Tác dụng của cây kế thiêng

Cây kế thiêng được sử dụng để kích thích tiết dịch dạ dày và nước bọt, đồng thời được sử dụng để chế biến thành trà chữa bệnh chán ăn và khó tiêu. Hơn nữa, cây kế thiêng còn giúp tăng khả năng lợi tiểu và kích thích tiết sữa mẹ ở những phụ nữ mới sinh. Bài viết này sẽ cung cấp thêm thông tin về loại cây này.

Cây kế thiêng có đặc điểm tổng thể bao gồm cao 30 đến 150cm, có thân thẳng, phân nhánh. Cây có rễ trụ to dài và dày. Lá cây có màu xanh có có lá kèm và có nhiều đốm trắng dọc theo gân, mép và răng của lá. Lá của cây kế thiêng có hai phần lá nhỏ ôm lấy thân và lá dưới to hơn có phiến chia thuỳ cùng với cuống lá. Hoa của cây kế thiêng thường ra đơn lẻ, có màu tím và mỗi hoa đều có 5 cánh, 5 nhị và bầu. Hoa kế thiêng thường nở vào tháng 5 đến tháng 8 của năm thứ hai. Quả kế thiêng có màu đen bóng và có viền nhỏ màu vàng.

Cây kế thiêng được biết đến nhiều ở khu vực Địa Trung Hải, vùng nam nước Pháp và vùng nam, trung châu Âu, Bắc phi, Trung và Đông Nam Á,...

Cây được trồng bằng cách gieo hạt trực tiếp xuống dưới đất, thích hợp với các vùng đất có khí hậu khô ráo và đặc biệt cây rất ưa ánh nắng mặt trời. Khi cây kế thiêng trưởng thành có chiều cao từ 1.2 đến 3m và hoa có màu đỏ tím cùng với quả nhỏ có vỏ cứng màu nâu. Toàn thân kế thiêng có gai nhỏ li ti.

Trong kế thiêng bao gồm có cách thành phần như glucose, pentose, tanin catechic với hàm lượng khá nhỏ, chất màu, chất đắng, chất cay, histamin, tyramine và phyto melanin có hàm lượng khá nhỏ.Hơn nữa, trong thành phần của kế thiêng còn bao gồm cả flavonolignans với các hợp chất silydianin, silychristin, silibinin. Những hợp chất này được bào chế đúng quy cách có thể thường chứa tới khoảng 70 đến 80% flavonolignans.

Cơ chế hoạt động của kế thiêng cho đến nay vẫn chưa có đầy đủ căn cứ để chức minh được. Vì vậy, nếu bạn sử dụng loại cây này như thuốc chữa bệnh bạn nên được tư vấn bởi các bác sĩ chuyên khoa để hiểu rõ cơ chế hoạt động của kế thiêng. Tuy nhiên, cũng có vài nghiên cứu đã đưa ra dẫn chứng rằng kế thiêng có khả năng kích thích sự thèm ăn đồng thời tăng tiết dịch vị tạo thành sesquiterpene và lactone cnicin. Hơn nữa, một số nghiên cứu khác cũng tìm thấy khả năng chống nhiễm trùng của kế thiêng.

2.1. Công dụng

Kế thiêng có khá nhiều tác dụng trong một số trường hợp như: tăng hiệu quả điều trị cho những bệnh nhân bị gan nhiễm mỡ, tăng cường khả năng khử độc cho gan, có thể giúp bảo vệ tế bào gan, hoặc điều trị các bệnh viêm gan hoặc tăng cường đáp ứng sinh miễn dịch, hoặc kích thích tái tạo tế bào gan, điều trị xơ vữa động mạch. Ngoài ra, vị thuốc này có thể sử dụng trong điều trị đái tháo đường hoặc ung thư.

Hơn nữa, kế thiêng được Tổ chức Y tế Thế giới WHO công nhân có tác dụng trong quá trình điều trị các triệu chứng của rối loạn tiêu hoá, các vấn đề liên quan đến chức năng của hệ thống gan mật. Kế thiêng có vị đắng, tính hàn. Dược lý của kế thiêng có thể giúp hạ nhiệt, cầm máu, trừ lỵ hoặc có thể làm tăng huyết áp, giảm các cơn đau do suyễn hoặc ho hoặc đau gan.

• Kế thiêng trong tác dụng điều trị bệnh gan với hợp chất như silymarin có khả năng giúp ổn định tế bào trong gan đồng thời kích thích RNA hoạt động để tổng hợp protein trong tế bào gan. Hơn nữa, kế thiêng còn giúp hỗ trợ điều trị xơ gan, cùng với việc sửa chữa các tế bào tổn thương và tăng cường phát triển các tế bào gan mới.
• Trong điều trị xơ vữa động mạch, thành phần của kế thiêng có chứa hợp chất giúp điều chỉnh nồng độ cholesterol giúp cho máu được loại bỏ tạp chất, đồng thời ngăn chặn các tổn thương oxy hoá trong thành của động mạch.
• Kế thiêng được sử dụng trong phòng và điều trị ung thư với các hợp chất chống oxy hoá như antioxidant trong silymarin có khả năng ức chế sự phát triển của các khối u di căn trong cơ quan của cơ thể.
• Loại cây này còn giúp kiểm soát các bệnh liên quan đến đái tháo đường bởi hợp chất silymarin.
• Kế thiêng còn giúp chống nắng cho da bởi hợp chất phytochemical có tác dụng trong việc ức chế hoạt động của tia cực tím UV lên da.
• Cuối cùng, kế thiêng giúp chống lão hoá nhờ các hợp chất chống oxy hóa trong thành phần của nó, vừa giúp trung hòa gốc tự do vừa giúp ngăn chặn chứng lão hoá cơ thể.

2.2. Liều lượng

Cho đến nay vẫn chưa có nghiên cứu nào chứng minh được liều lượng sử dụng kế thiêng cho điều trị bệnh. Tuy nhiên, theo kinh nghiệm mỗi lần chỉ nên sử dụng khoảng từ 4 đến 6 gam kế thiêng trong một ngày.

Trong trường hợp sử dụng hàm lượng kế thiêng quá cao có thể gặp tình trạng nôn mửa. Hàm lượng kế thiêng sử dụng cho mỗi người không giống nhau, tuỳ thuộc vào cá nhân, độ tuổi, cũng như tình trạng sức khoẻ cùng với các vấn đề liên quan khác thì sẽ có hàm lượng kế thiêng sử dụng phù hợp.

Đối với kế thiêng dạng bào chế có thể sử dụng các loại sản phẩm như trà kế thiêng, thuốc dạng viên, cây kế thiêng phơi khô, rượu kế thiêng...

Với một số trường hợp sử dụng kế thiêng hoặc kế sữa có thể gặp tình trạng bị viêm da tiếp xúc hoặc mẫn cảm hoặc gây cảm giác buồn nôn, thậm chí có thể là nôn mửa hoặc chán ăn. Tuy nhiên, không phải ai cũng gặp những tác dụng không mong muốn này khi sử dụng kế thiêng.

Kế thiêng nên được bảo quản ở những nơi có khí hậu thoáng mát, khô ráo và tránh được ánh nắng trực tiếp từ mặt trời. Bên cạnh đó, người sử dụng cần theo dõi những dấu hiệu cũng như phản ứng của kế thiêng với cơ thể để có phương án cải thiện kịp thời. Hơn nữa, nếu trong quá trình sử dụng kế thiêng mà gặp bất kỳ triệu chứng gì thì cần phải ngừng sử dụng ngay lập tức.

Mặc dù các quy định trong việc sử dụng kế thiêng ít nghiêm ngặt nhưng vẫn cần có nhiều nghiên cứu sâu hơn để xác định được mức độ an toàn của vị thước này mang lại nhiều lợi ích cho người bệnh. Bên cạnh đó, người bệnh cũng không nên tự ý sử dụng mà chưa được sự tư vấn của bác sĩ, đặc biệt những người bệnh đang sử dụng thuốc khác điều trị bệnh hoặc những người có cơ địa dị ứng với các thành phần của kế thiêng, hoặc những người có tình trạng bệnh lý rối loạn hoặc những phụ nữ đang mang thai và nuôi con bú.

Một số bài thuốc có thể được áp dụng trong quá trình cải thiện sức khỏe dựa vào các hoạt chất dược lý trong kế thiêng. Những người bị suy giảm chức năng gan do sử dụng rượu bia quá mức làm cho gan trở nên yếu, điều trị thuốc tây dài ngày, nhiễm độc hoá chất do tiếp xúc trực tiếp với các tác nhân độc hại có thể sử dụng nước sắc kế thiêng để cải thiện những tình trạng này như:

• Có thể sử dụng rễ sống của kế thiêng hoặc nấu chín
• Sử dụng lá sống hoặc sắc lá lấy nước uống

Tuy nhiên, trước khi sử dụng lá sắc lấy nước cần thực hiện cạo sạch gai ở lá, và chọn những lá non, khi nấu nước sẽ tạo vị ngọt nhẹ, giúp người sử dụng dễ uống, hoặc có thể sử dụng thân cây làm sạch và bóc vỏ ngâm trước khi sắc với nước. Với trường hợp sử dụng thân cây nên thực hiện vào mùa xuân khi thân còn non để có thể mang lại hiệu quả hỗ trợ tốt nhất.