Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), một trong những nguyên nhân ung thư phổi chính được ghi nhận là hút thuốc lá và tiếp xúc với một số hóa chất, trong đó, ung thư phổi do hút thuốc lá chiếm gần 90% trong tổng số các trường hợp.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của BSCK I Tô Kim Sang - Bác sĩ Nội Ung bướu tại Trung tâm Ung bướu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
1. Ung thư phổi là gì?
Ung thư phổi được phân loại thành ung thư phổi không tế bào nhỏ và ung thư phổi tế bào nhỏ.
Các giai đoạn ung thư phổi phản ánh mức độ phát triển và di căn của bệnh giúp bác sĩ đánh giá và đưa ra các phương pháp điều trị phù hợp. Tỷ lệ thành công sau điều trị và tiên lượng sống của bệnh ung thư phổi cao hơn nếu bệnh nhân được chẩn đoán và điều trị ở giai đoạn sớm, trước khi ung thư di căn ra xa. Tuy nhiên, ung thư phổi thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu nên bệnh nhân thường phát hiện muộn.
Ung thư phổi không tế bào nhỏ được phân thành bốn giai đoạn chính:
- Giai đoạn 1: Ung thư vẫn còn khu trú phổi và chưa di căn ra ngoài (không có di căn hạch hoặc các cơ quan khác)
- Giai đoạn 2: Ung thư ở phổi và di căn ra các hạch bạch huyết ở vùng xung quanh phế quản hoặc rốn phổi cùng bên với u phổi.
- Giai đoạn 3: Ung thư ở phổi và di căn ra các hạch bạch huyết trung thất.
- Giai đoạn 3A: Ung thư ở trong các hạch bạch huyết, nhưng chỉ ở một bên ngực, nơi mà ung thư xuất hiện lần đầu.
- Giai đoạn 3B: Ung thư đã di căn đến các hạch bạch huyết ở bên ngực còn lại hoặc phía trên xương đòn.
- Giai đoạn 4: Ung thư đã di căn ra cả hai lá phổi, khu vực xung quanh phổi hoặc các cơ quan khác ở xa.
Ung thư phổi tế bào nhỏ được phân thành hai giai đoạn chính:
- Trong giai đoạn khu trú, ung thư chỉ xuất hiện ở một lá phổi hoặc các hạch bạch huyết ở gần, cùng bên ngực.
- Trong giai đoạn lan tràn, ung thư đã di căn đến:
- Rải rác ở cùng một bên phổi.
- Phổi ở bên còn lại.
- Các hạch bạch huyết ở trung thất phía đối diện hoặc hạch bạch huyết ở các vị trí khác như cổ, bụng,...
- Màng phổi và khoang màng phổi
- Tủy xương.
- Các cơ quan ở xa như gan, xương, não,...
- Tại thời điểm được chẩn đoán, hai trong số ba người mắc ung thư phổi tế bào nhỏ đã ở giai đoạn lan tràn.
2. Nguyên nhân ung thư phổi
Đứng đầu trong danh sách các nguyên nhân ung thư phổi, không thể không nhắc đến việc hút thuốc lá và tiếp xúc với một số hóa chất. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), gần 90% tổng số ca ung thư phổi được ghi nhận là do hút thuốc lá gây ra.
Ngoài ra, nguyên nhân ung thư phổi cũng có thể do đột biến gen của cơ thể. Khi tế bào sản sinh, phân chia và nhân rộng, chúng tạo thành các tế bào con giống hệt nhau. Quá trình này làm cơ thể liên tục tự đổi mới.
Việc hít phải các chất gây hại hoặc chất gây ung thư cũng là một nguyên nhân ung thư phổi điển hình. Ví dụ về các chất có hại như:
- Khói thuốc lá.
- Amiăng.
- Radon.
Ban đầu, cơ thể có khả năng tự phục hồi. Tuy nhiên, nếu quá trình tiếp xúc với các chất gây hại trên liên tục lặp lại thì các tế bào sẽ ngày càng bị tổn thương. Theo thời gian, tế bào bắt đầu hoạt động bất thường và phát triển mất kiểm soát. Đây là cơ chế phát triển của ung thư phổi trong cơ thể bệnh nhân.
Các tế bào phổi tích tụ độc chất có thể dẫn đến hình thành khối u, lành tính hoặc ác tính. Khối ung thư phổi ác tính có thể đe dọa tính mạng bệnh nhân, cũng như di căn xa.
3. Các yếu tố nguy cơ khác của ung thư phổi
Bên cạnh các nguyên nhân ung thư phổi, chúng ta cần tìm hiểu những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Sau đây là những yếu tố nguy cơ thường gặp:
Yếu tố di truyền: Các nghiên cứu hiện đại đã chỉ ra rằng một người có nguy cơ cao bị ung thư phổi nếu có một thành viên trong gia đình của người đó cũng mắc bệnh. Những mối quan hệ trực hệ này bao gồm mẹ, bố, anh chị em, cô, chú, ông bà.
Nguy cơ mắc ung thư phổi tăng cao ngay cả khi người đó không hút thuốc lá. Tuy nhiên, không rõ liệu yếu tố di truyền là nguyên nhân ung thư phổi trực tiếp hay chỉ gián tiếp làm tăng sự nhạy cảm của một người với căn bệnh này.
Yếu tố tuổi tác: Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, ung thư phổi thường phát hiện ở những người cao tuổi. Hai trong số ba người được chẩn đoán mắc bệnh ung thư phổi đều trên 65 tuổi, với độ tuổi trung bình khi chẩn đoán là khoảng 70. Tuổi tác càng cao thì thời gian tiếp xúc với các chất gây ung thư càng dài, càng dễ mắc phải ung thư phổi. Tuy nhiên, gần đây bệnh ung thư phổi đã bắt đầu xuất hiện nhiều hơn ở những người trẻ tuổi.
Tài liệu tham khảo:
- Key statistics for lung cancer? (2016, May 16) cancer.org/cancer/lungcancer-non-smallcell/detailedguide/non-small-cell-lung-cancer-key-statistics
- Mayo Clinic Staff. (2015, September 25). Lung cancer mayoclinic.com/health/lung-cancer/DS00038
- What are the risk factors for lung cancer? (2016, July 20) cdc.gov/cancer/lung/basic_info/risk_factors.htm
- What causes non-small cell lung cancer? (2016, May 16)
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
