Bệnh bại liệt là bệnh do nhiễm virus cấp tính lây qua đường tiêu hóa. Tác nhân gây bệnh bại liệt là virus Polio. Bệnh có thể lây truyền thành bệnh dịch nếu không được điều trị và kiểm soát đúng cách.
1. Tác nhân gây bệnh bại liệt
Virus Polio là nguyên nhân chính gây ra bệnh bại liệt ở người. Loại virus nào có 3 loại:
- Loại I : Giữ vai trò chính trong gây bệnh (90%) có tên gọi là Brunhilde
- Loại II : có tên gọi là Lansing
- Loại III: có tên gọi là Leon
Vi khuẩn này được nhìn thấy có hình dạng khối cầu, không vỏ, có khả năng tồn tại trong môi trường bên ngoài của virus. Virus Polio gây bại liệt sống dai ở môi trường ngoài, chúng có thể sống được vài 3 tháng ở nhiệt độ 0-4 độ. Ở nhiệt độ thường trong nước virus bại liệt có thể sống được 2 tuần và cũng có thể chịu đựng được khô hanh. Ở nhiệt độ 56 độ, sau 30 phút loại virus này sẽ chết.
2. Nguồn truyền nhiễm virus bại liệt
Con người là ổ chứa virus bại liệt duy nhất, đặc biệt là trẻ em. Virus lây truyền chủ yếu qua đường phân – miệng. Người mang virus bại liệt đào thải ra virus bại liệt theo phân làm ô nhiễm nguồn nước, thực phẩm, lây virus truyền vào người khác; cũng có khi lây qua đường hầu, họng và không lây qua côn trùng trung gian.
Khi nhiễm virus bại liệt, người bệnh sẽ có thời gian ủ bệnh từ 7- 14 ngày đối với các trường hợp có dấu hiệu liệt thực thể. Tùy vào trường hợp thời gian ủ bệnh có thể dao động từ 3- 35 ngày. Sau đó là thời kỳ lây truyền với khoảng thời gian chưa xác định, có thể kéo dài trong thời gian virus vẫn còn tồn tại trong cơ thể và đào thải ra ngoài.
Virus sau khi xâm nhập cơ thể có trong dịch tiết hầu họng sau 36h, trong phân sau 72h. Ở trong phân, virus bại liệt có thể tồn tại lâu đến 3-6 tuần hoặc lâu hơn. 7-10 ngày là thời gian bệnh có thể lây truyền trước khi xuất hiện các triệu chứng lâm sàng.
3. Triệu chứng lâm sàng của bệnh bại liệt
Đối với bệnh nhân nhẹ có dấu hiệu sốt trong 24- 48h trước khi tiến triển đến tình trạng nặng. Người bệnh có biểu hiện đau đầu, chán ăn, nôn mửa, xung huyết mũi, đầu, đau họng, rối loạn tiêu hóa.
Chứng bệnh bại liệt nhẹ không phổ biến, chỉ xảy ra ở 1/3 trẻ em và số ít người lớn được chẩn đoán bệnh. Đây được gọi là hội chứng bại liệt non, sau các biểu hiện lâm sàng, người bệnh có dấu hiệu phục hồi.
Sau 1-3 ngày xảy ra chứng bệnh nhẹ nói trên, chứng bệnh bại liệt nặng xuất hiện với các giai đoạn điển hình:
3.1 Giai đoạn trước bại liệt
Bệnh nhân sốt, đau đầu, buồn nôn, mửa và dấu hiệu kích thích vừa ở màng não gây nên đau và cứng cổ và lưng, cũng có thể đau ở tứ chi. Một số ít bệnh chỉ phát triển đến đây, không biến thành liệt được gọi là bệnh bại liệt không liệt.
3.2 Giai đoạn liệt
1-5 ngày sau khi chứng bệnh nặng xuất hiện, người bệnh bị liệt mềm ở các nhóm cơ riêng biệt. Tình trạng liệt kê phát triển trong 3 ngày tiếp theo với quy mô phụ thuộc vào vị trí, tình trạng của các tổn thương ở hệ thần kinh trung ương. Các cơ có thể hoạt động trở lại và được cải thiện sau 4- 6 tuần, hoàn toàn cải thiện trong khoảng 6 tháng.
4. Phòng ngừa virus bại liệt
Bên cạnh, các biện pháp phòng ngừa dự phòng như giữ vệ sinh cá nhân, vệ sinh nguồn nước, thực phẩm trong ăn uống... thì chủ động phòng ngừa bằng vắc- xin được đánh giá mang đến hiệu quả phòng bệnh cao.
Vắc- xin ngừa bệnh bại liệt gồm:
4.1 Vắc- xin sống giảm độc lực (OPV: Oral Polio Vaccine)
Vắc- xin sống giảm độc lực hay còn gọi là vắc- xin Sabin có tác dụng độc lực tạo ra từ các chủng vi rút bại liệt hoang dại. Đây là vắc- xin đường uống. Bên cạnh đó, vắc- xin này tạo được đáp ứng miễn dịch đường ruột (IgA) và đáp ứng miễn dịch dịch thể (IgG). Loại vắc- xin này hiện được dùng cho trẻ 2,3 và 4 tháng tuổi trong chương trình Tiêm chủng mở rộng.
4.2 Vắc- xin bất hoạt (IPV: Inactivated Polio Vaccine)
Vắc- xin bất hoạt còn gọi là vắc- xin Salk tạo miễn dịch thể (IgG) ngăn vi rút gây bệnh xâm nhập vào hệ thần kinh Trung ương. Miễn dịch tại chỗ (IgA) chỉ tạo ra ở hầu họng vì vậy không ngăn được virus hoang dại xâm nhập vào cơ thể qua đường tiêu hóa. Vắc- xin bất hoạt được triển khai tiêm 1 mũi cho trẻ dưới 1 tuổi, thay thế dần vắc- xin OPV trong chương trình tiêm chủng mở rộng.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec cung cấp dịch vụ tiêm phòng với đa dạng các loại vắc-xin, phục vụ nhu cầu tiêm phòng của nhiều đối tượng khác nhau như sau:
- Khách hàng sẽ được các bác sĩ chuyên khoa thăm khám, sàng lọc đầy đủ các vấn đề về thể trạng và sức khỏe, tư vấn về vắc - xin phòng bệnh và phác đồ tiêm, cách theo dõi và chăm sóc sau tiêm chủng trước khi ra chỉ định tiêm vắc-xin theo khuyến cáo mới nhất của Bộ Y tế & Tổ chức Y tế thế giới nhằm đảm bảo hiệu quả tốt nhất và an toàn nhất cho khách hàng.
- Đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, hiểu tâm lý và áp dụng cách giảm đau hiệu quả trong quá trình tiêm chủng.
- Khách hàng sẽ được các bác sĩ chuyên khoa thăm khám, sàng lọc đầy đủ các vấn đề về thể trạng và sức khỏe, tư vấn về vắc - xin phòng bệnh và phác đồ tiêm, cách theo dõi và chăm sóc sau tiêm chủng trước khi ra chỉ định tiêm vắc-xin theo khuyến cáo mới nhất của Bộ Y tế & Tổ chức Y tế thế giới nhằm đảm bảo hiệu quả tốt nhất và an toàn nhất cho khách hàng.
- 100% khách hàng tiêm chủng được theo dõi 30 phút sau tiêm và đánh giá lại sức khỏe trước khi ra về.
- Được theo dõi đa khoa trước, trong và sau tiêm chủng tại Hệ thống y tế Vinmec và luôn có ekip cấp cứu sẵn sàng phối hợp với phòng tiêm chủng xử trí các trường hợp sốc phản vệ, suy hô hấp – ngừng tuần hoàn, đảm bảo xử lý kịp thời, đúng phác đồ khi có sự cố xảy ra.
- Phòng tiêm chủng thoáng mát, có khu chơi, giúp trẻ có cảm giác thoải mái như đang dạo chơi và có tâm lý tốt trước và sau khi tiêm chủng.
- Vắc-xin được nhập khẩu và bảo quản tại hệ thống kho lạnh hiện đại, với dây chuyền bảo quản lạnh (Cold chain) đạt tiêu chuẩn GSP, giữ vắc-xin trong điều kiện tốt nhất để đảm bảo chất lượng.
- Bố mẹ sẽ nhận tin nhắn nhắc lịch trước ngày tiêm và thông tin tiêm chủng của bé sẽ được đồng bộ với hệ thống thông tin tiêm chủng Quốc gia.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
