội soi buồng tử cung để giúp chẩn đoán và điều trị những tổn thương trong lòng tử cung.

Quá trình điều trị xuất huyết vùng kín rất cần sự phối hợp của bệnh nhân. Bác sĩ sẽ chỉ định một phương pháp điều trị phù hợp:

4.1 Sử dụng thuốc

Khi xác định được nguyên nhân gây ra xuất huyết tử cung bất thường, bệnh nhân sẽ được chỉ định dùng thuốc. Việc dùng thuốc gì và với liều lượng bao nhiêu là tùy thuộc vào bác sĩ điều trị. Các thuốc điều trị được sử dụng có thể bao gồm những tác dụng sau đây:

• Ngừa thai bằng nội tiết tố, điều hòa chu kỳ kinh nguyệt.
• Ngăn chặn chu kỳ kinh nguyệt và giảm kích thước của u xơ tử cung.
• Điều trị tình trạng chảy máu vùng kín nặng.
• Chống viêm, kiểm soát tình trạng chảy máu, giảm đau bụng kinh.
• Điều trị nhiễm trùng nếu có.
• Nếu bị rối loạn chảy máu, có thể bao gồm thuốc giúp đông máu.

4.2 Phẫu thuật

Trong trường hợp thuốc không thể giải quyết được vấn đề, bệnh nhân có thể phải cần đến phẫu thuật. Việc lựa chọn phương pháp phẫu thuật phụ thuộc vào tình trạng chảy máu, độ tuổi và quyết định của bạn đối với việc có muốn sinh thêm con hay không.

Những phương pháp phẫu thuật được sử dụng để điều trị xuất huyết tử cung bất thường gồm có:

• Loại bỏ lớp niêm mạc tử cung: Giúp chấm dứt tình trạng chảy máu hoặc giảm đi đáng kể. Tuy nhiên, khả năng mang thai cũng không còn sau khi thực hiện. Biến chứng nghiêm trọng để lại bao gồm cả xuất huyết dữ dội, đe dọa tính mạng bệnh nhân. Nếu thực hiện phẫu thuật này, tốt nhất là nên sử dụng biện pháp tránh thai dài hạn đến sau khi mãn kinh.
• Làm thuyên tắc động mạch tử cung: Được sử dụng để điều trị u xơ tử cung. Phẫu thuật này giúp chặn các mạch máu đến tử cung, từ đó hạn chế nguồn cung cấp máu đến khối u xơ. Một phương pháp điều trị khác không ảnh hưởng đến tử cung, đó là phẫu thuật loại bỏ u xơ.
• Phẫu thuật cắt bỏ tử cung: Sử dụng khi tất cả các phương pháp điều trị khác đã thất bại. Cắt tử cung cũng là phẫu thuật để điều trị ung thư nội mạc tử cung. Sau khi tử cung được loại bỏ, người phụ nữ sẽ không thể có kinh nguyệt nữa, đồng thời cũng không còn khả năng mang thai.

Bệnh nhân khi thấy có dấu hiệu xuất huyết tử cung nên đi khám sớm để xác định nguyên nhân và tình trạng bệnh chính xác nhất, từ đó có biện pháp điều trị phù hợp, tránh các biến chứng về sức khỏe sinh sản có thể ảnh hưởng tới thiên chức làm mẹ của phụ nữ.