Các triệu chứng rối loạn tiêu hóa do viêm loét dạ dày tá tràng có thể khác nhau ở mỗi người. Nếu mọi người có bất kỳ triệu chứng nào nghi ngờ, hãy đến bác sĩ để được khám và tư vấn. Việc phát hiện và điều trị sớm sẽ giúp ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm như xuất huyết tiêu hóa, thủng dạ dày hoặc ung thư dạ dày.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Viêm loét dạ dày tá tràng - Nguyên nhân gây rối loạn tiêu hóa
Viêm loét dạ dày - tá tràng xảy ra khi lớp niêm mạc bảo vệ bên trong của dạ dày và tá tràng bị tổn thương, khiến các lớp mô bên dưới của thành dạ dày hoặc ruột bị phơi bày.
- Các nguyên nhân viêm loét dạ dày tá tràng phổ biến bao gồm:
- Sự xâm nhập của vi khuẩn Helicobacter Pylori (HP).
- Ảnh hưởng từ việc sử dụng thuốc kéo dài: Một số loại thuốc giảm đau, kháng viêm có thể làm ức chế quá trình tổng hợp prostaglandin – hợp chất có vai trò bảo vệ niêm mạc dạ dày.
- Hút thuốc lá, uống rượu bia thường xuyên.
- Căng thẳng, áp lực kéo dài.
- Chế độ ăn uống và sinh hoạt thiếu khoa học: Tiêu thụ nhiều thực phẩm dầu mỡ, sử dụng đồ uống có cồn, thói quen ăn uống thất thường, ăn quá nhanh, nằm ngay sau khi ăn, thức khuya,...
Một triệu chứng viêm loét dạ dày tá tràng đặc trưng là rối loạn tiêu hóa. Khi dạ dày bị viêm, chức năng tiêu hóa bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Tổn thương tại dạ dày làm suy giảm khả năng hấp thụ dinh dưỡng từ thực phẩm. Đồng thời, quá trình bài tiết cũng gặp rối loạn, dẫn đến buồn nôn, đau bụng, đầy hơi, chướng bụng và rối loạn đại tiện.
2. Triệu chứng nhận biết rối loạn tiêu hóa do viêm loét dạ dày tá tràng
Rối loạn tiêu hóa do viêm loét dạ dày tá tràng có thể gây ảnh hưởng đến một hoặc nhiều bộ phận trong hệ tiêu hóa. Do đó, người bệnh cần chú ý đến những triệu chứng bệnh dù là nhỏ nhất. Nếu nhận thấy các dấu hiệu cảnh báo điển hình dưới đây, bệnh nhân nên đi khám càng sớm càng tốt để có biện pháp xử lý kịp thời:
- Xuất hiện những cơn đau âm ỉ ở phần trên hoặc dưới của bụng, đặc biệt mức độ đau tăng lên khi tiêu thụ thực phẩm chua, cay nóng hoặc để bụng quá đói.
- Người bệnh cảm thấy căng tức vùng bụng, nhất là sau khi ăn. Hiện tượng này xảy ra do thức ăn chưa được tiêu hóa hết, gây ứ đọng trong hệ tiêu hóa.
- Cảm giác buồn nôn hoặc nôn mửa thường xuyên có thể xuất hiện do đường tiêu hóa bị kích thích.
- Người bệnh có thể gặp phải tình trạng rối loạn tiêu hóa như táo bón, đi ngoài nhiều lần, tiêu chảy hoặc phân có lẫn máu do chức năng bài tiết bị suy yếu.
Tình trạng chán ăn, cơ thể suy nhược và sụt cân cũng có thể xảy ra ở bệnh nhân.
3. Cách điều trị và kiểm soát rối loạn tiêu hóa
Khi bị rối loạn tiêu hóa do viêm loét dạ dày tá tràng được chẩn đoán kịp thời và điều trị hợp lý, sức khỏe người bệnh hầu như không bị ảnh hưởng nhiều. Tuy nhiên, nếu để lâu mà không có biện pháp can thiệp, bệnh có thể chuyển sang giai đoạn mãn tính, làm cho việc điều trị trở nên phức tạp và làm tăng nguy cơ xảy ra các biến chứng nguy hiểm.
Do đó, nhằm điều trị viêm loét dạ dày - tá tràng và kiểm soát các triệu chứng rối loạn tiêu hóa do bệnh này gây nên, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị sau:
- Người bệnh nên chú ý đến chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt hàng ngày. Khi ăn, nên chọn thực phẩm mềm, ăn từ tốn, nhai kỹ, chia nhỏ khẩu phần trong ngày để tránh tình trạng ăn quá no. Hạn chế sử dụng chất kích thích, thực phẩm nhiều dầu mỡ hoặc quá cay nóng. Bên cạnh đó, cần duy trì giấc ngủ đủ giấc, đi ngủ sớm, rèn luyện thể chất thường xuyên và giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng, lo âu.
- Phác đồ điều trị bằng thuốc: Trong điều trị viêm loét dạ dày - tá tràng, một số nhóm thuốc thường được sử dụng gồm:
- Thuốc kháng acid: Giúp trung hòa lượng acid trong dạ dày và tá tràng mà không làm thay đổi quá trình bài tiết dịch vị. Thành phần chính của nhóm thuốc này bao gồm nhôm, kali và magie hydroxyd. Thuốc thường được dùng sau bữa ăn khoảng 1 giờ.
- Thuốc chẹn thụ thể H2: Có tác dụng ức chế quá trình tiết acid ở dạ dày và tá tràng, thường sử dụng dưới dạng uống hoặc tiêm tĩnh mạch.
- Thuốc ức chế bơm proton.
- Thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày, chống tác động của acid.
- Thuốc kháng sinh tiêu diệt vi khuẩn HP: Được sử dụng trong trường hợp nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori, nguyên nhân gây viêm loét dạ dày.
Lưu ý: Việc lựa chọn loại thuốc, liều lượng và thời gian sử dụng cần được điều chỉnh theo tình trạng sức khỏe cụ thể của từng người. Vì vậy, người bệnh nên đến bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp, tuyệt đối không tự ý dùng thuốc.
4. Dinh dưỡng cho bệnh nhân viêm loét dạ dày - tá tràng bị rối loạn tiêu hóa
Bệnh nhân viêm loét dạ dày - tá tràng cần tuân thủ một chế độ dinh dưỡng hợp lý. Việc bổ sung các thực phẩm có lợi và tránh những thực phẩm có hại là rất quan trọng. Cụ thể:
4.1 Thực phẩm tốt cho người bệnh viêm loét dạ dày tá tràng
Người mắc bệnh dạ dày nên ưu tiên thêm các thực phẩm sau vào chế độ dinh dưỡng hàng ngày:
- Sữa và trứng giúp trung hòa axit trong dạ dày. Người bệnh nên uống sữa ấm, ăn trứng hấp hoặc kết hợp trứng với cháo. Tuy nhiên, chỉ nên tiêu thụ trứng 2 - 3 lần mỗi tuần, mỗi lần từ 1 - 2 quả, tránh ăn quá nhiều.
- Rau xanh và trái cây giúp giảm viêm, nhuận tràng, cung cấp nhiều dưỡng chất và hỗ trợ trung hòa axit dạ dày. Một số loại rau quả tốt cho người bị viêm loét dạ dày - tá tràng và rối loạn tiêu hóa gồm: cải ngọt, cải thìa, bắp cải, táo, cam, kiwi…
- Thực phẩm giàu đạm dễ tiêu hóa, chẳng hạn như thịt lợn nạc, cá nạc…
- Dầu thực vật như dầu hướng dương, dầu vừng, dầu đậu nành, dầu hạt cải…
- Mật ong và nghệ là bài thuốc dân gian có tác dụng kháng viêm, giảm tiết dịch vị, giúp cân bằng độ axit trong dạ dày.
- Bánh mì thuộc nhóm thực phẩm tinh bột, ít béo và dễ tiêu hóa. Tuy nhiên, người bị viêm loét dạ dày - tá tràng không nên ăn quá nhiều để tránh đầy bụng.
4.2 Bệnh nhân bị rối loạn tiêu hóa do viêm loét dạ dày tá tràng nên kiêng thực phẩm nào?
Người bệnh nên hạn chế tiêu thụ một số loại thực phẩm và đồ uống sau:
- Thực phẩm chế biến sẵn như lạp xưởng, xúc xích, giăm bông,... vì chúng có thể gây đầy hơi, làm tăng lượng khí trong đường ruột.
- Các món ăn cứng, dai bao gồm thịt nhiều gân, sụn, rau giàu chất xơ, trái cây xanh chưa chín,... vì khó tiêu hóa.
- Gia vị cay nóng, đồ muối chua như ớt, tiêu, giấm tỏi, dưa hành, cà muối,... có thể kích thích niêm mạc dạ dày.
- Trái cây có vị chua như xoài xanh, sấu, chanh, cóc,... có thể làm tăng tiết axit, gây khó chịu dạ dày.
- Đồ uống có ga, chất kích thích, rượu bia có nguy cơ gây tổn thương niêm mạc dạ dày.
- Chè, cà phê đặc có thể gây mất ngủ, ảnh hưởng đến sinh hoạt và làm trầm trọng hơn các triệu chứng đau dạ dày.
Những điều cần lưu ý khi chuẩn bị bữa ăn cho người bị viêm loét dạ dày - tá tràng:
- Thực phẩm nên được cắt nhỏ và nấu kỹ để dễ tiêu hóa.
- Nên dùng ngay sau khi chế biến để đảm bảo giá trị dinh dưỡng, tránh để lâu gây hao hụt chất cần thiết.
- Chỉ sử dụng thực phẩm sạch, có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo nấu chín hoàn toàn để loại bỏ vi khuẩn và tác nhân gây bệnh.
5. Điều chỉnh lối sống cho người bệnh viêm loét dạ dày - tá tràng
Để kiểm soát viêm loét dạ dày - tá tràng và phòng ngừa rối loạn tiêu hóa, người bệnh cần chú ý:
- Ăn uống chậm rãi, nhai kỹ thức ăn. Tránh vận động mạnh, tập thể dục cường độ cao hoặc làm việc quá sức ngay sau bữa ăn.
- Không ăn quá muộn vào buổi tối, nên kết thúc bữa ăn cuối trong ngày trước khi ngủ khoảng 3 tiếng để dạ dày có thời gian nghỉ ngơi.
- Có chế độ làm việc, nghỉ ngơi và thư giãn khoa học, hợp lý.
- Áp dụng các phương pháp thư giãn tinh thần để giảm căng thẳng, tránh stress kéo dài.
- Hạn chế uống rượu, bia, tránh xa thuốc lá.
- Sử dụng thuốc đúng theo hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý dùng thuốc.
Rối loạn tiêu hóa do viêm loét dạ dày tá tràng nếu không được chữa trị sớm thì có thể tiến triển thành nhiều biến chứng nguy hiểm. Do đó, chúng ta không nên xem nhẹ các dấu hiệu ban đầu và cần khám bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và có phương pháp điều trị viêm loét dạ dày tá tràng phù hợp. Sau khi chữa khỏi, người bệnh cũng cần duy trì lối sống lành mạnh để tránh nguy cơ tái phát bệnh.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
