Các yếu tố ảnh hưởng đến nguy cơ mắc ung thư buồng trứng

Ung thư buồng trứng là một trong những bệnh ung thư phụ khoa thường gặp ở phụ nữ, chỉ đứng sau ung thư cổ tử cung. Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến nguy cơ mắc ung thư buồng trứng. Hiểu rõ về các yếu tố này có thể giúp phòng tránh và phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm và điều trị đạt hiệu quả cao hơn.

Một người phụ nữ bình thường có 2 buồng trứng nằm ở 2 bên của tử cung. Mỗi buồng trứng chỉ có kích thước bằng quả hạnh nhân, là nơi sản xuất trứng và hormon estrogen và progesterone.

Ung thư buồng trứng là tình trạng tế bào buồng trứng phát triển một các bất thường, không kiểm soát được và tạo ra những khối u ở một hoặc một hoặc cả 2 bên buồng trứng.

Theo thống kê của Hiệp hội ung thư Hoa Kỳ, bệnh ung thư buồng trứng đứng thứ 5 trong số các bệnh ung thư gây tử vong ở phụ nữ. Ước tính có khoảng 15000 phụ nữ Mỹ tử vong vì ung thư buồng trứng mỗi năm.

Ung thư buồng trứng là bệnh ung thư phụ khoa gây tử vong cao, chỉ đứng sau ung thư cổ tử cung. Cơ hội sống sót của bệnh nhân mắc ung thư buồng trứng sẽ cao hơn nếu như được phát hiện bệnh sớm. Tuy nhiên, chỉ có khoảng 20% bệnh nhân ung thư buồng trứng được phát hiện trước khi khối u phát triển và xâm lấn vào các mô, các cơ quan xung quanh buồng trứng. Còn lại hầu hết các bệnh nhân đều được chẩn đoán bệnh ở giai đoạn muộn.

Bệnh ung thư buồng trứng chủ yếu được phát hiện ở phụ nữ trên 50 tuổi. Mặc dù đây không phải là căn bệnh phổ biến ở phụ nữ trẻ tuổi, nhưng vẫn có những trường hợp phụ nữ trẻ được chẩn đoán ung thư buồng trứng.

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến nguy cơ mắc ung thư buồng trứng. Hiểu rõ về các yếu tố này có thể giúp chúng ta phòng tránh và phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm, giúp việc điều trị đạt hiệu quả cao hơn.

Khối u buồng trứng là sự phát triển bất thường của các tế bào ở buồng trứng, các tế bào này có thể lành tính hoặc là ác tính. Khối u lành tính thường không di căn tới các phần khác của cơ thể. Trong khi đó các tế bào ung thư buồng trứng sẽ di căn đến các bộ phận khác của cơ thể bằng một trong hai cách sau:

• Các tế bào ung thư buồng trứng sẽ xâm lấn trực tiếp vào các mô, các cơ quan xung quanh buồng trứng (trong khung chậu và ổ bụng).
• Các tế bào ung thư buồng trứng di chuyển theo dòng máu hoặc theo mạng lưới bạch huyết tới các bộ phận khác trong cơ thể.

Mặc dù căn bệnh ung thư buồng trứng đã được biết đến từ lâu, nhưng cho đến hiện nay vẫn chưa rõ nguyên nhân ung thư buồng trứng là gì. Có một vài nhà nghiên cứu cho rằng có điều gì đó xảy ra trong quá trình sửa chữa mô sau khi rụng trứng hàng tháng của người phụ nữ. Sự hình thành và phân chia các tế bào mới ở vị trí trứng rụng có thể xảy ra những lỗi di truyền.

Cũng có giả thuyết khác cho rằng sự tăng nồng độ hormon sinh dục trước và trong thời kỳ rụng trứng có thể là yếu tố kích thích sự phát triển của các tế bào bất thường.

Cho đến hiện nay, các nhà khoa học xác định có ba loại ung thư buồng trứng, được xác định bằng vị trí các tế bào ung thư hình thành trong buồng trứng. 3 loại ung thư buồng trứng bao gồm:

• Ung thư biểu mô: Chiếm tới 85 - 90% tổng số các trường hợp ung thư buồng trứng được phát hiện. Các tế bào ung thư phát triển trong biểu mô, lớp vỏ mỏng bao phủ bên ngoài buồng trứng. Dạng này thường gặp ở phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh.
• Ung thư tế bào mầm: Các tế bào ung thư phát triển từ các tế bào sản xuất của buồng trứng. Loại ung thư buồng trứng này thường gặp ở phụ nữ trẻ tuổi.
• Ung thư tế bào sinh dục: Các tế bào ung thư phát triển trong mô sản xuất hormon sinh dục nữ.

Mặc dù hiện nay chúng ta vẫn chưa biết nguyên nhân nào gây ra ung thư buồng trứng. Nhưng các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra các yếu tố nguy cơ mắc ung thư buồng trứng. Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến nguy cơ mắc ung thư buồng trứng ở một người phụ nữ.

Một người phụ nữ có một hoặc nhiều hơn các yếu tố nguy cơ mắc ung thư buồng trứng không có nghĩa là người đó chắc chắn sẽ bị căn bệnh này. Tuy nhiên, họ sẽ nguy cơ bị bệnh cao hơn những người phụ nữ khác.

Các yếu tố nguy cơ mắc ung thư buồng trứng bao gồm:

• Mang gen đột biến BRCA1 hoặc BRCA2: Đây là yếu tố nguy cơ đặc trưng nhất của ung thư buồng trứng. Các gen đột biến này ban đầu được xác định ở những gia đình có nhiều người mắc ung thư vú, nhưng chúng cũng được phát hiện ở các bệnh nhân ung thư buồng trứng. Ngoài gen đột biến trên, còn có bệnh di truyền khác ảnh hưởng đến ung thư buồng trứng đó là hội chứng ung thư đại trực tràng di truyền không đa polyp (HNPCC). Những người trong gia đình có hội chứng này sẽ có nguy cơ ung thư nội mạc tử cung, buồng trứng, dạ dày, ruột non, đại tràng cao hơn bình thường.

Nguy cơ mắc ung thư buồng trứng liên quan đến hội chứng ung thư đại trực tràng di truyền không đa polyp là thấp hơn nguy cơ liên quan đến gen đột biến BRCA1 hoặc BRCA2.

• Phụ nữ mang thai ít hoặc chưa từng mang thai: Những phụ nữ đã có ít nhất một lần mang thai sẽ có nguy cơ phát triển ung thư buồng trứng thấp hơn những phụ nữ chưa từng mang thai lần nào. Việc sử dụng thuốc tránh thai có một vài tác dụng giúp bảo vệ chống lại ung thư buồng trứng.
• Tiền sử gia đình có người mắc ung thư buồng trứng: Có thể có nhiều hơn một thành viên trong gia đình mắc ung thư buồng trứng, nhưng không liên quan đến biến đổi gen di truyền. Nếu gia đình bạn có người mắc ung thư buồng trứng thì nguy cơ mắc bệnh của bạn sẽ tăng cao hơn so với người bình thường. Nếu mẹ hoặc chị em gái hay con gái của bạn mắc ung thư buồng trứng thì nguy cơ bị bệnh của bạn là 5% trong suốt cuộc đời.
• Chế độ ăn nhiều chất béo: Có nhiều nghiên cứu cho rằng phụ nữ trẻ bị béo phì sẽ làm tăng nguy cơ phát triển ung thư buồng trứng trước khi mãn kinh. Tình trạng béo phì có thể cũng liên quan đến ung thư buồng trứng tiến triển, từ đó có thể khiến cho bệnh dễ tái phát trong thời gian ngắn hơn và làm giảm tỷ lệ sống của bệnh nhân.
• Mãn kinh sớm hoặc mãn kinh muộn: Một phụ nữ bị mãn kinh sớm hoặc mãn kinh muộn đều có nguy cơ mắc ung thư buồng trứng cao hơn những phụ nữ khác. Có nhiều nghiên cứu được tiến hành để tìm mối liên quan giữa việc sử dụng liệu pháp hormon thay thế ở phụ nữ mãn kinh với nguy cơ mắc ung thư buồng trứng nhưng vẫn chưa được thống nhất. Tuy nhiên, có một nghiên cứu được đăng trên tạp chí ung thư quốc gia Mỹ vào năm 2006 cho rằng phụ nữ không cắt tử cung và sử dụng liệu pháp điều trị hormon trong 5 năm hoặc hơn sẽ đối mặt với nguy cơ mắc ung thư buồng trứng đáng kể.

Nếu bạn có một hoặc nhiều hơn các yếu tố nguy cơ mắc ung thư buồng trứng cơ trên sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh của bạn chứ không đồng nghĩa với việc bạn chắc chắn sẽ bị ung thư buồng trứng. Việc biết rõ các yếu tố nguy cơ này sẽ giúp chị em phụ nữ chủ động phòng tránh làm giảm nguy cơ mắc bệnh đến mức tối thiểu.

Nguồn tham khảo: iconcancercentre.sg

XEM THÊM

• Ung thư buồng trứng: Hóa trị trong phúc mạc hay hóa trị toàn thân?
• Ung thư buồng trứng: Nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết, các giai đoạn phát triển
• Ung thư buồng trứng: Đối tượng dễ mắc, triệu chứng và phân loại