"Mệt mỏi" tuyến thượng thận có phải là một bệnh lý thực sự hay chỉ là một khái niệm chưa được công nhận? Trong y học chính thống, "mệt mỏi tuyến thượng thận" không được xem là một bệnh lý thực sự mà là thuật ngữ dùng trong y học thay thế để mô tả tình trạng mệt mỏi mãn tính liên quan đến stress. Tuy nhiên, cần phân biệt rõ với suy tuyến thượng thận - một bệnh lý được công nhận khi tuyến thượng thận không sản xuất đủ hormone quan trọng như cortisol, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Tuyến thượng thận là gì và "mệt mỏi" tuyến thượng thận có phải là một bệnh lý thực sự?
Khi cảm thấy căng thẳng hoặc mệt mỏi, nhiều người tìm kiếm nguyên nhân trên internet và có thể gặp thuật ngữ "mệt mỏi tuyến thượng thận". Tuy nhiên, khái niệm này không được công nhận trong y học chính thống. Ngược lại, suy tuyến thượng thận – một bệnh lý được công nhận – là tình trạng tuyến thượng thận không sản xuất đủ hormone cần thiết như cortisol, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
Tuyến thượng thận là hai cơ quan nhỏ nằm trên đỉnh của thận, chịu trách nhiệm sản xuất các hormone như adrenaline và cortisol. Những hormone này đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh trao đổi chất, hệ miễn dịch, phản ứng với căng thẳng và kiểm soát huyết áp.
Cortisol là một hormone quan trọng giúp kiểm soát căng thẳng, điều hòa huyết áp và quản lý cách cơ thể tiêu thụ năng lượng. Trong khi đó, adrenaline đóng vai trò kích thích phản ứng nhanh khi cơ thể gặp nguy hiểm hoặc sợ hãi, tạo ra một luồng năng lượng mạnh mẽ để đối phó với tình huống khẩn cấp.
"Mệt mỏi" tuyến thượng thận có phải là một bệnh lý thực sự hay không vẫn là vấn đề gây tranh cãi trong y học. Mặc dù suy tuyến thượng thận là một bệnh lý được công nhận, mô tả tình trạng tuyến thượng thận không sản xuất đủ hormone quan trọng như cortisol nhưng khái niệm "mệt mỏi tuyến thượng thận" thường được sử dụng để giải thích các triệu chứng như mệt mỏi mãn tính, thèm đồ mặn, suy giảm miễn dịch và khó ngủ.
Một số chuyên gia cho rằng căng thẳng mãn tính có thể khiến tuyến thượng thận làm việc nhiều hơn để sản xuất cortisol. Tuy nhiên, không có bằng chứng khoa học nào cho thấy căng thẳng kéo dài sẽ làm tuyến thượng thận suy yếu hoặc ngừng hoạt động. Trên thực tế, các tuyến thượng thận thường sản xuất nhiều cortisol hơn trong trạng thái căng thẳng.
Cần lưu ý rằng suy tuyến thượng thận là một bệnh lý nghiêm trọng đã được công nhận, không liên quan đến khái niệm "mệt mỏi tuyến thượng thận" – một thuật ngữ chưa được y học chính thống chấp nhận.
2. Chẩn đoán và điều trị "mệt mỏi" tuyến thượng thận?
Hiện không có xét nghiệm hoặc phương pháp điều trị chính thức nào được công nhận cho tình trạng "mệt mỏi tuyến thượng thận". Một số cơ sở y tế có thể khuyến nghị sử dụng vitamin và các thực phẩm chức năng để hỗ trợ nhưng hiệu quả của các phương pháp này chưa được chứng minh rõ ràng.
Tuy nhiên, việc sử dụng thực phẩm chức năng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Một số sản phẩm có thể chứa các thành phần không xác định hoặc lượng hormone không kiểm soát, gây ra tác dụng phụ không mong muốn. Dù một số loại được cho là an toàn, nhưng cần thận trọng và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
Việc sử dụng một số loại thực phẩm bổ sung có thể gây hại nếu chúng chứa testosterone hoặc steroid không được liệt kê trên bao bì. Những chất này có thể gây tác dụng phụ nghiêm trọng, đặc biệt là ở phụ nữ. Tuy nhiên, không có bằng chứng cho thấy thực phẩm bổ sung trực tiếp gây suy tuyến thượng thận.
Xét nghiệm máu là phương pháp quan trọng để xác định tình trạng suy tuyến thượng thận. Nếu được chẩn đoán, bệnh nhân có thể được kê đơn thuốc nhằm bổ sung các hormone mà tuyến thượng thận không sản xuất đủ, giúp kiểm soát tình trạng bệnh.
3. Một số nguyên nhân gây mệt mỏi và căng thẳng
Nhiều triệu chứng của suy tuyến thượng thận có thể bị nhầm lẫn, vì một số tình trạng khác cũng gây ra các dấu hiệu tương tự. Các tình trạng này bao gồm:
- Sức khỏe tâm lý: Stress, lo lắng, trầm cảm hoặc các vấn đề tâm thần khác có thể dẫn đến thay đổi tâm trạng và cáu kỉnh.
- Bệnh lý: Thiếu máu, tiểu đường và rối loạn tuyến giáp thường gây mệt mỏi kéo dài.
- Lối sống áp lực: Chế độ ăn uống kém dinh dưỡng, thiếu vận động, thiếu ngủ và căng thẳng cao có thể ảnh hưởng đến thể chất và tâm lý.
- Chất lượng giấc ngủ: Ngưng thở khi ngủ, mất ngủ hoặc hội chứng chân không yên có thể dẫn đến cảm giác kiệt sức mãn tính.
"Mệt mỏi tuyến thượng thận" là một thuật ngữ không được y học công nhận nhưng suy tuyến thượng thận là một bệnh lý thực sự cần được điều trị. Nếu mệt mỏi kéo dài kèm theo các triệu chứng khác, người bệnh nên đến bác sĩ để được thăm khám, chẩn đoán và hướng dẫn phương pháp điều trị phù hợp.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
