Phân biệt hội chứng ruột kích thích với các bệnh lý khác là điều vô cùng quan trọng để phương án điều trị chính xác và hiệu quả. Mặc dù hội chứng này và các bệnh lý như viêm đại tràng, ung thư đại tràng đều có thể gây ra các triệu chứng tương tự nhưng cơ chế gây bệnh và cách điều trị lại hoàn toàn khác nhau.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Bác sĩ nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
1. Các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích
Hội chứng ruột kích thích là gì? Hội chứng ruột kích thích (IBS) là một dạng rối loạn tiêu hóa đặc trưng bởi các cảm giác khó chịu trong hệ tiêu hóa. Các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích dễ bị nhầm lẫn với dấu hiệu của nhiều bệnh lý ở bụng khác, thậm chí có thể là các bệnh nghiêm trọng. Tình trạng này thường xuất hiện do căng thẳng và trở nên nghiêm trọng hơn sau bữa ăn.
Những dấu hiệu điển hình có thể kể đến là:
- Rối loạn thói quen đi đại tiện.
- Phân có dạng lỏng, rắn, vón cục hoặc kèm chất nhầy.
- Các đợt tiêu chảy và táo bón xen kẽ nhau.
- Nhu động ruột kém.
- Ợ chua và khó chịu sau khi ăn những bữa ăn bình thường.
- Bụng đầy hơi, co thắt, chướng khí và đau.
- Đau vùng lưng dưới.
Nguyên nhân hội chứng ruột kích thích vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, nhiều yếu tố đã được xác định là có liên quan và làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
- Yếu tố chế độ ăn: Nguyên nhân gây hội chứng này bao gồm việc tiêu thụ thực phẩm gây dị ứng hoặc không dung nạp Lactose. Bên cạnh đó, chế độ ăn uống thiếu chất xơ, giàu thịt, cá và các loại thực phẩm khó tiêu hóa, cùng với thói quen ăn uống không điều độ hoặc thường xuyên bỏ bữa, cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
- Yếu tố thuốc: Một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc kháng sinh và thuốc giảm đau không steroid (NSAIDs), có thể gây ra các tác dụng phụ ảnh hưởng đến đường tiêu hóa và làm tăng nguy cơ mắc hội chứng này.
- Nhiễm khuẩn đường ruột: Các nhiễm khuẩn đường ruột, chẳng hạn như nhiễm vi khuẩn hoặc ký sinh trùng, có thể làm tăng nguy cơ mắc phải hội chứng này.
- Yếu tố di truyền: Có bằng chứng cho thấy yếu tố di truyền đóng vai trò trong việc phát triển hội chứng. Nếu một người có người thân trong gia đình mắc hội chứng này, nguy cơ người đó mắc bệnh cũng sẽ tăng lên.
- Yếu tố tâm lý: Căng thẳng, lo âu, trầm cảm và các rối loạn tâm lý khác có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng bệnh và thậm chí có thể là yếu tố khởi phát bệnh.
- Thay đổi nội tiết tố: Ở phụ nữ, sự thay đổi hormone trong chu kỳ kinh nguyệt có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Chính vì thế nữ giới thường có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nam giới.
Mặc dù hội chứng này không gây hại lâu dài cho ruột và không làm tăng nguy cơ mắc ung thư, nhưng hội chứng này có thể gây ra sự khó chịu nghiêm trọng, làm ảnh hưởng cuộc sống của bệnh nhân. Tùy vào mức độ của các triệu chứng, hội chứng này có thể khiến thói quen hàng ngày của bệnh nhân bị xáo trộn. Vậy làm thế nào để phân biệt hội chứng ruột kích thích với các bệnh lý khác?
2. Các triệu chứng không liên quan đến bệnh
Những triệu chứng không liên quan đến hội chứng này bao gồm:
- Sụt cân không rõ lý do.
- Chảy máu trong ruột hoặc có máu trong phân.
- Tăng tần suất tiểu tiện.
- Sốt.
- Bị thiếu máu.
- Viêm ruột kết.
- Nôn mửa.
3. Phân biệt hội chứng ruột kích thích với bệnh viêm ruột
Hội chứng ruột kích thích và bệnh viêm ruột thường dễ bị nhầm lẫn với nhau vì triệu chứng tương đối giống nhau (IBD).
Viêm ruột là gì? Bệnh viêm ruột bao gồm những bệnh lý mãn tính hoặc có thể tái phát trong hệ tiêu hóa. Khi bị viêm ruột, hệ miễn dịch bị rối loạn và tấn công các tế bào trong ruột, khiến cơ thể gửi các tế bào bạch cầu đến niêm mạc ruột và gây viêm mãn tính.
Các nghiên cứu đã chỉ ra một số yếu tố nguy cơ chính góp phần vào sự phát triển của bệnh này.
- Tiền sử gia đình: Người có người thân mắc bệnh viêm ruột có nguy cơ cao mắc bệnh hơn.
- Phản ứng miễn dịch: Hệ miễn dịch của cơ thể tấn công nhầm các tế bào khỏe mạnh trong ruột, gây viêm nhiễm mãn tính.
- Yếu tố môi trường: Ô nhiễm môi trường cũng là một nguyên nhân viêm ruột.
- Vi sinh vật đường ruột: Sự mất cân bằng của vi khuẩn đường ruột có thể góp phần vào quá trình viêm.
- Hút thuốc lá: Hút thuốc làm tăng nguy cơ mắc bệnh Crohn và làm trầm trọng thêm các triệu chứng.
- Tuổi: Viêm ruột thường bắt đầu ở độ tuổi trẻ, đặc biệt là trước 35 tuổi.
- Giới tính: Mặc dù cả nam và nữ đều có thể mắc bệnh, nhưng một số nghiên cứu cho thấy nữ giới có xu hướng mắc bệnh Crohn nhiều hơn, trong khi nam giới lại có xu hướng mắc viêm đại tràng nhiều hơn.
Bệnh Crohn và viêm loét đại tràng là hai dạng bệnh viêm ruột phổ biến. Dù triệu chứng viêm ruột giống hội chứng ruột bị kích thích, nhưng người mắc bệnh Crohn và viêm loét đại tràng dễ bị sốt, chảy máu trực tràng, sụt cân và chán ăn. Những người mắc bệnh viêm ruột cũng có nguy cơ cao bị ung thư ruột kết.
Viêm loét đại tràng có thể dẫn đến những dấu hiệu viêm ruột sau:
- Phân có lẫn máu.
- Chán ăn.
- Thiếu máu.
- Các vấn đề về da.
- Đau khớp.
- Viêm kết mạc.
- Rối loạn chức năng gan.
Việc phát hiện bệnh sớm là cực kỳ cần thiết vì các biến chứng có thể trở nên nguy hiểm.
4. Phân biệt hội chứng ruột kích thích với ung thư
Làm thế nào để phân biệt hội chứng ruột kích thích với ung thư? Một số loại ung thư có thể gây ra các triệu chứng tương tự hội chứng này, nhưng chẩn đoán y tế sẽ giúp loại trừ khả năng này. Khác với hội chứng ruột kích thích, ung thư đại tràng có thể gây chảy máu trực tràng, phân có lẫn máu và sụt cân nghiêm trọng.
Những dấu hiệu ung thư buồng trứng bao gồm chán ăn và mệt mỏi. Phụ nữ mắc bệnh có thể cảm thấy quần áo trở nên chật vì vòng bụng to lên.
Những dấu hiệu này thường không xuất hiện cho đến khi bệnh đã tiến triển nặng, vì vậy việc phát hiện kịp thời rất quan trọng.
5. Hội chứng này và các bệnh lý khác
Phân biệt hội chứng ruột kích thích với các bệnh lý khác như thế nào? Một số bệnh lý khác cũng có thể gây ra những dấu hiệu giống như hội chứng này. Chẳng hạn:
- Bệnh Celiac là một rối loạn tiêu hóa gây ra bởi gluten, một loại protein có mặt trong lúa mì, lúa mạch đen và lúa mạch. Các triệu chứng phổ biến của bệnh bao gồm nôn mửa, sụt cân và phân có mùi hôi. Ngoài ra, bệnh có thể gây thiếu máu, đau xương khớp, co giật và phát ban.
- Bệnh túi thừa không biểu hiện triệu chứng rõ rệt, chỉ có cảm giác đầy hơi. Tuy nhiên, nếu trở thành viêm túi thừa (diverticulitis), các khu vực trong đại tràng có thể bị viêm và nhiễm trùng, dẫn đến đau bụng, sốt, ớn lạnh, thậm chí là máu trong phân.
- Hội chứng này và lạc nội mạc tử cung có nhiều triệu chứng chung, đặc biệt là đau vùng chậu. Lạc nội mạc tử cung xảy ra khi các mô đáp ứng với hormone bên trong tử cung phát triển ở những vị trí khác trên cơ thể, thường là ruột. Điều này có thể gây đau quặn bụng, đau bụng trong kỳ kinh nguyệt, đau khi quan hệ và chảy máu giữa các kỳ kinh, cùng với nhiều triệu chứng khác tùy thuộc vào vị trí mô nội mạc tử cung bất thường.
- Ợ chua thường gây cảm giác nóng rát phía sau xương ức, đặc biệt sau khi ăn, nằm hoặc khi cúi người.
- Chứng khó tiêu có thể mang lại cảm giác khó chịu ở vùng bụng trên, thường xuất hiện sau bữa ăn, nhưng không liên quan đến hoạt động đi vệ sinh.
- Không dung nạp lactose là tình trạng cơ thể không thể xử lý đường lactose có trong sữa. Theo Viện Quốc gia về bệnh Tiểu đường, Tiêu hóa và Bệnh thận, các triệu chứng có thể xuất hiện trong khoảng 30 phút đến 2 giờ sau khi tiêu thụ các sản phẩm từ sữa. Ngoài hiện tượng đầy hơi và tiêu chảy, người bệnh có thể cảm thấy buồn nôn.
Do không có nguyên nhân rõ ràng và có thể đi kèm với các tình trạng bệnh lý khác nên việc phân biệt hội chứng ruột kích thích với các bệnh lý khác thường gặp khó khăn. Các triệu chứng phổ biến của hội chứng này dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Tài liệu tham khảo:
- hội chứng ruột kích thích diet: What to do and what to avoid. (2016). aboutibs.org/ibs-diet/ibs-diet-what-to-do-and-what-to-avoid.html
- hội chứng ruột kích thích vs. Bệnh viêm ruột . (n.d.). crohnscolitisfoundation.org/what-is-ibd/ibs-vs-ibd
- Inflammatory bowel disease (Bệnh viêm ruột ). (2019). cdc.gov/ibd/
- Irritable bowel syndrome: What helps – and what doesn’t. (2019). ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279415/
- Lactose intolerance. (n.d.). niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/lactose-intolerance
- Mayo Clinic Staff. (2019). Colon cancer. mayoclinic.org/diseases-conditions/colon-cancer/symptoms-causes/syc-20353669
- Mayo Clinic Staff. (2019). Diverticulitis. mayoclinic.org/diseases-conditions/diverticulitis/symptoms-causes/syc-20371758
- Mayo Clinic Staff. (2019). Endometriosis. mayoclinic.org/diseases-conditions/endometriosis/symptoms-causes/syc-20354656
- Mayo Clinic Staff. (2019). Ovarian cancer. mayoclinic.org/diseases-conditions/ovarian-cancer/symptoms-causes/syc-20375941
- Thompson, W. Grant. (n.d.). Irritable bowel syndrome (hội chứng ruột kích thích ), Heartburn, Dyspepsia: What’s the difference? iffgd.org/publications-library/library/53.html
