Hiểu thế nào về kết quả rubella dương tính?

Nếu không may bị nhiễm rubella khi mang thai, đặc biệt là trong tam cá nguyệt thứ nhất thì hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra. Do đó, để đảm bảo an toàn thì thai phụ thường được cho xét nghiệm huyết thanh Rubella trong 3 tháng đầu thai kỳ.

Rubella dương tính là một bệnh truyền nhiễm, do virus Rubella gây nên. Bệnh thường xuất hiện vào mùa đông xuân, có thể xảy ra thành dịch. Mặc dù là bệnh lây nhiễm không nguy cấp như bệnh sởi (thường gây những biến chứng trầm trọng: viêm phổi, viêm phế quản, viêm não, viêm cơ tim, viêm tai giữa, rối loạn tiêu hóa...) nhưng có nguy cơ gây nên những dị tật bẩm sinh nặng nề ở bào thai trong trường hợp thai phụ nhiễm rubella.

Nếu mẹ bầu nhiễm virus Rubella dương tính trong 3 tháng đầu của thai kỳ sẽ có nguy cơ cao gặp những tai biến như sảy thai, thai chết trong tử cung hoặc những dị dạng cho thai nhi sau sinh như: Đục thủy tinh thể, các khuyết tật về tim, điếc bẩm sinh, chậm phát triển trí tuệ...

Con đường lây nhiễm bệnh rubella có thể là do:

• Người bình thường hít phải những giọt dịch tiết đường mũi họng (nước bọt, nước mũi) có chứa virus của người bệnh khi tiếp xúc trực tiếp mặt đối mặt với người bệnh.
• Người bình thường tiếp xúc với các vật dụng, các bề mặt (sàn nhà, bàn ghế, đồ chơi...) có dính chất tiết mũi họng của người bệnh.

Người nhiễm bệnh Rubella có thể lây bệnh cho người khác 1 tuần trước khi phát ban và từ 1- 2 tuần sau khi ban đã lặn hết.

Chẩn đoán bệnh Rubella được yêu cầu vì chẩn đoán lâm sàng thường không chính xác. Chẩn đoán xác định bệnh thường dựa trên các xét nghiệm:

• Xét nghiệm phát hiện kháng thể IgM đặc hiệu virus Rubella dương tính bằng kỹ thuật ELISA từ bệnh phẩm máu thu thập trong vòng 28 ngày sau phát ban
• Hiệu giá kháng thể IgG kháng virus Rubella gia tăng gấp 4 lần trong máu kép
• Phát hiện ARN virus Rubella dương tính bằng kỹ thuật RT-PCR và phân lập virus Rubella trên nuôi cấy tế bào.

Trong đó, phương pháp xét nghiệm huyết thanh học (IgM/IgG) được thực hiện ở các bệnh viện tuyến tỉnh và khu vực. Các phương pháp xét nghiệm virus học và sinh học phân tử được thực hiện ở bệnh viện tuyến khu vực và quốc gia.

Xét nghiệm huyết thanh học (IgM/IgG) là xét nghiệm chẩn đoán rubella thường được áp dụng. Nhiều người khi nghe kết quả xét nghiệm rubella dương tính thì rất lo lắng, nghĩ rằng bản thân đã mắc bệnh. Tuy nhiên xét nghiệm đối với Rubella dương tính thì cần phải biết xét nghiệm miễn dịch dương tính là loại nào, IgG hoặc IgM.

Xét nghiệm huyết thanh học sẽ giúp kiểm tra xem người bệnh có kháng thể với virus rubella hay không. Kháng thể là protein mà hệ thống miễn dịch của người bệnh tạo ra để giúp chống lại nhiễm trùng và giúp người bệnh không bị bệnh.

Khi cơ thể bị nhiễm virus rubella dương tính, nó tự bảo vệ bằng cách tạo ra hai loại kháng thể theo trình tự: Thứ nhất là IgM, xuất hiện 3- 7 ngày sau khi xuất hiện triệu chứng và xuất hiện trong vài tuần, sau đó là sự có mặt của kháng thể IgG rubella, xuất hiện vài ngày sau IgM và kéo dài đến hết đời.

IgG rubella cung cấp khả năng miễn dịch lâu dài, điều đó có nghĩa là người bệnh đã từng mắc bệnh hoặc từng tiêm vắc-xin trong quá khứ và hiện miễn dịch với virus. Có thể làm xét nghiệm IgG rubella khi cần biết rằng không thể bị bệnh rubella hoặc sẽ cần cả hai xét nghiệm IgM và IgG rubella nếu có thai và bác sĩ nghi ngờ bị rubella. Và em bé của bạn cũng sẽ cần cả hai xét nghiệm sau khi sinh.

Hiện nay do tình trạng tiêm vắc-xin ngừa Rubella chưa được thực hiện một cách rộng rãi nên số thai phụ chưa được miễn dịch và có thể nhiễm trong quá trình mang thai. Nếu thai phụ bị nhiễm Rubella lần đầu trong 3 tháng đầu thai kỳ thì nguy cơ thai nhi mắc hội chứng Rubella bẩm sinh (mù, điếc, tật não nhỏ, bệnh tim bẩm sinh) lên đến 90%. Hiện nay, không thể điều trị hội chứng Rubella bẩm sinh trong bào thai.

Xét nghiệm Rubella (IgM và IgG) được thực hiện trên những thai phụ chưa từng tiêm vắc-xin Sởi - Quai bị - Rubella và chưa từng mắc bệnh rubella trước khi mang thai. Thời gian thực hiện xét nghiệm tốt khoảng 7 – 10 tuần. Không nên xét nghiệm ở tuổi thai > 16 tuần vì khó giải thích kết quả và thai lớn cũng khó giải quyết.

• Nếu kết quả là rubella IgM âm tính, IgG dương tính có nghĩa là đã có kháng thể IgG bảo vệ và thời gian nhiễm là đã lâu (tối thiểu là 10 tuần trước khi xét nghiệm), có thể lúc đang mang thai hoặc đã lâu trước khi có thai. Để phân biệt thì nên xét nghiệm lại IgG sau 2 tuần, nếu IgG tăng lên 3-4 lần thì có nghĩa là mới nhiễm khi đang mang thai.
• Nếu kết quả là rubella IgM âm tính, IgG âm tính: Có thể thai phụ chưa từng bị nhiễm Rubella hoặc thai phụ bị nhiễm rubella nhưng đang trong thời gian ủ bệnh và các kháng thể IgM và IgG chưa được tạo ra. Vì vậy, cần thực hiện xét nghiệm lại sau khoảng 3-4 tuần.
• Nếu kết quả là IgM dương tính, IgG âm tính: Điều này có nghĩa là thai phụ mới nhiễm virus Rubella, thai phụ cần làm xét nghiệm IgM và IgG sau 2 tuần. Nếu kết quả cho thấy IgM vẫn dương tính, IgG bắt đầu xuất hiện thì chắc chắn thai phụ đã bị nhiễm virus rubella. Nếu IgM dương tính, IgG âm tính thì kết quả IgM là không đặc hiệu.
• Nếu IgM dương tính, IgG dương tính: Tương tự như trường hợp IgM dương tính, IgG âm tính, có nghĩa là bạn đang mắc rubella nguyên phát hoặc IgM không đặc hiệu. Bạn cũng cần được xét nghiệm lại sau 2 tuần. Nếu xét nghiệm lần 2: Rubella IgM âm tính và IgG dương tính (với nồng độ tăng), có thể thai phụ mới bị nhiễm Rubella trong thai kỳ. Nếu xét nghiệm lần 2: IgM dương tính thấp như lần 1 và IgG dương tính (không tăng gấp đôi), thai phụ không cần lo lắng vì có thể IgM dương tính với lần tiêm ngừa hoặc dương tính chéo với siêu vi khác hoặc bị nhiễm rubella thứ phát, không nguy hiểm cho thai nhi.

Rubella là bệnh truyền nhiễm lành tính, tuy nhiên nếu mắc Rubella trong quá trình mang thai (nhất là trong 3 tháng đầu) thì nguy cơ cao gây ra những tai biến như sẩy thai, thai chết trong tử cung hoặc gây nên những dị dạng cho thai nhi. Hiện nay chưa có thuốc điều trị Rubella, do đó tiêm phòng là biện pháp tạo miễn dịch chủ động an toàn và hiệu quả nhất. Tiêm phòng vắc-xin Rubella trước khi mang thai là cách tốt để bảo vệ sức khỏe của mẹ và thai nhi. Chị em khi có ý định mang thai nên đến các trung tâm tiêm chủng, cơ sở y tế có nguồn vắc-xin ổn định để thực hiện việc tiêm phòng.