Đau ngực do co thắt mạch (đau ngực Prinzmetal)

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Nguyễn Văn Dương - Bác sĩ Tim mạch can thiệp - Trung tâm Tim mạch - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Đau ngực do co thắt mạch (còn gọi là đau ngực Prinzmetal) xảy ra khi động mạch vành bị co thắt. Tình trạng này có thể gây loạn nhịp tim, rung thất hoặc các cơn nhồi máu cơ tim, gây ra những tổn thương vĩnh viễn cho cơ tim hoặc thậm chí là tử vong.

Đây là tình trạng tương đối ít gặp của đau thắt ngực. Căn bệnh xảy ra khi một trong các động mạch vành (động mạch cung cấp máu cho tim) bị co thắt. Tuy nhiên, đau ngực do co thắt không phải là cơn nhồi máu cơ tim do xơ vữa mạch dù các triệu chứng tương tự. Bên cạnh đó, bệnh thường xảy ra ở phụ nữ.

Tiên lượng chung của bệnh đau ngực do co thắt khá tốt. Tuy nhiên, nó vẫn có thể gây những vấn đề nghiêm trọng. Cụ thể, tình trạng này có thể kích hoạt các rối loạn nhịp tim tiềm tàng, có thể gây tử vong (như rung thất). Nó cũng có thể gây nhồi máu cơ tim, gây ra những tổn thương vĩnh viễn cho cơ tim.

• Phổ biến hơn ở phụ nữ, đặc biệt là người có yếu tố nguy cơ với bệnh tim;
• Sử dụng cocain hoặc các chất kích thích khác gây co thắt động mạch vành và có thể làm tim bị tổn thương vĩnh viễn, thậm chí tử vong;
• Gây ra bởi rối loạn chức năng nội mô (khi các lớp lót bên trong - tức tế bào nội mô của mạch máu - không hoạt động bình thường). Rối loạn chức năng nội mô cũng là tình trạng liên quan với hội chứng tim X, chứng đau nửa đầu và hiện tượng Raynaud.

=>>Xem thêm: Bạn đã hiểu đúng về cơn đau thắt ngực?

• Đau ngực đặc biệt nghiêm trọng: Là triệu chứng phổ biến nhất. Tình trạng này được kích hoạt khi một trong các động mạch vành lớn đột nhiên xảy ra co thắt, tạm thời ngắt lưu lượng máu đến cơ tim;
• Triệu chứng khác: Khó thở, vã mồ hôi, buồn nôn,...

Các triệu chứng thường xảy ra khi nghỉ ngơi, đặc biệt là vào sáng sớm. Các cơn đau thắt ngực thường xuất hiện thành đợt liên tiếp.

=>>Xem thêm: Xử trí cơn đau cấp ngực

• Thông qua các triệu chứng lâm sàng;
• Điện tâm đồ: Đoạn ST chênh lên hoặc chênh xuống;
• Thực hiện thủ thuật thông tim: Giúp bác sĩ có thể quan sát rõ các động mạch của tim. Các động mạch thường không có điểm bất thường, loại trừ được nguy cơ nhồi máu cơ tim, tăng khả năng chẩn đoán đau ngực do co thắt;
• Thực hiện nghiệm pháp kích thích: Kiểm tra xem có co thắt động mạch vành hay không. Nhờ đó, có thể chẩn đoán xác định đau ngực Prinzmetal. 2 loại kích thích thường được sử dụng để gây co thắt mạch vành là ergonovine và tăng thông khí:
  • Nghiệm pháp tăng thông khí: Thực hiện vào buổi sáng sớm. Bệnh nhân cần thở sâu và nhanh trong 6 phút - sử dụng ECF theo dõi liên tục và siêu âm tim để tìm dấu hiệu co thắt động mạch vành. Nghiệm pháp này có hiệu quả khá tốt ở bệnh nhân đau thắt ngực Prinzmetal thường xuyên, nghiêm trọng. Nó không có nhiều hiệu quả chẩn đoán ở người bị đau ngực rời rạc hoặc không thường xuyên;
  • Nghiệm pháp ergonovine: Chẩn đoán chính xác hơn so với tăng thông khí. Bác sĩ tiêm ergonovine vào tĩnh mạch (thường qua thủ thuật thông tim). Ergonovine làm tăng trương lực mạch máu, khiến động mạch co lại. Ở bệnh nhân đau ngực Prinzmetal, ergonovine thương gây kích động ở vùng khu vực co thắt mạch vành gây đau ngực. Tác dụng gây co thắt của ergonovine có thể được hóa giải nhanh chóng với nitroglycerin.

Việc điều trị đau ngực Prinzmetal đúng cách có thể giảm đáng kể nguy cơ xảy ra các biến chứng không mong muốn. Các lựa chọn điều trị gồm:

• Kiểm soát các yếu tố tăng nguy cơ co thắt mạch, đặc biệt là cần tránh khói thuốc lá;
• Sử dụng thuốc chẹn kênh canxi và/hoặc nitrat để kiểm soát tình trạng đau thắt ngực theo chỉ định của bác sĩ;
• Có thể sử dụng statin - nhóm thuốc làm giảm cholesterol và cải thiện chức năng nội mô - có thể cải thiện tình trạng đau ngực do co thắt mạch.

Tuy nhiên, cần chú ý một số loại thuốc có thể gây co thắt động mạch vành: Thuốc chẹn beta, một vài loại thuốc đau nửa đầu, đặc biệt là sumatriptan (Imitrex).

Đau ngực do co thắt mạch (đau ngực Prinzmetal) là một thể ít gặp của bệnh lý mạch vành. Khi được chẩn đoán phát hiện bệnh, người bệnh cần phối hợp với bác sĩ trong quá trình điều trị để tránh được nguy cơ biến chứng sau này.