Cây sơn thù du có tác dụng gì?

Sơn thù dược liệu có vị chua, tính hơi ôn, quy kinh can và thận nên được sử dụng chủ yếu trong điều trị các chứng can thận hư tổn, rối loạn tiền đình, liệt dương, xuất tinh sớm, di tinh, hư hãn ra mồ hôi, xuất huyết âm đạo nhiều.

Sơn thù du còn có tên gọi khác là thù nhục hay táo bì, thuộc họ sơn thù (Cornaceae). Đây là loại cây nhỏ sống lâu năm, cao khoảng 4m, vỏ xám nâu, cành nhỏ không có lông, lá đơn, mọc đối, có cuống ngắn, đầu nhọn, đáy tròn, mép nguyên có 5-7 đôi gân phụ. Hoa nở trước lá, mọc thành tán, hoa nhỏ có màu vàng. Quả hình trái xoan, khi chín có màu đỏ tươi, nhẵn, khi phơi khô nhăn nheo hình mạng, mùa hoa tháng 5 – 6, mùa quả tháng 8 – 10.

Cây sơn thù du hiện nay được nhập chủ yếu từ Trung Quốc, người ta thường thu hoạch quả vào các tháng 10 - 11, đem vào giá tre hong cho khô rồi bóc bỏ hạt, rồi tiếp tục sấy cho khô hẳn, loại này có chất lượng tốt hơn. Với những loại đem luộc với nước sôi 10 phút rồi đem ra bóc vỏ thì có chất lượng kém hơn. Sơn thù là dược liệu dai, khó xé, vị chua nhưng hơi chát đắng.

2. Tác dụng của sơn thù du

Theo Y Học Hiện Đại, rễ và hoa của sơn thù du có tác dụng kháng khuẩn tốt nhất với nhóm vi trùng thương hàn và lỵ. Ngoài ra, sơn thù còn có tác dụng lợi tiểu và hạ huyết áp, đường huyết nhẹ. Dịch chiết nước có tác dụng ức chế đối với vi trùng Staphylococcus aureus.

Theo Y Học Cổ Truyền, sơn thù có vị chua, tính hơi ôn, quy kinh can, thận, chủ trị các chứng can thận hư tổn, di tinh, huyễn vựng, hư hãn ra mồ hôi, liệt dương, xuất tinh sớm, băng lậu.

3. Các bài thuốc sử dụng sơn thù du

Nhờ có nhiều dược tính có lợi cho sức khỏe, sơn thù du được sử dụng trong nhiều bài thuốc khác nhau như:

• Trị chứng suy nhược thần kinh và cơ thể: Có thể sử dụng bài thuốc sơn thù, bồ cốt chỉ, đương quy mỗi vị đều 10g, xạ hương 0.1g, tán bột mịn, cho mật vào vắt thành viên, uống với nước muối nhạt. Hoặc bài thuốc sơn thù, thạch xương bồ, địa hoàng, cam cúc hoa, hoàng bá, ngũ vị tử mỗi vị 6g sắc uống hằng ngày hoặc ngâm với rượu uống liên tục 15 ngày rồi nghỉ 10 ngày, uống tiếp 3-5 đợt thuốc.
• Trị chứng ra mồ hôi ở trẻ em hoặc cơ thể suy nhược sau khi mắc bệnh: Sơn thù du, đảng sâm mỗi loại 30g, sinh long cốt, sinh mẫu lệ, sinh bạch thược mỗi loại 12g, cam thảo 3g sắc uống.
• Trị rong kinh do cơ thể yếu hoặc tiểu cầu giảm: Có thể sử dụng bài thuốc sơn thù du 30g, nhân sâm 4-8g sắc uống, không dùng với người bị huyết nhiệt. Hoặc bài thuốc sơn thù nhục, thục địa mỗi loại 15g, đương quy, bạch thược mỗi loại 12g sắc uống.
• Trị chứng tăng cholesterol máu: Sử dụng thục địa 20g, hoài sơn, sơn thù mỗi loại 10g, trạch tả, phục linh, đơn bì mỗi loại 8g sắc uống.
• Trị thận hư gây di tinh, hoa mắt, ù tai, điếc, tiểu rắt, đau buốt lưng và đầu gối: Có thể sử dụng bài thuốc sơn thù 12g, phá cố chỉ 12g, đương quy 12g, tán bột mịn, thêm xạ hương 0,1g (3 ly), tán lại, hòa với mật ong, vắt thành viên uống với nước muối nhạt.
• Trị thận hư gây mỏi lưng gối, hoa mắt, váng đầu, ù tai, mồ hôi trộm, tiêu khát, hạ cholesterol máu: Thục địa 24g, hoài sơn 12g, sơn thù 12, đan bì 10g, phục linh 10g, trạch tả 10g, tán bột, hòa với mật, vắt thành viên.
• Trị sau khi ốm dậy hay ra mồ hôi, người yếu mệt: Sơn thù 40g, long cốt sống 16g, mẫu lệ sống 16g, bạch thược 16g, đảng sâm 40g, cam thảo 4g, sắc uống.
• Trị chứng ra mồ hôi ở trẻ còi xương suy dinh dưỡng: Sơn thù 10g, phù tiểu mạch 12g, sinh mẫu lệ 15g, mẫu lệ sắc trước 10-15 phút.
• Chữa đổ mồ hôi trộm: Sơn thù 10g, phù tiểu mạch 12g, sinh mẫu lệ 15g, câu kỷ tử 12g, mẫu lệ sắc trước 10-15 phút.

Sơn thù du không được sử dụng cho người bị thấp nhiệt, tiểu tiện ít, thanh niên đang độ phát dục có viêm tiết niệu cấp, tiểu tiện rắt buốt.

Tóm lại, sơn thù du là một loại thảo dược dùng quả phơi khô làm thuốc. Để sử dụng dược liệu này an toàn và hiệu quả, bạn nên dùng thuốc theo chỉ định và tư vấn của thầy thuốc.