Trẻ 18 tháng tuổi tiêm nhắc lại những mũi vắc - xin gì?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Trần Thanh Phước - Trung tâm Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Trẻ 18 tháng tuổi tiêm nhắc lại những mũi vắc - xin gì là tùy vào quá trình tiêm chủng trước đó của trẻ. Lịch tiêm chủng cho trẻ 18 tháng ngoài việc tiêm nhắc lại những mũi vắc - xin đã tiêm từ 0 đến dưới 1 tuổi, bố mẹ cần lưu ý tiêm phòng cho bé các mũi vắc - xin mới, đặc biệt đối với những bệnh mà trước đó trẻ chưa được tiêm đúng lịch.

Trẻ 18 tháng tuổi cần tiêm nhắc lại đầy đủ các mũi vắc - xin theo khuyến cáo. Trên thực tế, tỷ lệ tiêm nhắc lại đối với một số vắc - xin còn thấp, thường là do bố mẹ không biết, quên hoặc xao nhãng những mũi tiêm phòng này. Theo khuyến cáo của Bộ y tế và Tổ chức y tế thế giới, một số vắc - xin cần được tiêm chủng đủ số mũi và đúng lịch để giúp cơ thể trẻ được bảo vệ ở mức tốt . Nếu không, nguy cơ mắc bệnh vẫn có thể xảy ra.

Sở dĩ cần phải tiêm những mũi vắc - xin nhắc lại vì đối với một số loại vắc - xin, nếu chỉ tiêm liều cơ bản thì kháng thể sinh ra chỉ có tác dụng bảo vệ cơ thể trong một thời gian ngắn. Lượng kháng thể này sẽ liên tục giảm đi, khi dó khả năng bảo vệ chống lại sự tấn công của mầm bệnh sẽ không còn nữa. Vì vậy, lịch tiêm chủng cho trẻ cần bao gồm những mũi tiêm nhắc lại để hệ miễn dịch của trẻ được tăng cường hiệu quả bảo vệ.

2.1. Vắc - xin bạch hầu, uốn ván, ho gà (DTaP)

Thời điểm 15 đến 18 tháng tuổi là lúc trẻ được tiêm mũi DTaP lần thứ 4 (vào lúc 2, 4, 6, 15 - 18 tháng và 4 - 6 năm tuổi). Liều thứ 4 có thể tiêm cho trẻ sớm nhất là 15 tháng tuổi nếu cách liều thứ 3 ít nhất 9 tháng.

Liều thứ 5 là không cần thiết nếu mũi tiêm nhắc lại trước đó được tiêm cho trẻ sau 4 tuổi.

2.2. Vắc - xin Haemophilus influenzae loại b (Hib)

Đối với trẻ từ 12 - 59 tháng tuổi, nếu chưa được tiêm phòng đầy đủ vắc - xin Haemophilus influenzae loại B thì nên tiêm 1 liều.

Đối với các trẻ trong độ tuổi từ 12 - 59 tháng đang trong quá trình hóa trị, xạ trị, bị nhiễm HIV hoặc bị suy giảm miễn dịch, kèm theo:

• Chưa tiêm chủng đầy đủ hoặc mới chỉ tiêm 1 liều (trước 12 tháng tuổi): tiêm nhắc lại thêm 2 liều, cách nhau 8 tuần;
• Đã nhận được 2 liều Hib trở lên (trước 12 tháng tuổi): tiêm nhắc lại 1 liều, cách ít nhất 8 tuần kể từ liều trước đó.

Do tính chất của xạ trị và hóa trị, liều vắc - xin được tiêm trong vòng 14 ngày trước khi bắt đầu trị liệu hoặc trong khi điều trị nên được tiêm nhắc lại ít nhất 3 tháng sau khi kết thúc trị liệu.

Đối với các trẻ bị hạn chế về mặt giải phẫu hoặc chức năng của lách (bao gồm cả bệnh hồng cầu hình liềm), lịch tiêm tương tự như khi hóa trị liệu. Tuy nhiên với phẫu thuật cắt lách, trẻ từ 15 tháng tuổi trở lên chưa được tiêm vắc - xin đầy đủ nên được tiêm 1 liều (14 ngày trước khi phẫu thuật).

*Chú thích: “Chưa được tiêm chủng đầy đủ” nghĩa là tiêm không đủ số mũi theo lịch tiêm khuyến cáo (trước 14 tháng tuổi) HOẶC không được tiêm (từ 14 tháng tuổi trở lên)

2.3. Vắc - xin ngừa viêm gan A (HepA)

Đối với các trẻ đi du lịch chưa được tiêm chủng từ 12 tháng tuổi trở lên: Tiêm liều vắc - xin ngừa viêm gan A đầu tiên ngay trước khi đi du lịch.

2.4. Tiêm vắc - xin viêm gan B (HepB)

Vắc - xin viêm gan B được tiêm liều đầu tiên ngay khi trẻ được sinh ra. Lịch tiêm vắc - xin này gồm 3 mũi (0, 1 - 2, 6 - 18 tháng tuổi). Nếu trẻ sơ sinh chưa nhận được liều đầu tiên khi sinh thì nên bắt đầu lịch tiêm ngay khi có thể.Trước khi tiêm nên làm xét nghiệm để kiểm tra HBsAg và anti-HBs (HBsAb) để biết đã bị nhiễm virus viêm gan B hay trong cơ thể đã có kháng thể kháng virus viêm gan B hay chưa.

2.5 Vắc - xin bại liệt bất hoạt (IPV)

Lịch tiêm chủng bại liệt cho trẻ là vào các mốc 2, 4, 6 - 18 tháng tuổi và 4 - 6 tuổi. 18 tháng tuổi là lúc trẻ nên hoàn thành liều thứ 3. Liều nhắc lại cuối cùng nên được tiêm cho trẻ sau sinh nhật lần thứ 4 và ít nhất 6 tháng kể từ liều trước đó.

Có thể tiêm từ 4 liều IPV trở lên trước khi trẻ được 4 tuổi nếu có sử dụng vắc - xin kết hợp có chứa thành phần IPV. Tuy nhiên, nên tiêm một mũi cho trẻ khi trẻ được 4 tuổi trở lên và ít nhất 6 tháng kể từ liều trước đó.

2.5. Tiêm phòng cúm (IIV)

Nên bắt đầu liệu trình tiêm phòng cúm cho trẻ chưa từng được chủng ngừa trước đây. 2 liều liên tiếp cách nhau ít nhất 4 tuần, áp dụng cho trẻ 6 từ tháng tuổi trở lên).

2.7. Vắc - xin ngừa sởi, quai bị và rubella (MMR)

Ở Việt nam do tính chất dịch tễ bộ y tế khuyến cáo cho trẻ tiêm phòng sởi từ 9 tháng tuổi ( Sởi đơn hoặc MMR và nhắc lại MMR lúc 15 tháng tuổi). Sau 4 -6 tuổi trẻ được tiêm nhắc lại MMR II lần nữa.

2.8. Vắc - xin phế cầu khuẩn

Đối với trẻ đã được tiêm đầy đủ 3 mũi Synflorix hoặc Prevenar 13 (nếu trẻ tiêm trước 6 tháng tuổi ) hoặc 2 mũi ( nếu trẻ tiêm sau 7 tháng tuổi). Thì mũi 4 sẽ được nhắc lại khi trẻ sau 12 tháng tuổi cách mũi 3 ít nhất 6 tháng.

Đối với trẻ chưa được tiêm phế cầu trước 12 tháng sẽ tiêm 2 mũi phế cầu ( Tiêm Synflorix hoặc Prevenar 13 ) cách nhau ít nhất 8 tuần.

Đối với trẻ >24 tháng tuổi nếu tiêm Prevenar 13 chỉ cần tiêm 1 mũi duy nhất.

Lịch tiêm chủng cho trẻ 18 tháng nên bao gồm 1 - 2 mũi vắc - xin phế cầu khuẩn, tùy theo khuyến cáo trên.

2.9. Tiêm phòng vắc - xin thủy đậu

Vắc - xin thủy đậu có thể tiêm cho trẻ sau 12 tháng tuổi, khoảng cách tiêm nhắc lại là 4 năm. Trong trường hợp nguy cơ cao có thể nhắc lại sau 03 tháng.

Đối với một số loại vắc - xin, do thời điểm tiêm nhắc lại thường cách những mũi tiêm trước đó khá xa, nên nhiều bậc cha mẹ thường quên mất thời điểm của mũi tiêm này. Trong khi đó, trẻ phải được tiêm đủ mũi và đúng lịch thì mới đảm bảo đạt được hiệu quả miễn dịch. Theo Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ, sau đợt tiêm ban đầu, trẻ được bảo vệ để ngăn ngừa nhiều loại bệnh lý một cách tạm thời, sau thời gian càng dài thì lượng kháng thể sinh ra nhờ vắc - xin sẽ càng giảm đi và có khi xuống dưới ngưỡng bảo vệ (không đủ khả năng miễn dịch). Như vậy, liều vắc - xin nhắc lại sẽ giúp tái kích hoạt phản ứng của hệ miễn dịch đối với tác nhân gây bệnh, tái khởi động hệ thống bảo vệ đã được tạo ra trước đó.

Với vắc - xin ngừa sởi, sau khi tiêm phòng mũi thứ nhất trước 1 tuổi, vẫn còn khoảng 15% các trẻ không có miễn dịch. Chính vì vậy, để giúp trẻ hình thành miễn dịch chủ động, bảo vệ sức khỏe tránh khỏi nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, bố mẹ nên đưa trẻ đi chủng ngừa theo lịch tiêm chủng cho trẻ với những mũi tiêm nhắc lại. Nếu trước đó đã tiêm đầy đủ theo khuyến cáo, thời điểm trẻ 18 tháng tuổi cần chú ý tiêm nhắc lại để phòng tránh nguy cơ mắc 5 căn bệnh nguy hiểm, bao gồm bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, sởi và rubella.

Tóm lại, đưa trẻ đi tiêm ngừa đầy đủ, đúng lịch các loại vắc - xin phù hợp theo độ tuổi và chỉ định của bác sĩ, đặc biệt lưu ý không được quên những mũi tiêm nhắc lại là biện pháp phòng bệnh an toàn và hiệu quả nhất.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện có sẵn nguồn vắc - xin đa dạng, đầy đủ theo lịch tiêm chủng cho trẻ 18 tháng tuổi. Khi đưa trẻ đến tiêm phế cầu tại Vinmec, bố mẹ có thể yên tâm vì nguồn vắc xin luôn đảm bảo chất lượng cao, xuất xứ rõ ràng, được chỉ định phù hợp theo độ tuổi cần tiêm chủng, đảm bảo an toàn từ khâu kiểm nhập, bảo quản cho đến khi sử dụng.

Đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng nhi giàu kinh nghiệm sẽ khám sàng lọc trước tiêm cho trẻ nhằm đảm bảo tình trạng sức khỏe tốt khi tiêm chủng. Quá trình tiêm chủng đạt chuẩn trong nước và quốc tế. Trong quá trình tiêm vắc-xin, trẻ được giảm đau hiệu quả. Sau tiêm, trẻ sẽ được theo dõi phản ứng và chỉ ra về khi tình hình sức khỏe ổn định.

Với đầy đủ các trang bị và phương tiện cấp cứu, đội ngũ bác sĩ - điều dưỡng được đào tạo bài bản về vắc-xin có thể kịp thời xử trí sốc phản vệ theo đúng phác đồ khuyến cáo.

Để đăng ký tiêm vắc xin phế cầu cho trẻ tại hệ thống Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.

Nguồn tham khảo: Cdc.gov