Dị ứng Sulfa là phản ứng quá mẫn của cơ thể đối với các loại thuốc chứa hợp chất sulfonamide, thường được gọi là thuốc sulfa. Đây là một nhóm thuốc phổ biến được sử dụng để điều trị nhiều bệnh khác nhau, từ nhiễm trùng đường tiết niệu đến viêm phổi.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sỹ thuộc Trung tâm Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng Vinmec.
1. Dị ứng Sulfa là gì?
Dị ứng với thuốc sulfa là một phản ứng phát ban hoặc có thể nghiêm trọng hơn khi sử dụng các loại thuốc chứa sulfonamide (sulfa). Những loại thuốc này thường được sử dụng để điều trị nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau, từ nhiễm trùng mắt đến viêm khớp dạng thấp (RA).
Thuốc sulfa còn được gọi là sulfonamid, bao gồm thuốc kháng sinh và một số loại thuốc khác. Đặc biệt, nhóm thuốc kháng sinh có chứa sulfa là nguyên nhân gây ra tình trạng dị ứng sulfa phổ biến hơn ở người bệnh so với các loại thuốc khác trong nhóm.
Nếu bệnh nhân nghi ngờ mình đang mắc tình trạng dị ứng với các thuốc chứa sulfa, hãy thông báo ngay cho bác sĩ để họ quyết định liệu bệnh nhân cần ngưng sử dụng thuốc hay không và sẽ chỉ định cách điều trị khác phù hợp với tình trạng.
2. Triệu chứng dị ứng sulfa
Nếu bệnh nhân bị dị ứng với thuốc sulfa hoặc bất kỳ loại thuốc nào khác, cơ thể người bệnh có thể trải qua một hoặc nhiều trong số các triệu chứng sau: Phát ban trên da hoặc nổi mề đay, ngứa mắt hoặc da, các vấn đề về hô hấp, sưng mặt.
Ngoài ra, các tình trạng dị ứng sulfa cũng có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như:
- Hội chứng quá mẫn thuốc Sulfonamide: Phát ban, sốt và các vấn đề về nội tạng có thể bắt đầu một hoặc hai tuần sau khi bắt đầu sử dụng thuốc.
- Nhiễm độc da do dị ứng thuốc: Các đốm tròn đỏ hoặc sưng tấy, hình thành sau 30 phút đến 8 giờ kể từ khi dùng thuốc.
- Hội chứng Stevens Johnson: Phản ứng này có thể đe dọa tính mạng, khiến da của người bệnh bị phồng rộp và bong tróc.
Bên cạnh đó, các phản ứng khác với thuốc Sulfa bao gồm đau đầu, khó ngủ, nước tiểu đục và huyết áp thấp. Trong một số trường hợp hiếm hoi, người bệnh có thể gặp phản ứng dị ứng nghiêm trọng gọi là sốc phản vệ.
3. Những loại thuốc cần tránh khi bị dị ứng Sulfa
Thuốc kháng sinh chứa sulfa đã được sử dụng phổ biến trong hơn 70 năm qua và loại kháng sinh sulfa đầu tiên được giới thiệu vào năm 1936. Hiện nay, thuốc sulfa không chỉ giới hạn ở thuốc kháng sinh mà còn được sử dụng trong nhiều sản phẩm khác như kem trị bỏng, thuốc đặt âm đạo, thuốc nhỏ mắt và các loại thuốc điều trị nhiễm trùng khác. Nếu một người đã từng bị dị ứng với một loại thuốc kháng sinh chứa sulfa, có khả năng họ sẽ bị dị ứng với các loại thuốc khác thuộc nhóm này.
Dưới đây là một số ví dụ về các loại thuốc sulfa phổ biến có thể gây ra vấn đề dị ứng cho người bệnh:
- Sulfamethoxazole/trimethoprim (Bactrim, Sulfatrim): Một loại thuốc kết hợp sulfa có thể sử dụng dưới dạng lỏng hoặc viên đối với nhiều loại bệnh nhiễm trùng.
- Sulfacetamide (BLEPH-10): Thuốc nhỏ trị nhiễm trùng mắt.
- Sulfadiazine silver (Silvadene): Thuốc mỡ ngăn ngừa và điều trị nhiễm trùng do bỏng.
- Sulfasalazine (Azulfidine): Thuốc điều trị viêm khớp dạng thấp và bệnh viêm ruột.
- Dapsone (Aczone): Điều trị bệnh phong, viêm da và một số loại viêm phổi.
4. Điều trị dị ứng Sulfa
Người bệnh và bác sĩ sẽ cần điều trị các triệu chứng dị ứng ngay lập tức. Các loại thuốc điều trị dị ứng sulfa có thể bao gồm:
- Thuốc kháng histamin.
- Corticosteroid.
- Epinephrine (đối với trường hợp sốc phản vệ).
Nếu người bệnh phản ứng với loại thuốc cần sử dụng, bác sĩ có thể bắt đầu việc sử dụng thuốc từ từ. Điều này được gọi là quá trình giải mẫn cảm với thuốc. Ban đầu, người bệnh sẽ sử dụng một liều rất nhỏ, sau đó tăng dần liều lượng trong vài giờ hoặc vài ngày. Bác sĩ sẽ theo dõi một cách cẩn thận để xác định có bất kỳ phản ứng phụ nào xuất hiện hay không.
5. Các biến chứng có thể xảy ra
Mặc dù hiếm khi xảy ra, nhưng dị ứng sulfa có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng và ảnh hưởng tới sức khoẻ của người bệnh, thậm chí là tính mạng. Hai biến chứng nguy hiểm nhất bao gồm:
- Sốc phản vệ: Đây là một phản ứng đe dọa tới tính mạng người bệnh, khiến cho người bị dị ứng gặp khó thở, hạ huyết áp và các triệu chứng khác.
- Hội chứng Stevens-Johnson: Đây là một tình trạng rối loạn ở da và niêm mạc, bắt đầu với các triệu chứng giống cúm, sau đó tiến triển thành phát ban gây đau đớn.
6. Phòng tránh dị ứng
Nếu mắc phải tình trạng dị ứng sulfa, bệnh nhân tốt nhất là tránh sử dụng những loại thuốc có thể gây ra phản ứng xấu hoặc tác dụng phụ. Dưới đây là một số gợi ý khác:
- Thông báo cho các trung tâm chăm sóc y tế hoặc bác sĩ: Hãy cung cấp thông tin về bất kỳ tình trạng dị ứng thuốc nào mà bệnh nhân có để các nhân viên y tế và bác sĩ có thể ghi chú vào hồ sơ bệnh án của mình.
- Sử dụng vòng tay y tế: Trong những tình huống khẩn cấp, việc đeo vòng tay y tế sẽ cung cấp các cảnh báo cho những trung tâm chăm sóc sức khoẻ về bất kỳ tình trạng dị ứng thuốc nào đang xảy ra với bệnh nhân.
7. Dị ứng sulfa khác gì dị ứng sulfite
Dị ứng sulfa có vẻ tương tự dị ứng sulfite nhưng chúng khác biệt hoàn toàn. Thuốc sulfa được sử dụng để điều trị các tình trạng sức khỏe, trong khi sulfite là các chất bảo quản thường được sử dụng trong thực phẩm, đồ uống (đặc biệt là rượu vang) và thuốc.
Dị ứng Sulfite có thể gây ra các triệu chứng hen suyễn và trong một số trường hợp hiếm gặp, có thể gây ra sốc phản vệ cho người bệnh. Những người mắc bệnh hen suyễn thường xuyên nhạy cảm với các triệu chứng của dị ứng sulfite hơn người bình thường, nhưng điều này hiếm khi xảy ra đối với người không mắc hen suyễn.
Dị ứng sulfa và dị ứng sulfite không có sự liên quan và cũng không trực tiếp gây dị ứng. Nếu người bệnh nhạy cảm với thuốc sulfa, không cần phải tránh các sản phẩm như trái cây khô, rượu vang hoặc các sản phẩm khác chứa sulfite.
Dị ứng Sulfa là một tình trạng không hiếm gặp và có thể gây ra nhiều triệu chứng từ nhẹ đến nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống hàng ngày của người bệnh. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu dị ứng và xác định nguyên nhân là bước quan trọng để tránh các biến chứng nguy hiểm. Nếu nghi ngờ mình bị dị ứng với Sulfa, hãy thảo luận với bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và có phương án điều trị an toàn, hiệu quả.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
