Đau thắt ngực Prinzmetal là một hiện tượng y khoa ít gặp nhưng có thể dẫn đến các hậu quả nghiêm trọng. Prinzmetal còn được biết đến như đau thắt ngực biến thể hoặc đau thắt ngực do co thắt mạch. Đây là loại đau thắt ngực đặc biệt, khác biệt rõ ràng so với cơn đau thắt ngực thông thường.
1. Đau thắt ngực Prinzmetal là gì?
Đây là một loại đau thắt ngực hiếm gặp nhưng khá nghiêm trọng. Tình trạng này thường xảy ra từ nửa đêm đến sáng khi bệnh nhân đang ngủ hoặc nghỉ ngơi. Bệnh lý này còn được gọi là đau thắt ngực biến thể, đau thắt ngực nghịch đảo và đau thắt ngực do co thắt mạch.
Đau thắt ngực là thuật ngữ dùng để mô tả cơn đau ngực do lưu lượng máu đến cơ tim không đủ, thường do bệnh động mạch vành. Những người bị đau thắt ngực đưa ra nhiều mô tả khác nhau về cơn đau: khó chịu, căng cứng, áp lực, nặng nề, nóng rát hoặc bị ép chặt. Bệnh nhân có thể lầm tưởng thành chứng khó tiêu trong thực tế, đó là cơn đau thắt ngực.
2. Sự khác biệt giữa đau thắt ngực Prinzmetal và đau thắt ngực thông thường
Đau thắt ngực thông thường xảy ra khi làm việc hoặc khi cảm xúc căng thẳng. Hội chứng Prinzmetal thường xảy ra khi thư giãn hoặc nghỉ ngơi. Tình trạng này thường ảnh hưởng đến đối tượng trẻ tuổi, khỏe mạnh hơn so với các đối tượng có nguy cơ đau thắt ngực truyền thống (còn gọi là đau thắt ngực 'cổ điển').
3. Triệu chứng và nguyên nhân của Prinzmetal
Các triệu chứng của chứng Prinzmetal thường gặp phải:
- Đau ngực hoặc cảm giác khó chịu khi nghỉ ngơi, thường là từ nửa đêm đến 8 giờ sáng. Cơn đau có thể lan lên cánh tay, đầu hoặc vai.
- Các cơn đau tái phát kéo dài khoảng 5 đến 15 phút mỗi đợt, có thể lâu hơn.
- Các triệu chứng liên quan bao gồm đổ mồ hôi, buồn nôn, chóng mặt.
- Các triệu chứng sẽ giảm khi dùng thuốc.
Đau thắt ngực Prinzmetal xảy ra do nhiều nguyên nhân:
- Bệnh lý xuất hiện khi động mạch vành hoặc động mạch mang máu, oxy đến tim co thắt, làm chặn dòng máu đến vùng cơ tim. Việc thiếu oxy gây ra cảm giác đau đớn, nếu kéo dài có thể gây tổn thương cơ tim.
Động mạch trong tim co thắt do:
- Các loại thuốc làm co (hoặc thu hẹp) mạch máu, chẳng hạn như thuốc điều trị chứng đau nửa đầu như sumatriptan hoặc thuốc thông mũi có chứa ephedrine;
- Sử dụng các loại chất kích thích;
- Hút thuốc lá;
- Stress;
- Nhiễm lạnh;
- Tập thể dục quá sức.
4. Tiên lượng đối với Prinzmetal
Triển vọng (tiên lượng) cho những người mắc đau thắt ngực Prinzmetal tương đối tích cực, đặc biệt là khi bệnh được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, để duy trì một sức khỏe tốt và giảm thiểu các biến chứng, người bệnh cần phải tuân thủ một lộ trình chăm sóc sức khỏe lâu dài, thường xuyên tái khám với các bác sĩ tim mạch có kinh nghiệm.
Tuy không trực tiếp gây tử vong nhưng chứng Prinzmetal là dấu hiệu của sự rối loạn trong lưu lượng máu đến tim, dẫn đến các tình trạng nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim. Nếu không được điều trị đúng cách, nguy cơ gặp phải các vấn đề liên quan đến nhịp tim, bao gồm đột quỵ, ngừng tim đột ngột, tử vong và mất trí nhớ sẽ tăng lên. Do đó, việc nhận diện sớm và xử lý kịp thời các triệu chứng là hết sức quan trọng.
5. Phòng ngừa Prinzmetal
Lựa chọn một lối sống lành mạnh luôn là điều cần thiết để phòng ngừa cơn đau thắt ngực Prinzmetal:
- Duy trì vận động thể chất;
- Duy trì cân nặng khỏe mạnh, tránh thừa cân - béo phì;
- Bổ sung rau xanh và trái cây trong khẩu phần ăn và cân bằng các bữa ăn hằng ngày;
- Ngủ đủ giấc;
- Quản lý căng thẳng.
Ba điều quan trọng cần tránh để giảm nguy cơ phát triển chứng đau thắt ngực Prinzmetal:
- Bỏ hút thuốc;
- Không sử dụng các chất kích thích;
- Không sử dụng các chất khác như cây ma hoàng/ephedrine vì có thể làm mạch máu bị co thắt. Ephedra là một loại thảo mộc và ephedrine là thành phần hoạt chất trong cây ma hoàng. Những chất này có thể được tìm thấy trong một số loại thuốc thông mũi, thuốc cảm, thực phẩm chức năng giảm cân và nước tăng lực.
Đau thắt ngực Prinzmetal là một hình thức bệnh tim mạch đặc biệt cần được sự chú ý. Hiểu rõ về bệnh, triệu chứng và nguyên nhân, cùng với việc duy trì lối sống lành mạnh là chìa khóa quan trọng giúp kiểm soát và giảm thiểu nguy cơ từ bệnh này.
