Các giá trị bình thường của tầm vận động khớp

Tầm vận động khớp được định nghĩa là góc mà khi khớp vận động được theo nhiều hướng khác nhau, phương pháp lượng giá chức năng và tầm vận động khớp. Đo tầm vận động của khớp chính là xác định giới hạn cũng như khả năng vận động của một khớp thực hiện được trong một mặt phẳng nhất định. Từ đó dựa trên giá trị bình thường của tầm vận động khớp để đánh giá tình trạng của bệnh nhân.

Có nhiều phương pháp đo tầm vận động như phương pháp Zero. Tư thế người bệnh đứng thẳng, hai lòng bàn tay quay ra trước, khi đó tất cả các khớp ở vị trí nghỉ được quy ước là 0°, góc đo bắt đầu từ vị trí 0 đến vị trí mà khớp vận động được tối đa. Nguyên tắc khi tiến hành đo tầm vận động của khớp đó là:

• Mọi cử động của một khớp bất kỳ đều xuất phát từ vị trí 0°.
• Tầm vận động khớp được so sánh với bên đối diện hoặc so sánh với đối tượng có cùng thể trạng.
• Đo tầm vận động khớp ở cả hai dạng vận động bao gồm vận động thụ động và vận động chủ động.
• Cách ghi tầm vận động của khớp: được ghi từ vị trí khớp bắt đầu đến cuối tầm vận động của khớp.
• Sai số cho phép từ 0°-5°.

Giá trị bình thường của tầm vận động một số khớp như sau:

• Khớp cổ tay: duỗi 70°, gấp 80°-90°, nghiêng quay 20°, nghiêng trụ 35°.
• Khớp khuỷu: duỗi 0° (-10°), gấp 140°.
• Khớp vai: gấp (trước) 180°, duỗi sau 45°, dạng 180°, khép 45°, xoay ngoài 90°, xoay trong 70°, khép gập ngang 135°, dạng gập ngang 45°.
• Khớp cổ chân: gấp lòng 45°, gấp mu 20°, xoay ngoài 20°, xoay trong 45°.
• Khớp gối: gấp 140°, duỗi 0°.
• Khớp háng: gấp 120°, duỗi 30°, khép 10°, dạng 45°, xoay trong 45°, xoay ngoài 45°.

Các rối loạn vận động khớp ảnh hưởng tới tầm vận động khớp bao gồm:

• Hạn chế vận động khớp: là một tình trạng khớp phổ biến, khớp còn vận động nhưng không vận động được hết tầm bình thường so với bên lành hoặc so với chỉ số sinh lý chung. Tùy theo nguyên nhân có thể chia hạn chế vận động khớp thành 2 loại bao gồm:
  • Hạn chế vận động do khớp trong trạng thái bất động lâu (hay còn được gọi là hạn chế vận động khớp do không sử dụng động tác).
  • Hạn chế vận động do tổn thương các thành phần của khớp: ví dụ như bệnh lý về khớp hoặc chấn thương khớp.
• Cứng khớp: đây là một tình trạng khớp hoàn toàn không còn khả năng vận động.
• Lỏng khớp : là tình trạng mà khi khớp vận động vượt quá tầm bình thường.

Tóm lại, tầm vận động khớp là khả năng hay giới hạn vận động của một khớp thực hiện được trong một mặt phẳng nhất định. Giá trị bình thường của tầm vận động khớp sẽ giúp đánh giá tình trạng cũng như giới hạn vận động của bệnh nhân. Do vậy, khi người bệnh có tầm vận động khớp nằm ngoài giá trị bình thường thì cần phải tìm nguyên nhân và có biện pháp can thiệp kịp thời nhằm phòng ngừa biến chứng nặng nề.