Hội chứng ruột kích thích có nguy hiểm không ?

Hội chứng ruột kích thích có nguy hiểm không là câu hỏi mà nhiều người quan tâm. Hội chứng này gây ra các triệu chứng đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy, chướng bụng,... gây khó chịu cho cuộc sống hằng ngày của người bệnh. Tuy nhiên, khác với các tổn thương khác, hội chứng này không làm tổn thương mô ruột và tăng nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng.

Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.

1. Hội chứng ruột kích thích là gì?

1.1 Định nghĩa

Hội chứng ruột kích thích (IBS - Irritable Bowel Syndrome) là một dạng rối loạn chức năng của hệ tiêu hóa, chủ yếu ảnh hưởng đến đoạn ruột già (đại tràng), được đặc trưng bởi các triệu chứng đau bụng và nhu động ruột bị rối loạn, thường đi kèm với sự thay đổi trong thói quen đi vệ sinh mà không có bất kỳ dấu hiệu nào về sự tổn thương thực thể hay bất thường trong cấu trúc giải phẫu của ruột. Do đó, IBS còn được biết đến với cái tên "Hội chứng đại tràng co thắt" và thường được quan tâm với câu hỏi hội chứng ruột kích thích có nguy hiểm không.

IBS thường là một rối loạn mạn tính, tái phát nhiều lần. Nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách, IBS có thể gây ra sự giảm chất lượng cuộc sống, ảnh hưởng tới tinh thần, công việc và hoạt động hàng ngày.

IBS thường xuất hiện ở độ tuổi thanh niên và trung niên, với tỷ lệ cao nhất là từ 18-30 tuổi và giảm dần sau khi vượt qua tuổi 50. Nghiên cứu cũng cho thấy tỷ lệ mắc bệnh ở phụ nữ cao hơn nam giới, người sống ở thành thị thường gặp nhiều hơn so với những người sống ở nông thôn. Đồng thời, học sinh, sinh viên, cán bộ và nhân viên văn phòng cũng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với công nhân.

1.2 Phân loại

Hội chứng ruột kích thích được phân loại thành bốn dạng dựa trên các biểu hiện của người bệnh, và cách điều trị được điều chỉnh tương ứng với từng loại:

• IBS dạng táo bón.
• IBS dạng tiêu chảy.
• IBS dạng hỗn hợp (kết hợp cả tiêu chảy và táo bón).
• IBS không xác định.

1.3 Nguyên nhân gây ra

Hiện nay, cơ chế bệnh sinh của hội chứng ruột kích thích vẫn chưa được hiểu rõ, tuy nhiên, thường có một số yếu tố sau được liên kết với tình trạng này:

• Tâm sinh lý: Nhiều báo cáo đã chỉ ra rằng những người thường lo lắng, căng thẳng, hoặc gặp vấn đề tâm thần kinh như trầm cảm, rối loạn giấc ngủ... thường dễ mắc hội chứng ruột kích thích hoặc các rối loạn chức năng đường tiêu hoá khác. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến quá trình chẩn đoán và điều trị.
• Chế độ ăn: Đa số rối loạn tiêu hoá liên quan đến chế độ ăn và hội chứng ruột kích thích không phải là ngoại lệ. Chế độ ăn không cân đối, sử dụng thực phẩm không an toàn, hay tiêu thụ các chất độc hại, đồ ăn hỏng... đều là những yếu tố nguy cơ trực tiếp gây ra hội chứng ruột kích thích.
• Các nguyên nhân khác: Tiền sử bệnh lý đường ruột trước đó, yếu tố di truyền, biến đổi sinh lý đặc biệt trong chu kỳ kinh nguyệt, sử dụng thuốc, vấn đề nội tiết... Tất cả những yếu tố này có thể gây ra sự bất thường trong nhu động ruột, dẫn đến phản ứng quá mức hoặc mẫn cảm của đường ruột.

2. Đối tượng dễ mắc phải

Bệnh ruột kích thích có thể ảnh hưởng đến mọi người, ở mọi độ tuổi nên mọi người rất quan tâm đến hội chứng ruột kích thích có nguy hiểm không. Tuy nhiên, nó thường phổ biến hơn ở nhóm tuổi từ 20 đến 50. Đặc biệt, phụ nữ có khả năng mắc bệnh này gấp đôi nam giới.

Có nhiều yếu tố có thể tăng nguy cơ mắc bệnh ruột kích thích:

• Thường xuyên gặp căng thẳng, lo lắng.
• Gặp các vấn đề về sức khỏe tâm thần như trầm cảm, rối loạn lo âu.
• Có tiền sử bệnh hoặc đang mắc các bệnh lý nặng ở đường tiêu hóa.
• Thói quen ăn uống không điều độ, không khoa học hoặc thói quen bỏ bữa, nhịn ăn.
• Có người thân từng mắc bệnh ruột kích thích.

Phương pháp chẩn đoán bệnh ruột kích thích có thể được áp dụng để xác định một cách chính xác.

3. Cách chẩn đoán

3.1 Chẩn đoán lâm sàng

Dưới chẩn đoán lâm sàng, bệnh nhân thường trải qua các triệu chứng sau:

• Cảm giác đau hoặc khó chịu ở vùng bụng.
• Thường gặp tình trạng tiêu chảy hoặc xen kẽ với táo bón.
• Táo bón thường được xác định khi bệnh nhân đi đại tiện dưới 3 lần trong một tuần.
• Thay đổi trong thói quen đi đại tiện.
• Chướng bụng.
• Cảm giác chưa hết phân sau khi đi đại tiện.

3.2 Chẩn đoán cận lâm sàng

Trong phần chẩn đoán cận lâm sàng, các quy trình và xét nghiệm sau thường được thực hiện:

• Các xét nghiệm kiểm tra công thức máu thường cho ra kết quả bình thường.
• Xét nghiệm phân để phát hiện máu ẩn và ký sinh trùng có thể tồn tại trong phân.
• Siêu âm bụng được sử dụng để phát hiện các khối u hoặc dấu hiệu của sự xâm lấn bất thường trong cơ quan bụng.
• Chụp cắt lớp (CT-scan) hoặc cộng hưởng từ (MRI) bụng có thể được thực hiện để đánh giá chi tiết hơn về cơ quan bên trong.
• Nội soi đại tràng thường được thực hiện để loại trừ các bệnh lý khác như polyp, viêm đại tràng hoặc ung thư đại tràng.

Trong một số trường hợp, xét nghiệm sinh thiết được thực hiện để thu thập mẫu mô từ đại tràng để phân tích dưới kính hiển vi.

4. Hội chứng ruột kích thích có nguy hiểm không?

Hội chứng ruột kích thích có nguy hiểm không là một câu hỏi được quan tâm nhiều, câu trả lời là: Đây một tình trạng không gây nguy hiểm đến tính mạng vì hiếm khi đe dọa tính mạng của bệnh nhân. Tuy nhiên, bệnh này thường khó điều trị hoàn toàn và có thể tái phát nhiều lần, gây ra sự không thoải mái trong sinh hoạt và công việc của người bệnh. Một số triệu chứng có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân bao gồm:

• Đau bụng: Đây được xem là triệu chứng phổ biến nhất của hội chứng ruột kích thích. Bệnh nhân thường trải qua cảm giác đau bụng đột ngột mà không rõ nguyên nhân, đặc biệt sau khi tiêu thụ thực phẩm lâu hoặc không phù hợp với cơ thể, thậm chí là thực phẩm bình thường. Cơn đau thường xuất hiện ở phần dưới hoặc hố chậu bên trái và thường giảm sau khi đi trung tiện hoặc đại tiểu. Tần suất và cường độ đau bụng thường thay đổi tùy thuộc vào từng cá nhân.
• Tiêu chảy: Táo bón và tiêu chảy là hai triệu chứng thường xuyên diễn ra xen kẽ hoặc riêng lẻ trong hội chứng ruột kích thích. Tiêu chảy thường xảy ra từ 3 đến 5 lần mỗi ngày, phân có thể lỏng hoặc nát, một số trường hợp có thể lẫn chất nhầy trong phân nhưng không bao giờ có máu. Triệu chứng tiêu chảy có thể trở nên nghiêm trọng hơn khi bệnh nhân trong tình trạng căng thẳng hoặc sau khi tiêu thụ thức ăn quá nhiều.
• Táo bón: Táo bón thường đặc trưng bởi việc đại tiện ra phân rắn, ít và kèm theo nhầy trong một số trường hợp, thường xuất hiện xen kẽ với tiêu chảy.
• Ngoài ra, các triệu chứng khác có thể bao gồm biểu hiện của các rối loạn tiêu hóa khác như trào ngược dạ dày thực quản, đầy hơi, khó tiêu và tức ngực. Bệnh nhân cũng có thể gặp phải mệt mỏi, đau đầu, khó ngủ và tiểu tiện tăng nhiều.

Các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích thường ở mức độ nhẹ hoặc trung bình. Tuy nhiên, bệnh nhân nên tới cơ sở y tế khi các triệu chứng trên bắt đầu xuất hiện hoặc ngay khi phát hiện các dấu hiệu báo động sau đây vì chúng có thể liên quan đến các bệnh lý đường tiêu hoá khác:

• Sút cân không rõ nguyên nhân, mất sự thèm ăn.
• Thiếu máu.
• Sốt cao đột ngột hoặc kéo dài, tăng bạch cầu, rối loạn đông máu.
• Phân chứa máu hoặc nhầy máu.
• Cổ trướng.
• Phân dính, phân hình dẹt và nhỏ thường xuyên.
• Rối loạn tiểu tiện xuất hiện ở bệnh nhân trên 50 tuổi.
• Tiền sử gia đình có người mắc ung thư đường tiêu hoá.

Việc không kiểm tra hoặc điều trị đúng cách có thể làm cho hội chứng ruột kích thích trở nên nghiêm trọng hơn và khó để trả lời hội chứng ruột kích thích có nguy hiểm không.  

Các biến chứng nặng nề có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và cuộc sống hàng ngày của bệnh nhân, bao gồm việc hấp thụ chất dinh dưỡng kém, gây ra tình trạng suy dinh dưỡng. Ngoài ra, các biến chứng cũng có thể ảnh hưởng đến tâm trạng của bệnh nhân, gây ra cảm giác chán nản, lo lắng và suy yếu tinh thần và suy nhược cơ thể trầm trọng.

5. Sau khi tìm hiểu hội chứng ruột kích thích có nguy hiểm không thì cách điều trị thế nào?

5.1 Điều trị không dùng thuốc

Phương pháp điều trị không sử dụng thuốc có thể bao gồm:

• Các liệu pháp tâm lý và kỹ thuật thư giãn để giúp bệnh nhân kiểm soát cảm xúc và tránh căng thẳng quá mức.
• Luyện tập thể dục đều đặn để cải thiện sức khỏe tổng thể và hỗ trợ chức năng ruột.
• Uống đủ nước hàng ngày để duy trì sự cân bằng nước trong cơ thể.
• Thực hiện chế độ ăn uống đúng giờ và đều đặn để duy trì sự ổn định trong hệ tiêu hóa.

Những lưu ý trong chế độ ăn uống:

• Tránh các loại thực phẩm gây đầy hơi như đồ uống có gas và các loại rau củ như bông cải xanh, bông cải trắng, bắp cải, hoặc trái cây sống.
• Loại bỏ các thực phẩm chứa gluten như lúa mạch, lúa mì, hoặc lúa mạch đen.
• Hạn chế các thực phẩm chứa FODMAPs, gồm các loại đường có thể gây ra sự lên men như fructan, lactose, fructose và một số loại đường khác.

5.2 Điều trị dùng thuốc

Phương pháp điều trị bằng thuốc có thể bao gồm:

• Thuốc điều trị táo bón, bao gồm các loại thực phẩm chức năng bổ sung chất xơ như NATUFIB (chất xơ hòa tan Fructooligosaccharide - FOS), thuốc nhuận tràng thẩm thấu như Lactulose, Sorbitol, thuốc nhuận tràng kích thích như Bisacodyl, và một số loại khác như Prucalopride.
• Thuốc điều trị tiêu chảy như Loperamide và Cholestyramine.
• Thuốc chống co thắt và kháng Acetylcholin như Hyoscine butylbromide, Dipropyline.
• Thuốc chống trầm cảm, bao gồm thuốc chống trầm cảm ba vòng và thuốc ức chế tái hấp thu chọn lọc Serotonin (SSRI).
• Sử dụng kháng sinh như Rifaximin khi cần thiết.

Khi bệnh nhân thắc mắc hội chứng ruột kích thích có nguy hiểm không thì đây là một tình trạng không gây nguy hiểm, vì hầu như không đe dọa tính mạng. Tuy nhiên, khi xuất hiện các triệu chứng như đau bụng hoặc rối loạn đại tiện, bệnh nhân cần tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám, tư vấn và điều trị kịp thời nhằm phòng tránh các biến chứng có thể xảy ra.

6. Cách phòng ngừa

Cách tốt nhất để phòng tránh hội chứng ruột kích thích hiện nay là bảo vệ sức khỏe tiêu hóa và ngăn ngừa mọi bệnh liên quan đến tiêu hóa. Vì nguyên nhân chính xác dẫn đến bệnh IBS vẫn chưa được xác định, việc duy trì hệ tiêu hóa ở trạng thái ổn định và giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan là vô cùng quan trọng.

Điều quan trọng nhất trong việc phòng tránh hội chứng ruột kích thích và các vấn đề tiêu hóa khác là chăm sóc dinh dưỡng và thói quen sống. Dưới đây là một số lưu ý để cải thiện chất lượng dinh dưỡng trong chế độ ăn uống:

• Hạn chế tối đa bỏ bữa ăn và tránh ăn uống không điều độ.
• Ăn chậm và không nên ăn quá nhanh để giúp tiêu hóa tốt hơn.
• Giảm lượng thực phẩm cay nóng, dầu mỡ và thực phẩm chế biến sẵn trong khẩu phần ăn hàng ngày.
• Hạn chế tiêu thụ rượu bia và đồ uống có gas để tránh tình trạng khó tiêu và đầy hơi.
• Kiểm soát lượng trái cây có chứa fructose cao, không nên ăn quá 240g mỗi ngày để tránh tăng nguy cơ gặp vấn đề tiêu hóa.

Hiện tại, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec cung cấp các gói kiểm tra sức khỏe tổng quát phù hợp với mọi độ tuổi, giới tính và nhu cầu riêng của quý khách, với chính sách giá linh hoạt và hợp lý. Kết quả kiểm tra sức khỏe sẽ được gửi trực tiếp đến địa chỉ của người kiểm tra. Nếu phát hiện bất kỳ vấn đề sức khỏe cần kiểm tra và điều trị sâu hơn, quý khách có thể sử dụng các dịch vụ từ các chuyên khoa khác tại Bệnh viện, với cam kết về chất lượng điều trị, dịch vụ khách hàng chuyên nghiệp và vượt trội. 

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.