Khi nào nên chọn thuốc ức chế sinh học để điều trị bệnh Crohn?

Bài được viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Trưởng đơn nguyên Nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Bệnh Crohn có thể không được biết đến nhiều như bệnh ung thư hoặc bệnh tim nhưng nó có khả năng tước đi mạng sống của con người người không kém hai bệnh trên, nếu không muốn nói là hơn thế. Crohn là một bệnh viêm mãn tính của đường tiêu hóa. Bệnh thường ảnh hưởng đến ruột lớn và nhỏ, mặc dù nó có thể tàn phá bất kỳ phần nào của đường tiêu hóa.

Bệnh Crohn có thể tự biểu hiện theo vô số cách khác nhau. Các triệu chứng và tần suất bùng phát của bạn có thể không giống với những bệnh nhân khác. Do đó, các phương pháp điều trị được điều chỉnh cho phù hợp với các triệu chứng và mức độ nghiêm trọng cụ thể của từng cá nhân tại từng thời điểm. Có nhiều liệu pháp y tế để điều trị bệnh Crohn. Các liệu pháp bao gồm thuốc ức chế miễn dịch, steroid và sinh học.

Nghiên cứu hiện tại đang xem xét các lựa chọn điều trị mới; bao gồm điều khiển vi khuẩn đường ruột bằng thuốc kháng sinh, men vi sinh, prebiotics và chế độ ăn uống. Việc cấy ghép hệ vi sinh vật trong phân cũng đang được khám phá. Các nhà khoa học cần thực hiện thêm nhiều nghiên cứu để xác định hiệu quả điều trị Crohn. Các nghiên cứu sơ bộ đã cho thấy nhiều hứa hẹn đối với bệnh viêm loét đại tràng, một loại bệnh viêm ruột khác.

William Katkov, M.D., bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa tại Trung tâm Sức khỏe Providence Saint John ở Santa Monica, California cho biết: Hầu hết các phương pháp điều trị đều nhằm mục đích kiểm soát các bộ phận khác nhau của hệ thống miễn dịch dẫn đến tăng viêm và các triệu chứng suy nhược.

Thuốc ức chế sinh học là loại thuốc được biến đổi gen nhằm vào một số phân tử trong cơ thể có liên quan đến việc gây viêm.

Các bác sĩ thường kê đơn thuốc ức chế sinh học cho những người bị bệnh Crohn khó chữa không đáp ứng với các loại thuốc khác hoặc cho những người có các triệu chứng nghiêm trọng. Trước thuốc ức chế sinh học, có rất ít lựa chọn điều trị không phẫu thuật cho những người bị bệnh Crohn khó chữa.

Thuốc ức chế sinh học có tác dụng làm thuyên giảm nhanh chóng. Sau một thời gian, các triệu chứng viêm đường ruột sẽ biến mất. Thuốc ức chế sinh học cũng có thể được sử dụng lâu dài để giúp duy trì thời gian thuyên giảm.

Loại thuốc ức chế sinh học mà bác sĩ đề xuất sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và vị trí của bệnh. Một số loại thuốc ức chế sinh học có thể hoạt động tốt hơn ở một số người khi so sánh với những người khác. Bạn có thể sẽ phải thử một vài loại thuốc trước khi tìm thấy loại thuốc phù hợp với mình.

Các liệu pháp thuốc ức chế sinh học cho bệnh Crohn thuộc một trong ba loại: Liệu pháp chống yếu tố hoại tử khối u (anti-TNF), thuốc ức chế interleukin và kháng thể chống phân hủy protein.

• Các liệu pháp chống TNF nhắm vào một loại protein có liên quan đến chứng viêm. Đối với bệnh Crohn, các liệu pháp kháng TNF hoạt động bằng cách ngăn chặn tình trạng viêm do protein này gây ra trong ruột.
• Các chất ức chế interleukin hoạt động tương tự bằng cách ngăn chặn các protein tự nhiên gây viêm trong ruột. Chất chống tích phân ngăn chặn một số tế bào của hệ thống miễn dịch gây viêm.

Thuốc ức chế sinh học thường được tiêm dưới da (bằng kim qua da) hoặc tiêm tĩnh mạch (qua ống IV). Chúng có thể được dùng 2 đến 8 tuần một lần, tùy thuộc vào loại thuốc. Bạn sẽ phải đến bệnh viện hoặc phòng khám để thực hiện hầu hết các phương pháp điều trị này. FDA đã phê duyệt một số loại thuốc ức chế sinh học để điều trị bệnh Crohn như:

Thuốc chống TNF:

• Adalimumab (Humira, Exemptia).
• Certolizumab pegol (Cimzia).
• Infliximab (Remicade, Remsima, Inflectra).

Thuốc ức chế interleukin: Ustekinumab (Stelara).

Kháng thể chống phân hủy protein:

• Natalizumab (Tysabri).
• Vedolizumab (Entyvio).

Các liệu pháp thuốc ức chế sinh học có thể là một công cụ mạnh mẽ trong điều trị và quản lý bệnh Crohn. Hiện nay, có hai cách tiếp cận khác nhau đối với liệu pháp sinh học:

• Liệu pháp từng bước là cách tiếp cận thông thường cho đến khi các hướng dẫn mới được ban hành vào năm 2018. Cách tiếp cận này có nghĩa là bạn sẽ được thử một số phương pháp điều trị khác trước khi bắt đầu điều trị bằng phương pháp sinh học.
• Liệu pháp từ trên xuống có nghĩa là các loại thuốc ức chế sinh học được bắt đầu áp dụng sớm hơn nhiều trong quá trình điều trị. Đây hiện là phương pháp được ưa chuộng trong nhiều trường hợp mắc bệnh Crohn từ mức độ trung bình đến nặng.

Thuốc ức chế sinh học thường có ít tác dụng phụ nghiêm trọng hơn các loại thuốc điều trị bệnh Crohn khác, chẳng hạn như corticosteroid ức chế toàn bộ hệ thống miễn dịch.

Tuy nhiên, có một số tác dụng phụ bạn nên biết trước khi dùng thuốc sinh học như:

• Đỏ, ngứa, bầm tím, đau hoặc sưng quanh vết tiêm.
• Đau đầu.
• Sốt hoặc ớn lạnh.
• Khó thở.
• Huyết áp thấp.
• Phát ban.
• Đau bụng.
• Đau lưng.
• Buồn nôn.
• Ho hoặc đau họng.

Liệu pháp sinh học có thể không an toàn cho tất cả mọi người. Hãy nói chuyện với bác sĩ nếu bạn bị bệnh lao, dễ bị nhiễm trùng, mắc bệnh tim hoặc một số tình trạng khác.

• Bệnh lao

Thuốc ức chế sinh học được sử dụng cho bệnh Crohn có thể làm tăng nguy cơ tái kích hoạt nhiễm trùng lao ở những người đã tiếp xúc. Lao là một bệnh phổi truyền nhiễm nghiêm trọng.

Bác sĩ nên xét nghiệm bệnh lao cho bạn trước khi bắt đầu điều trị bằng sinh phẩm. Nhiễm trùng lao có thể không hoạt động trong cơ thể. Một số người đã tiếp xúc với căn bệnh này có thể không biết nó. Nếu bạn đã từng tiếp xúc với bệnh lao trước đó, bác sĩ có thể đề nghị điều trị lao trước khi dùng sinh phẩm.

• Nhiễm trùng

Sinh học có thể làm giảm khả năng chống lại các bệnh nhiễm trùng khác của cơ thể. Nếu bạn dễ bị nhiễm trùng, bác sĩ có thể đề xuất một loại liệu pháp khác.

• Tình trạng tim

Thuốc chống TNF có thể gây rủi ro cho những người mắc một số bệnh tim, chẳng hạn như suy tim. Suy tim là khi tim không thể bơm đủ máu để đáp ứng nhu cầu của cơ thể. Hãy cho bác sĩ biết càng sớm càng tốt nếu bạn cảm thấy khó thở hoặc sưng bàn chân trong khi dùng sinh phẩm để điều trị bệnh Crohn. Chúng có thể là dấu hiệu của bệnh suy tim.

• Các vấn đề khác

Các liệu pháp thuốc ức chế sinh học đôi khi có liên quan đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Ở những người dùng thuốc sinh học, các vấn đề sức khỏe sau đây hiếm khi được báo cáo:

• Rối loạn máu nhất định (bầm tím, chảy máu).
• Các vấn đề về thần kinh (bao gồm tê; yếu; ngứa ran hoặc rối loạn thị giác, chẳng hạn như nhìn mờ, nhìn đôi hoặc mù một phần).
• Ung thư hạch.
• Tổn thương gan.
• Phản ứng dị ứng nghiêm trọng.

Hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn để xác định liệu pháp tốt nhất và phù hợp nhất cho bản thân.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong các bệnh viện có chức năng thăm khám, điều trị tầm soát nhiều căn bệnh, trong đó có các bệnh lý đường tiêu hóa. Đặc biệt, để đem lại hiệu quả cao trong việc khám và điều trị bệnh, Vinmec còn trang bị đầy đủ các phương tiện chẩn đoán hình ảnh hiện đại như máy siêu âm, máy CT, máy chụp MRI, nội soi,...

Khi có kết quả chính xác và tìm ra nguyên nhân gây bệnh, các bác sĩ sẽ phối hợp với nhiều chuyên khoa khác nhau để tư vấn về phác đồ điều trị sao cho hiệu quả nhất để đảm bảo sức khỏe cho Quý khách hàng.

Bài viết tham khảo: gastroenterologyandhepatology.net