Các dấu hiệu cảnh báo tim hở van 3 lá

Hở van 3 lá là một bệnh lý nguy hiểm diễn biến theo nhiều mức độ khác nhau, nếu không được phát hiện sớm và có các biện pháp can thiệp sớm bệnh có thể diễn biến nặng một cách nhanh chóng. Do vậy, việc nhận biết các dấu hiệu cảnh báo sớm hở van ba lá là điều rất quan trọng. Cùng tìm hiểu các dấu hiệu hở van 3 lá thông qua bài viết dưới đây.

Van 3 lá là một trong những van ở tim, nằm giữa tâm nhĩ phải và tâm thất phải của tim. Van sẽ mở ra khi tâm nhĩ co lại để bơm máu vào tâm thất phải, van ba lá đóng lại khi tâm thất co lại để có thể ngăn dòng máu chảy ngược về tâm nhĩ.

Hở van tim 3 lá là tình trạng van không đóng kín hoàn toàn khi tâm thất phải co lại, để bơm máu lên động mạch phổi, khiến cho một phần máu bị trào ngược trở lại thất phải. Khi có một lượng máu chảy ngược trở lại tâm nhĩ, thì tâm nhĩ phải cần phải hoạt động nhiều hơn và trở nên to ra, lâu dần gây suy chức năng tim phải và gây ra nhiều biến chứng như suy tim, rung nhĩ...

Hở van ba lá tùy theo mức độ mà được chia thành 4 mức độ khác nhau:

• Tim hở van 3 lá 1/4: Đây là mức độ nhẹ.
• Hở van 3 lá 2/4: Mức độ trung bình.
• Hở van ba lá 3/4: Mức độ nặng.
• Hở van ba lá 4/4: Đây là mức rất nặng.

Với mỗi mức độ hở van thì người bệnh sẽ có các dấu hiệu khác nhau từ nhẹ tới nặng, tiên lượng và cách điều trị cũng khác nhau.

Hở van ba lá có thể do các nguyên nhân và yếu tố sau:

• Dị tật tim bẩm sinh: Một số dị tật tim bẩm sinh ở trẻ có thể ảnh hưởng đến hình dạng và chức năng của van ba lá. Hở van ba lá ở trẻ em thường do dị tật tim bẩm sinh hiếm gặp gọi là dị tật Ebstein.
• Hội chứng Marfan: Đây là một rối loạn mô liên kết và đôi khi kết hợp với hở van ba lá.
• Thấp tim: Do một số trẻ nhiễm liên cầu tan huyết nhóm A, không được trị kịp thời có thể gây ra tổn thương van ba lá và các van tim khác, gây hở van cho trẻ.
• Nhiễm trùng màng trong tim.
• Hội chứng carcinoid: Trong trường hợp hiếm gặp, các khối u phát triển trong hệ tiêu hóa và di căn đến gan hoặc các hạch bạch huyết tạo ra một chất có thể làm tổn thương van tim, phổ biến nhất là van ba lá và van động mạch phổi.
• Chấn thương ngực: Trải qua một chấn thương ở ngực có thể gây ra tổn thương dẫn đến hở van ba lá.
• Sinh thiết cơ tim: Trong quy trình thực hiện sinh thiết này, một lượng nhỏ mô cơ tim được lấy ra và kiểm tra các dấu hiệu viêm hoặc nhiễm trùng. Tổn thương van đôi khi cũng có thể xảy ra trong quá trình sinh thiết này.
• Xạ trị: Bức xạ ở ngực, ví dụ như trong quá trình điều trị ung thư.
• Yếu tố nguy cơ khác: Tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim...

Tùy vào mức độ hở van ba lá mà bạn có thể xuất hiện các dấu hiệu khác nhau. Nếu bạn bị hở van ba lá nhẹ, có thể khó nhận biết các biểu hiện cho đến khi tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn. Những dấu hiệu hở van ba lá bao gồm:

• Khó thở: Ban đầu bạn có thể xuất hiện khó thở khi gắng sức, sau đó nếu mức độ nặng hơn bạn sẽ nhận thấy các dấu hiệu khó thở ngay cả khi làm việc nhẹ hay nghỉ ngơi.
• Nhịp tim bất thường: Có thể xuất hiện các dấu hiệu như nhịp tim nhanh, đánh trống ngực, nhịp tim không đều...
• Phù và tĩnh mạch cổ nổi: Do dòng máu về tim phải bị cản trở nên máu ứ đọng ở tuần hoàn ngoại biên dẫn tới phù, tĩnh mạch cổ nổi. Dấu hiệu này xuất hiện khi hở van ba lá nặng.
• Đau ngực: Đau ngực có thể do nhịp tim tăng bất thường hoặc cũng có thể do các biến chứng của hở van ba lá
• Dấu hiệu biến chứng ngoài tim: Người bệnh có thể bị rối loạn nhịp tim do tâm nhĩ không co bóp như bình thường, dẫn tới việc máu dồn lại ở tâm nhĩ và có thể hình thành cục máu đông. Những cục máu này có thể di chuyển đến não và gây đột quỵ với biểu hiện như yếu liệt nửa người, liệt mặt, nói ngọng, khó nói...
• Triệu chứng khác: Tiểu ít, thường xuyên mệt mỏi, ho...

Thông thường người bệnh bị hở van tim 3 lá từ nhẹ tới trung bình, thường ít khi có biểu hiện triệu chứng. Điều này làm cho nhiều người chủ quan không chú ý điều trị, khiến bệnh dễ tiến triển nặng lên. Những biến chứng có thể gặp khi bị hở van ba lá như:

• Suy tim: Máu ứ lại tại tâm nhĩ và tâm thất phải khiến cho tim phải hoạt động nhiều hơn để bơm lượng máu bị trào ngược. Theo thời gian, tâm thất dần trở nên giãn rộng và suy yếu, không đảm bảo chức năng.

Rung nhĩ: Cơ tim bị giãn do máu ứ đọng lại tâm nhĩ. Hiện tượng này khiến quá trình dẫn truyền xung điện bị rối loạn khiến tim đập bất thường. Rung nhĩ là biến chứng nguy hiểm nhất, khi đó nhịp tim của người bệnh có thể đạt từ 140-180 nhịp/phút, dễ dẫn đến ngừng tim. Một số trường hợp khác dễ hình thành huyết khối, làm tăng nguy cơ đột quỵ não do nguyên nhân từ tim.

Khi có các dấu hiệu hở van 3 lá bạn cần lưu ý thực hiện những điều sau:

• Cần phải thăm khám để xác định bạn có đang bị hở van 3 lá hay không. Bác sĩ sẽ thực hiện các biện pháp thăm khám chuyên sâu như điện tim, siêu âm tim...để chẩn đoán xác định và chẩn đoán mức độ bệnh.
• Sử dụng thuốc theo đúng hướng dẫn của bác sĩ nếu cần. Kiểm soát tốt các bệnh lý làm tăng nguy cơ hở van 3 lá như tăng huyết áp.
• Điều chỉnh lối sống khoa học như
  • Hạn chế những chất béo không tốt có trong nội tạng, mỡ, da động vật, các loại thịt đỏ, lòng đỏ trứng gà...Thay vào đó nên ăn các loại thịt trắng như thịt gia cầm, cá...
  • Giảm muối, đường, đường tinh luyện trong khẩu phần ăn.
  • Tăng cường sử dụng các loại rau củ quả chứa nhiều vitamin và giàu các chất chống oxy hóa tốt cho van tim như hạnh nhân, cam, bưởi, nho, dâu tây, việt quất...
  • Tránh xa các loại chất kích thích.
  • Tập thể dục đều đặn, nên lựa chọn những bộ môn nhẹ nhàng như đi bộ, thái cực quyền, tập yoga,...và tập đều đặn mỗi ngày.
• Nên có chế độ làm việc và nghỉ ngơi hợp lý, tránh căng thẳng quá mức.

Dấu hiệu hở van 3 lá sớm thường khá mơ hồ và khó nhận biết. Ngoài việc lắng nghe cơ thể của bạn đang có các dấu hiệu bất thường nào để kịp thời thăm khám thì việc, thăm khám định kỳ là biện pháp hiệu quả giúp phát hiện sớm và giúp người bệnh được kiểm soát bệnh tốt nhất.