Vai trò can thiệp dinh dưỡng đối với bệnh viêm ruột là yếu tố không thể thiếu trong điều trị bệnh. Liệu pháp dinh dưỡng giúp cải thiện tình trạng dinh dưỡng, kiểm soát viêm và giảm triệu chứng, đồng thời hỗ trợ việc phục hồi sức khỏe tổng thể cho bệnh nhân. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về liệp pháp này, cùng tìm hiểu nhé.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS. BS Mai Viễn Phương - Trưởng đơn nguyên Nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park
1. Bệnh viêm ruột là gì?
Các bệnh viêm ruột bao gồm viêm loét đại tràng và bệnh Crohn là những tình trạng bệnh mãn tính của hệ tiêu hóa, đặc trưng bởi các phản ứng miễn dịch bất thường và tình trạng viêm với chu kỳ thuyên giảm và tái phát.
Sự tương tác phức tạp giữa yếu tố di truyền và môi trường được cho là nguyên nhân gây ra bệnh viêm ruột. Trong đó, các yếu tố môi trường, đặc biệt là chế độ ăn uống đã được đề cập, bao gồm việc sử dụng chất nhũ hóa trong chế độ ăn uống, chất béo không bão hòa đa và thực phẩm siêu chế biến.
2. Vai trò can thiệp dinh dưỡng đối với bệnh viêm ruột
Các biện pháp can thiệp dinh dưỡng đang ngày càng được được công nhận như một phần thiết yếu trong việc điều trị toàn diện bệnh viêm ruột, với mục tiêu làm giảm triệu chứng, kiểm soát viêm và cải thiện tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng.
Ở người bệnh viêm ruột, suy dinh dưỡng là một vấn đề quan trọng do các yếu tố như hấp thụ kém ở đường tiêu hóa, dinh dưỡng dễ bị mất đi qua đường tiêu hóa và tăng chuyển hóa do viêm mãn tính.
Tình trạng thiếu hụt vi chất dinh dưỡng và đa lượng có xu hướng gia tăng do tác động của những yếu tố này, khiến triệu chứng bệnh trầm trọng hơn và làm suy giảm chất lượng cuộc sống theo đánh giá của bệnh nhân.
Thông thường, tình trạng thiếu hụt chất dinh dưỡng đa lượng và năng lượng xuất phát từ việc giảm lượng thức ăn nạp vào do chán ăn, buồn nôn và đau bụng kết hợp với hấp thu kém và nhu cầu chuyển hóa tăng cao.
Để xác định và giải quyết tình trạng thiếu hụt chất dinh dưỡng ở bệnh nhân viêm ruột, việc đánh giá dinh dưỡng toàn diện là rất quan trọng, bao gồm theo dõi cân nặng thường xuyên, thành phần cơ thể và các dấu hiệu xét nghiệm liên quan đến tình trạng dinh dưỡng.
Các bác sĩ lâm sàng có thể sử dụng các công cụ sàng lọc như công cụ sàng lọc toàn diện về suy dinh dưỡng, nguy cơ dinh dưỡng bệnh viêm ruột Saskatchewan và đánh giá toàn diện chủ quan để xác định những bệnh nhân có nguy cơ và điều chỉnh các biện pháp can thiệp dinh dưỡng sao cho phù hợp. Một nghiên cứu cắt ngang được thực hiện trên 200 bệnh nhân viêm ruột đã cho thấy tỷ lệ suy dinh dưỡng dao động từ 27% đến 37%.
Trong đó, các nguyên nhân gây thiếu sắt chủ yếu là do chảy máu mãn tính ở đường ruột, suy giảm khả năng hấp thu sắt và những thay đổi do viêm trong quá trình chuyển hóa sắt. May mắn thay, việc sàng lọc thường xuyên giúp phát hiện sớm tình trạng này và liệu pháp sắt tiêm tĩnh mạch đã cho thấy hiệu quả cao, cũng như dễ dung nạp hơn so với sử dụng sắt uống.
Ở bệnh nhân viêm ruột, nồng độ vitamin D thấp có thể dẫn đến tình trạng bệnh hoạt động mạnh hơn, đồng thời làm tăng nguy cơ phải nhập viện và phẫu thuật. Điều này cho thấy sự cần thiết của việc theo dõi và bổ sung thường xuyên.
Một nghiên cứu triển vọng đã chỉ ra rằng, nồng độ vi chất dinh dưỡng thấp thường xuyên xảy ra ngay cả trong trường hợp bệnh không hoạt động, trong đó thiếu hụt vitamin D là phổ biến nhất (29%), sau đó là kẽm (16%), vitamin B6 (14%), vitamin C (13%) và vitamin B12 (11%).
Ngoài ra, thiếu vitamin B12 và folate cũng là vấn đề phổ biến, nhất là ở bệnh nhân mắc bệnh Crohn hồi tràng hoặc sau khi thực hiện phẫu thuật cắt bỏ hồi tràng. Để phòng ngừa thiếu máu và các biến chứng thần kinh, việc bổ sung và theo dõi thường xuyên là cần thiết.
3. Ý nghĩa lâm sàng
Chế độ ăn uống ngày càng được cả bác sĩ lâm sàng và bệnh nhân công nhận là một yếu tố quan trọng trong điều trị bệnh viêm ruột.
Tuy nhiên, sự khác biệt trong cách tiếp nhận thông tin có thể là một phần nguyên nhân dẫn đến tình trạng chênh lệch nhận thức và thái độ về chế độ ăn uống giữa bệnh nhân và bác sĩ lâm sàng bởi lĩnh vực này vẫn đang phát triển.
Ví dụ, khi tìm kiếm lời khuyên về chế độ ăn uống, bệnh nhân có thể tham khảo phương tiện truyền thông xã hội, diễn đàn trực tuyến hoặc các nhóm hỗ trợ bệnh nhân, trong khi các bác sĩ lâm sàng thường dựa vào hướng dẫn chuyên môn, tạp chí được bình duyệt và các hiệp hội y khoa.
Do đó, việc nâng cao nhận thức, truyền thông và giáo dục, xây dựng các hướng dẫn về chế độ ăn uống dựa trên bằng chứng nghiên cứu, cũng như đưa các chuyên gia dinh dưỡng tham gia vào chăm sóc bệnh nhân viêm ruột là các bước cần thiết để tối ưu hóa liệu pháp dinh dưỡng cho bệnh nhân.
4. Kết luận
Trên đây là tất cả thông tin về vai trò can thiệp dinh dưỡng đối với bệnh viêm ruột. Nhìn chung, trong việc quản lý bệnh viêm ruột, liệu pháp dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng. Phương pháp này mang lại nhiều lợi ích giúp cải thiện kết quả dinh dưỡng, giảm bớt triệu chứng và đôi khi còn giúp cải thiện tình trạng viêm.
Các bằng chứng chứng minh rằng việc tích hợp chăm sóc dinh dưỡng vào các giao thức quản lý bệnh viêm ruột tiêu chuẩn là rất cần thiết, đồng thời nhấn mạnh nhu cầu về các phương pháp tiếp cận đa ngành bao gồm các chuyên gia dinh dưỡng.
Sự gia tăng nghiên cứu và quan tâm đối với việc kết hợp kiến thức về chế độ ăn uống và liệu pháp trong việc chăm sóc bệnh viêm ruột đang mở rộng các chiến lược tiềm năng để cải thiện kết quả điều trị cho bệnh viêm ruột.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Tài liệu tham khảo
1. Shakhshir M, Zyoud SH. Global research trends on diet and nutrition in Crohn's disease. World J Gastroenterol. 2023;29:3203-3215.
2. Podolsky DK. Inflammatory bowel disease. N Engl J Med. 2002;347:417-429.
3. Chen L, Srinivasan A, Vasudevan A. Examining dietary interventions in Crohn’s disease. World J Gastroenterol 2024; 30(34): 3868-3874
