Các thuốc giảm đau gout cấp

Gout là 1 loại viêm khớp với triệu chứng đặc trưng là xuất hiện những cơn đau dữ dội vào ban đêm, gây mệt mỏi, khó chịu, ảnh hưởng tới sức khỏe. Sử dụng các thuốc kháng viêm, thuốc giảm đau gout cấp chính là biện pháp hiệu quả để đối phó với các triệu chứng kể trên.

Bệnh gout còn gọi là thống phong. Đây là 1 loại rối loạn chuyển hóa, gây tăng nồng độ axit uric trong máu. Về lâu dài, lượng axit uric tích tụ trong các khớp xương dẫn tới sự hình thành của các tinh thể rắn, gây viêm, sưng khớp và đau đớn khó chịu cho bệnh nhân. Bệnh gout thường tác động lên khớp ngón chân, đôi khi là cổ chân, bàn chân, đầu gối hoặc khớp tay. Bệnh ít khi tác động tới cột sống.

Khi không được điều trị, 1 đợt gout cấp thường biến mất trong vài ngày tới vài tuần, nhất là khi bệnh nhân mới mắc bệnh. Sau đó, người bệnh sẽ có một khoảng thời gian không gặp bất kỳ triệu chứng nào của bệnh. Tuy nhiên, về sau cơn gout cấp sẽ bùng phát trở lại ở đa số bệnh nhân với tần suất thường xuyên hơn, nghiêm trọng hơn và kéo dài hơn.

Thời gian đầu, các đợt gout cấp ít khi xảy ra, có thể chỉ vài lần mỗi năm. Sau đó, các đợt gout sẽ tái phát, diễn ra nhiều lần trong năm. Khi tái phát, chúng có thể xảy ra ở cùng 1 khớp hoặc gây ảnh hưởng tới các khớp khác. Về sau, cơn gout có thể tác động cùng lúc tới nhiều khớp với những triệu chứng nghiêm trọng và kéo dài hơn. Tình trạng này nếu xuất hiện với tần suất dày có thể gây tổn thương nghiêm trọng ở các khớp. Do đó, việc điều trị cơn gout cấp nên được bắt đầu sớm, tốt nhất là sau vài giờ nhận thấy các triệu chứng của bệnh.

Cách giảm đau gout cấp tốc là sử dụng các loại thuốc giảm đau gout nhanh nhất. Các triệu chứng sưng và đau thường tệ nhất sau 6 - 12 giờ từ khi cơn gút cấp khởi phát. Lúc này, việc sử dụng thuốc giảm đau kháng viêm hoặc corticosteroid ngắn hạn sẽ hữu ích cho bệnh nhân. Các thuốc này thường có tác dụng trong vòng 1 giờ.

Sau đây là một số loại thuốc thường được bác sĩ chỉ định cho bệnh nhân:

2.1 Thuốc giảm đau kháng viêm không chứa steroid (NSAID)

Thuốc chống viêm không chứa steroid được sử dụng rộng rãi trong điều trị các cơn đau do sưng, viêm trong vòng 24 giờ. Thuốc thích hợp sử dụng cho người bệnh dưới 60 tuổi và không có bệnh lý ở thận, tim mạch hoặc đường tiêu hóa. Tuy nhiên, nếu lạm dụng các loại thuốc NSAID như mobic, indomethacin, meloxicam, felden,... thì có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng như: Viêm loét dạ dày, suy thận hoặc các bệnh liên quan tới tim mạch,... Vì vậy, bệnh nhân cần sử dụng thuốc đúng theo chỉ định chi tiết của bác sĩ.

Aspirin: Là loại thuốc giảm đau, kháng viêm không chứa steroid, trước đây thường được sử dụng để trị các bệnh về khớp. Tuy nhiên, việc sử dụng Aspirin liều thấp cũng là 1 trong các nguyên nhân dẫn đến bệnh gout thứ phát. Ngoài ra, do các thuốc NSAID khác đều có hiệu quả hơn (ra đời sau này) nên Aspirin dần ít được sử dụng trong điều trị gout.

2.2 Thuốc giảm đau gout cấp Colchicin

Nếu có chống chỉ định sử dụng NSAID, người bệnh có thể uống Colchicin thay thế (theo chỉ định của bác sĩ). Dù là loại thuốc thường được sử dụng với liều thấp để điều trị gout mãn tính nhưng Colchicin cũng có thể dùng với liều cao để ngăn chặn các cơn đau gout cấp tính. Thuốc có hiệu quả cao nhất trong vòng 12 giờ sau khi dùng. Tuy nhiên, loại thuốc này cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ như: Ngộ độc ở liều cao, đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy,...

Tổng liều dùng Colchicin ngày đầu tiên không vượt quá 1,8mg, uống 1 - 2 lần/ngày cho tới khi các triệu chứng giảm bớt. Các chỉ định đều khuyến cáo sử dụng Colchicin liều thấp vì liều cao có thể gây độc tính trên đường tiêu hóa (như tiêu chảy nặng). Khi dùng thuốc, nên thận trọng ở bệnh nhân suy giảm chức năng gan, thận hoặc dùng các thuốc có khả năng gây tương tác nguy hiểm.

2.3 Thuốc giảm đau corticosteroid

Các loại thuốc như prednisone, dexamethasone hay solu medrol cũng được bác sĩ chỉ định để điều trị bệnh gút nếu steroid và Colchicin không hiệu quả. Người bệnh có thể sử dụng corticosteroid dạng viên uống hoặc tiêm trực tiếp vào các khớp bị viêm để giảm đau nhanh. Tác dụng của thuốc khá nhanh nhưng nên dùng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ với liều giảm dần trong vòng 7 - 10 ngày. Bên cạnh đó, bệnh nhân viêm loét dạ dày không nên uống thuốc này.

Corticosteroid đường uống có hiệu quả tương tự các thuốc khác. Tuy nhiên, nhóm thuốc này không được ưu tiên như NSAID và Colchicin ở bệnh nhân có các đợt gout cấp thường xuyên tái phát (để tránh sử dụng quá liều theo thời gian). Đồng thời, bác sĩ cũng cân nhắc trước khi chỉ định cho bệnh nhân có các yếu tố rủi ro như tiểu đường, nhiễm trùng, mới phẫu thuật,...

Với bệnh nhân không đáp ứng với đơn trị liệu trong điều trị gout cấp, bác sĩ có thể phối hợp thuốc NSAID với corticosteroid đường uống, tiêm nội khớp hoặc với Colchicin.

2.4 Thuốc giảm đau gout cấp corticoid

Đây là loại thuốc giảm đau có tác dụng giảm sưng viêm nhanh chóng. Tuy nhiên, nó đồng thời cũng ức chế quá trình bài tiết acid uric ở thận, khiến bệnh gout càng thêm nghiêm trọng. Đồng thời, loại thuốc giảm đau này khi sử dụng lâu dài có thể dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm như cao huyết áp, đục thủy tinh thể và đái tháo đường.

Các thuốc giảm đau được đề cập kể trên đều mang lại hiệu quả cao trong điều trị các cơn gout cấp hoặc những đợt tái bùng phát. Tuy nhiên, không có một loại thuốc nhất định nào là tốt nhất cho bệnh nhân.

Một số yếu tố tác động tới việc lựa chọn thuốc điều trị gout:

• Yếu tố y tế của bệnh nhân: Các bệnh người bệnh đang mắc phải, tiền sử bệnh lý, các thuốc đang sử dụng, nhiễm trùng, dị ứng, đang mang thai hoặc cho con bú;
• Tiền sử mắc bệnh gout: Tần suất tái bùng phát các đợt gout cấp, đáp ứng với các phương pháp điều trị trước đó;
• Đặc điểm cơn gout cấp: Thời gian bùng phát kéo dài, các triệu chứng khác, số lượng khớp bị ảnh hưởng,...;
• Yếu tố khác: Chi phí điều trị, các thuốc hiện có, lựa chọn của bệnh nhân,...

Tốt nhất người bệnh nên trao đổi với bác sĩ về các triệu chứng, tình trạng sức khỏe và các thuốc đang dùng. Mỗi đợt bùng phát cơn gout cấp có thể không giống nhau nên việc lựa chọn thuốc giảm đau có tác dụng nhanh, an toàn và hiệu quả cần được cân nhắc kỹ lưỡng.

Một số lưu ý bệnh nhân cần nhớ trước và trong khi sử dụng thuốc giảm đau cơn gout cấp:

• Các thuốc điều trị gút cấp tính thường gây ảnh hưởng tới dạ dày. Do vậy, tốt nhất người bệnh nên uống thuốc sau bữa ăn hoặc uống cùng với các loại thuốc kháng acid;
• Các thuốc điều trị bệnh gout cấp tính thường chỉ sử dụng trong một thời gian. Thuốc trị gout mãn tính phải dùng lâu dài. Bệnh nhân không được ngưng dùng thuốc trừ khi được bác sĩ cho phép;
• Các thuốc điều trị bệnh gout có thể gây ra một số tác dụng phụ như phản ứng dị ứng phát ban trên da, ngứa da, nhức đầu, buồn nôn, đau bụng và mệt mỏi. Nếu các tác dụng phụ vẫn tiếp diễn hoặc ngày càng trầm trọng hơn, bệnh nhân nên báo ngay cho bác sĩ để được can thiệp thích hợp;
• Uống thuốc theo liều lượng quy định, vào những khoảng thời gian cố định mỗi ngày. Nếu bỏ lỡ 1 liều thuốc điều trị gout, người bệnh nên uống càng sớm càng tốt. Trường hợp gần tới thời điểm cùng liều kế tiếp thì bệnh nhân hãy bỏ qua liều đã quên, uống liều tiếp theo đúng theo chỉ dẫn. Bệnh nhân không được dùng gấp đôi liều quy định để bù liều (vì có nguy cơ dẫn đến quá liều).

Ngoài việc sử dụng các loại thuốc kể trên, người bệnh nên tham khảo một số cách hỗ trợ giảm đau gồm:

• Chườm đá lạnh lên các khớp đang bị sưng tấy để làm giảm cảm giác khó chịu, sưng nóng tại chỗ;
• Nâng cao các khớp bị sưng viêm lên để giảm áp lực của cơ thể lên các khớp;
• Hòa tan 1⁄2 thìa bột baking soda với 1 cốc nước rồi uống. Biện pháp này giúp tăng thải trừ acid uric ra khỏi cơ thể vì chúng có tính kiềm, làm giảm kết tủa muối urat.

Sử dụng thuốc giảm đau gout cấp chỉ giúp giải quyết phần ngọn, không trị được dứt điểm vấn đề. Trong một số trường hợp, việc điều trị ngắn hạn để kiểm soát tình trạng viêm, kết hợp với thay đổi chế độ ăn uống và lối sống sẽ giúp kiểm soát nồng độ acid uric trong máu, ngăn ngừa cơn gout cấp bùng phát trong tương lai.

Bệnh nhân nếu muốn mau bình phục và giảm nguy cơ tái phát cơn gout cấp cần:

• Tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ điều trị, có chế độ ăn uống hợp lý. Nên hạn chế các thực phẩm gây tái phát bệnh gout như: Nội tạng động vật, thịt đỏ, hải sản, tôm cua,...;
• Nếu các cơn gout bùng phát thường xuyên hơn thì người bệnh có thể cần sử dụng thuốc kiểm soát nồng độ urat. Các thuốc đó thường là: Thuốc ức chế xanthine oxidase (XOI), thuốc tăng thải acid uric qua nước tiểu, enzyme phân hủy acid uric;
• Bệnh gout hay tái phát nên người bệnh cần tái khám định kỳ để theo dõi nồng độ acid uric máu, có biện pháp điều trị thích hợp.

Gout là bệnh lý phổ biến ở Việt Nam, gây ra nhiều triệu chứng đau đớn, khó chịu cho bệnh nhân. Người bệnh lưu ý không nên tự ý mua các thuốc giảm đau gout cấp mà cần tham khảo ý kiến bác sĩ để sử dụng đúng thuốc, đúng liều lượng và thời gian. Điều đó sẽ giúp bệnh nhân tránh được những biến chứng nguy hiểm của bệnh gout và cả các tác dụng phụ của thuốc trị bệnh.