Đông y chữa kinh nguyệt không đều

Bạn có thể tham khảo một số cách cải thiện tình trạng kinh nguyệt không đều tại nhà theo phương pháp chữa rối loạn kinh nguyệt bằng thuốc nam. Vậy thuốc đông y chữa kinh nguyệt không đều có hiệu quả không? Khi điều trị bằng đông y cần lưu ý những gì? Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về vấn đề này, hãy đọc thêm bài viết dưới đây.

Từ 14 tuổi, y học cổ truyền coi phụ nữ là tuổi sung mãn nên cơ thể phát triển nhanh chóng, tính khí thay đổi, kinh nguyệt ra nhiều. Năm 49 tuổi, thời gian quý báu bắt đầu cạn kiệt, tính tình lại thay đổi, sức khỏe thay đổi, năm thì ngừng kinh. Ngày nay, do nhiều tác động của đời sống kinh tế xã hội, kinh nguyệt có thể xuất hiện sớm nhất từ ​​12, 13 tuổi và kéo dài đến 54 hoặc 55 tuổi. Mỗi tháng thấy kinh nguyệt một lần nên gọi là kinh nguyệt. Thông thường, kinh nguyệt mất 3 ngày để biến mất. Nếu kéo dài trên 10 ngày thì gọi là kinh nguyệt kéo dài, mất máu nhiều, ảnh hưởng đến sức khỏe. Kinh nguyệt thường kéo dài 28 đến 30 ngày. Nếu chu kỳ kinh nguyệt cách nhau trên 5 đến 10 ngày thì được gọi là chu kỳ kinh nguyệt không đều hoặc bất thường. Chu kỳ kinh nguyệt không đều cần tìm nguyên nhân để điều trị. Rối loạn kinh nguyệt là sự bất thường của chu kỳ kinh nguyệt của chị em, bao gồm: vô kinh, rong kinh, trễ kinh, kinh sớm, máu kinh nhẹ, chu kỳ kinh không đều, đau bụng, đau lưng khi hành kinh... Các triệu chứng rối loạn kinh nguyệt thường rõ ràng và xuất hiện khi hành kinh, vì vậy phụ nữ có thể dễ dàng nhận ra chúng.

• Sớm kinh: Kinh nguyệt đến trước 7 ngày, liên tiếp từ 2 đến 3 tháng, có khi 1 tháng thậm chí 2 lần (đa kinh). Cơ chế chủ yếu của hiện tượng kinh nguyệt sớm là do nhiệt và huyết thoát ra ngoài làm mất cân bằng hai khí xung huyết nên kinh nguyệt đến sớm. Nguyên nhân của huyết nhiệt xuất phát từ việc ăn nhiều đồ cay nóng, cảm lạnh khiến máu kinh ra không đều, thấy kinh trước, lượng kinh ra nhiều. Nguyên nhân của hư nhiệt là do âm hư hỏa vượng làm cho huyết hư, nhiệt mang ra kinh nguyệt trước kỳ nhưng lượng ít. Nguyên nhân gây hôi miệng xuất phát từ việc cơ thể suy nhược, ăn uống kém dinh dưỡng, ảnh hưởng đến mạch, gây ra hiện tượng tiền kinh nguyệt ra nhiều và máu kinh.
• Chậm kinh: Là hiện tượng chậm kinh sau 7 ngày, liên tục từ 2 đến 3 tháng, thậm chí có trường hợp phải đến 50 ngày mới thấy kinh. Chậm kinh chủ yếu do hư lạnh, có khí huyết ứ hoặc chậm kinh (thực chứng). Nguyên nhân của hàn là do nội thương, do ngoại hàn (phong), biểu hiện bằng triệu chứng chậm kinh, lượng ít, màu nhạt hoặc xám đen, đau liên tục, khi chườm nóng thấy dễ chịu. Nguyên nhân là do huyết ứ (thực hư), huyết hư (ký), biểu hiện bằng huyết ứ sau kỳ kinh, lượng ít màu tím đen, vón cục, sắc mặt tím xám, bụng dưới đau dữ dội, biểu hiện của kinh nguyệt. ra máu sau kỳ kinh, lượng kinh ít, máu loãng, sắc mặt trắng bệch, mệt mỏi, chất lưỡi nhợt, không có bọt.
• Kinh nguyệt không đều, sớm và muộn. Rối loạn kinh nguyệt không đều, kinh nguyệt ra ít, màu đỏ tía, vón cục, sắc mặt xanh xám, tinh thần sa sút. Trong thời kỳ kinh nguyệt, ngực căng tức, tiền kinh nguyệt gây đau tức ngực và sườn do khí nghịch. Kinh nguyệt không đều, liều lượng ít, xanh xao, sắc mặt vàng, chân tay phù nề, tinh thần mệt mỏi như nằm, bụng chướng, mệt mỏi, chán ăn, tiêu chảy do tỳ vị hư hàn. Kinh nguyệt không đều và màu sắc của chu kỳ kinh sáng, trong và loãng. Da sẫm màu, ù tai, chóng mặt, đau thắt lưng, đái ra máu, phân lỏng do suy thận (thận hư).
• Nhiều kinh, chu kỳ kinh vẫn bình thường nhưng lượng ra nhiều và kéo dài. Hai nguyên nhân chính là tiết dịch âm đạo hoặc sốt. Nếu bạn bị hôi miệng, bạn có thể ra nhiều và loãng, mệt mỏi, da xanh và khó ăn. Nếu là do nhiệt thì kinh sẽ bị kéo dài. Đỏ sẫm, nhầy nhụa, nổi cục nhỏ, bụng dưới trướng, đau thắt lưng, người suy nhược, trong miệng khát nước, mặt đỏ, lưỡi khô, môi khô.
• Ít kinh, vòng kinh thì bình thường nhưng lượng ra rất ít hoặc thời gian hành kinh ngắn, nguyên nhân chủ yếu là do huyết ứ, huyết hư.

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến kinh nguyệt không đều nhưng nếu không được điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều phiền toái và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe sinh sản của chị em. Theo đông y, nguyên nhân dẫn đến kinh nguyệt không đều là do huyết nhiệt, hư nhiệt, khí hư, ứ huyết, huyết hư, can thận âm huyết hư nhược, khí huyết hư nhược... do đó, đông y chữa rối loạn kinh nguyệt ngày càng được chú trọng bởi phương pháp điều trị này sẽ hỗ trợ điều trị tắc nghẽn, rối loạn máu và phục hồi chức năng của gan, lá lách, thận, v.v. Từ đó giúp điều hòa kinh nguyệt và ngăn ngừa bệnh tái phát.

• Bài thuốc này có tác dụng dưỡng ẩm, chữa huyết nhiệt, huyết hư, giúp ổn định khí huyết, trị đầy hơi. Thường được dùng cho các trường hợp rối loạn kinh nguyệt do huyết nhiệt có các triệu chứng: kinh sớm, kinh ra nhiều, máu kinh sẫm màu, có khi có cục tanh.
• Đây là cách chữa chứng âm đạo bị tổn thương do nhiệt, các biểu hiện: hành kinh sớm, máu kinh ít, màu kinh đỏ, không có cục máu đông. Đặc biệt thích hợp cho phụ nữ rối loạn giấc ngủ, trằn trọc, nóng mặt, khô lưỡi, đau miệng. Nguyên liệu gồm: 40g sinh địa, 12g a giao, 40g huyền sâm, 12g địa cốt bì, 20g bạch thược, 20g mạch môn. Sắc uống mỗi ngày một thang, uống liên tục 5 – 10 thang để điều hòa kinh nguyệt.
• Bài thuốc giúp lưu thông khí huyết chữa khí hư, điều hòa lượng máu trong ngày kinh và màu sắc của kinh nguyệt. Bài thuốc dưới đây phù hợp với người bị chứng hư hàn, khí huyết không lưu thông, kinh nguyệt ra ít, màu sắc kinh nhợt nhạt hoặc những người thể hàn, đau bụng, cơ thể sợ lạnh, môi nhợt nhạt.... Thành phần bao gồm: 12g thục địa, 8g xương hồ, 10g xuyên khung, 12g đảng sâm, 8g can khương, 10g hà thủ ô, ngải cứu 12g. Mỗi ngày sắc và uống thay nước, uống liên tục từ 5 – 10 thang.
• Do chứng tỳ khí hư làm ảnh hưởng đến việc lưu thông khí huyết trong cơ thể bài thuốc dưới đây dùng để điều trị các triệu chứng trên. Ngoài ra đối với những người hay mệt mỏi, mau kinh, máu kinh nhạt màu thì bài thuốc này cũng là một bài thuốc đáng để thử. Thành phần bao gồm 20g hoàng kỳ, 4g chích thảo, 4 – 6g thăng ma, 12g đẳng sâm, 12g đương quy, 6 – 10g sài hồ, 12g bạch truật, 4 – 6g trần bì. Sắc uống như uống nước mỗi ngày sử dụng 1 thang thuốc.
• Dân gian có câu truyền miệng từ xưa rằng "nhân trần ích mẫu đi đâu - để cho gái đẻ đớn đau thế này", câu này muốn nói đến tác dụng của ích mẫu đối với sức khỏe sinh sản của các chị em. Ngoài ra, cây này còn có tên gọi khác là sung úy, ích minh, làm ngài... cây dễ sống trong môi trường tự nhiên, thậm chí mọc hoang khắp nơi, tuy bình dân nhưng có tác dụng rất nhiều trong việc điều kinh. Ích mẫu có vị cay, tính mát đi vào tâm, can, tỳ phế giúp cơ thể lưu thông khí huyết và tăng quá trình tạo máu. Khi kỳ kinh ngắn, kinh ít, đau bụng sử dụng 20g thân và lá cây sắc uống khi kết thúc kì kinh 14 ngày, sử dụng liên tục trong vòng 10 ngày để thấy hiệu quả. Nếu mất kinh, bế kinh thì dùng 30g đậu đen, 30g ích mẫu thảo, đường đỏ 30g. Hỗn hợp này cần được đun sôi kĩ để các thành phần này được nhừ ra, sau đó hoà thêm chút rượu để uống. Trong trường hợp kinh ra không đều thì sử dụng ích mẫu thảo nấu cùng 10g hồng hoa, 10g sài hồ cùng 2 quả trứng gà rồi đem nấu. Khi thuốc đã chín thì đập thêm 2 quả trứng vào thêm chút gia vị và đun đến khi chín chia làm 2 lần sử dụng trong ngày. Thành phần của bài thuốc bao gồm: sinh địa, hoàng cầm, xích thược, bạch môn đông mỗi loại 12g, đan bì 2g, 10g thạch hộc, bạch linh 2g. Sắc thuốc trước kỳ kinh 7 ngày để sử dụng từ khi đó đến khi hành kinh xong.
• Cách phòng và chữa rối loạn kinh nguyệt bằng thuốc nam là:
• Không nên làm việc quá sức, quá mệt mỏi, làm việc nhiều giờ. Đừng chơi bời quá nhiều mà tổn hao tinh lực, rối loạn kinh nguyệt.
• Cần phải biết đủ (điểm dừng) trong các mối quan hệ trong cuộc sống, với lòng vị tha để hòa đồng với mọi người, trò chuyện chia sẻ với người thân để giải tỏa những khó khăn, căng thẳng trong cuộc sống.
• Dinh dưỡng cần đủ vị: cay, chua, mặn, đắng, ngọt. Cần phải ăn uống cân bằng các vị trong ngày, không nên ăn thiên về vị nào hơn. Khuyến khích trên mâm cơm cần đủ ngũ sắc bao gồm màu trắng, màu xanh, màu vàng, màu đỏ, màu đen. Theo quan niệm của đông y, khi thực phẩm đầy đủ ngũ vị và ngũ sắc thì tự khắc khí huyết lưu thông.
• Nếu khí huyết kém thì sử dụng: đảng sâm, đương quy, xuyên khung, thục địa, bạch thược.
• Nếu có yếu tố buồn phiền uất ức, dùng các vị: đan bì, hoàng cầm, đương quy, tô ngạch, sài hồ, bạch thược, hương phụ chế.
• Nếu có đau bụng kinh nhiều trong thời kì kinh thì sử dụng: ích mẫu, ngải cứu, đan sâm, hồng hoa.
• Kỳ kinh kéo dài từ 6-7 ngày sử dụng các vị bổ máu và cầm máu như: hòe hoa, cỏ nhọ nồi, đương quy, ngải diệp sao đen.
• Kinh nguyệt ra quá ít thì sử dụng các vị bổ thận bổ huyết như: thục địa, ích mẫu, ngải diệp, xuyên khung, hoài sơn, sơn thù, đan bì, hoàng kỳ.
• Các vị thuốc như ích mẫu, hồng hoa, đào nhân, đan sâm...dùng trong trường hợp chậm kinh từ 5-10 ngày nhưng đã loại trừ yếu tố mang thai.
• Các vị thuốc xuyên khung, đương quy, thục địa, bạch thược, hương phụ, ích mẫu, ngải cứu được dùng trong các trường hợp kinh nguyệt không đều.
• Có khí hư ra nhiều, mùi hôi và có màu lạ (màu vàng hoặc màu đen), cần dùng thêm thuốc ngâm rửa phần phụ: hoàng bá, phèn phi, lá móng, tô mộc, linh lăng, các vị thuốc này đun lên và sử dụng để ngâm rửa hàng ngày trong thời gian từ 7-10 ngày.

Cây ngải cứu là loại thảo dược “vàng” trong việc chữa đau bụng kinh. Ngải cứu có vị đắng và cay, tính ấm giúp điều hòa kinh nguyệt, điều hòa thân nhiệt, kháng viêm và ổn định kinh nguyệt rất hiệu quả. Chị em có thể phơi khô lá ngải cứu sau đó đun với nước để uống, dùng như trà bình thường sẽ giúp cải thiện tình trạng kinh nguyệt không đều. Hoặc có thể sử dụng ngải cứu vào chính các món ăn hàng ngày của mình và gia đình ví dụ như gà hầm ngải cứu, gà hấp ngải cứu, canh ngải cứu. Rau diếp cá ngoài việc là món ăn nó còn là 1 loại thảo dược, diếp cá có vị chua, mùi tanh nồng, tính mát. Diếp cá được biết đến với rất nhiều tác dụng, trong đó phải kể đến đó là tác dụng thanh nhiệt, hỗ trợ thông kinh mạch, hỗ trợ đẩy lùi các bệnh lở loét, mát gan, viêm phổi, táo bón. Diếp cá được cho là giải pháp khá an toàn và hiệu quả đối với chị em muốn cải thiện tình trạng kinh nguyệt tuy nhiên đây cũng là thực phẩm không phải phù hợp với tất cả mọi người. Mùi của diếp cá làm cho nhiều người không thể ăn sống được. Diếp cá sau khi rửa sạch thường được sử dụng như một loại rau thơm hoặc cũng có thể sử dụng để xay ra lấy nước.

Quả đu đủ có vị ngọt, tính thanh, dễ ăn và nó có rất nhiều chất dinh dưỡng tốt cho cơ thể. Theo đông y tác dụng của đu đủ là để mát gan, thanh nhiệt, giải độc, bổ thận và nhuận tràng. Ăn đu đủ giúp cho kinh nguyệt đều đặn hơn do đu đủ chứa enzym papain trong nhựa cây, tác dụng của enzym này là giúp tử cung co bóp nhịp nhàng, tăng lượng máu đẩy tới tử cung từ đó điều hoà nội tiết và kinh nguyệt. Đu đủ rất tốt cho phụ nữ nhưng không nên uống nước sinh tố đu đủ trong ngày hành kinh.

Theo đông y, nghệ tinh hay bột nghệ có vị cay đắng, tính ấm, mùi thơm nồng. Đặc tính của nghệ là thông kinh, trị viêm, phá huyết, hành khí, lành sẹo, mờ thâm rất tốt. Trong nghệ có chứa chất Cucumin, chất này giúp cơ thể cân bằng lượng hormone trước, trong và sau chu kỳ, giúp điều hòa kinh nguyệt, tăng lưu thông máu đến tử cung, từ đó làm giảm đau bụng kinh, đau lưng và váng đầu. Cách sử dụng là lấy một phần tư thìa cà phê nghệ với sữa, mật ong hoặc đường thốt nốt. Dùng hàng ngày trong vài tuần hoặc cho đến khi bạn thấy kỳ kinh ổn định hơn.

Hoa bông bụt hay hoa râm bụt, có một số nơi gọi là bông lồng đèn hoặc đại hồng hoa... Cây này không chỉ mang lại vẻ đẹp của thiên nhiên nó còn được coi như là một vị thuốc quý các tác dụng tốt trong các bệnh như di tinh, kiết lị, mụn nhọt khó ngủ... và là một phương thuốc giúp điều hòa kinh nguyệt hiệu quả bởi hoa, rễ của râm bụt đều có vị ngọt, tính bình nên chữa rối loạn kinh nguyệt hiệu quả. Sử dụng 40g rễ dâm bụt cùng với 30g lá huyết dụ, lấy một lượng vừa đủ các vị trên sắc lấy nước uống ngày 1 lần trong vòng 7 ngày giúp chữa rong kinh.

Vỏ rễ của cây dâm bụt cùng lá huyết dụ và ít lá ngải cứu sắc nước uống ngày 3 lần trong vòng 5 ngày khi hết kỳ kinh khoảng 7 ngày cũng có tác dụng điều hòa kinh nguyệt rất tốt.

Theo đông y thì củ cải trắng có vị cay, tính mát còn khi nấu chín có vị ngọt, tính bình. Củ cải không chỉ là một loại thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao mà còn có tác dụng chữa bệnh rất tốt, đặc biệt là đối với chị em phụ nữ. Chắc hẳn ai trong chúng ta cũng đã từng nghe câu nói nổi tiếng “mùa đông ăn củ cải, mùa hè ăn gừng, lương y sẽ đỡ mệt mỏi do kê đơn thuốc”. Vậy tại sao chị em phụ nữ chúng ta không thử một lần để thấy được tác dụng bất ngờ của loại củ dền này? Củ cải có thể điều hòa kinh nguyệt bằng cách uống nước củ cải đường, kinh nguyệt sẽ trở nên đều đặn, máu kinh đều và đẹp. Ngoài ra, bạn có thể bổ sung củ cải vào bữa ăn để điều hòa kinh nguyệt hiệu quả hơn.

Các thực phẩm, bài thuốc trên có thể hỗ trợ giúp chị em có được 1 chu kì kinh nguyệt tốt hơn tuy nhiên nếu tình trạng bất thường này kéo dài hoặc trở nặng hơn bạn cũng phải lắng nghe cơ thể mình và thăm khám các bác sĩ chuyên khoa để xử trí và điều trị kịp thời. Việc khám sức khỏe chuyên khoa sẽ giúp phát hiện sớm những bất thường xuất hiện do bệnh lý, phát hiện sớm giúp điều trị hiệu quả hơn.