Lưu ý khi lựa chọn thuốc tăng huyết áp

Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại thuốc điều trị tăng huyết áp. Tuy nhiên, việc lựa chọn thuốc điều trị tăng huyết áp phù hợp cần có sự phối hợp từ các bác sĩ để tìm ra phác đồ điều trị tốt nhất, hạn chế nguy cơ biến chứng và tử vong.

Thông thường, huyết áp tâm thu đạt 100 - 120 mmHg và huyết áp tâm trương thấp hơn 80 mmHg là bình thường ở những người trưởng thành khỏe mạnh. Trường hợp huyết áp đo được từ 120-129 chỉ số trên và thấp hơn 80 ở chỉ số dưới được coi là tăng huyết áp nhẹ. Trường hợp huyết áp cao với chỉ số trên từ 130mmHg trở lên và chỉ số dưới lớn hơn 80 mmHg, lúc này bác sĩ sẽ lựa chọn thuốc điều trị tăng huyết áp để hạn chế những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Việc lựa chọn thuốc tăng huyết áp được áp dụng cho những người bệnh bị tăng huyết áp thường xuyên trên 140/90 mmHg khi đã thực hiện các biện pháp như tập luyện, điều chỉnh chế độ ăn uống... nhưng không hiệu quả.

Trong điều trị tăng huyết áp, bác sĩ sẽ chỉ định dùng 1 hoặc phối hợp 2 loại thuốc trở lên và sẽ thực hiện lựa chọn các liệu pháp điều trị tối ưu nhất cho từng người bệnh như:

• Bước 1: Trường hợp người bệnh được chẩn đoán bị tăng huyết áp nhẹ hoặc trung bình. Bác sĩ sẽ hướng dẫn thay đổi lối sống về chế độ ăn uống, hạn chế muối, bỏ thuốc lá, tập thể dục thường xuyên,..
• Bước 2: Nếu đã áp dụng các biện pháp thay đổi lối sống nhưng vẫn không kiểm soát được huyết áp đầy đủ khoảng 1 tháng. Lúc này, bác sĩ có thể sẽ yêu cầu thêm liệu pháp điều trị bằng thuốc.

Các thuốc được lựa chọn để điều trị tăng huyết áp bao gồm: Thuốc lợi tiểu, thuốc chẹn beta, thuốc chẹn kênh canxi, thuốc ức chế men chuyển angiotensin - ACE, thuốc ức chế thụ thể angiotensin II -ARBs và thuốc điều trị tăng huyết áp dạng kết hợp. Tùy vào thể trạng từng người và mức độ tăng huyết áp mà bác sĩ sẽ lựa chọn thuốc sử dụng phù hợp. Ví dụ: Rung nhĩ chọn thuốc chẹn beta giao cảm và chẹn kênh calci, đau ngực chọn thuốc chẹn beta giao cảm và thuốc chẹn kênh calci, đái tháo đường týp 1 và 2 có protein niệu ưu tiên thuốc ức chế men chuyển, thuốc chẹn kênh calci và sử dụng thuốc lợi tiểu liều thấp,...

Khi sử dụng thuốc điều trị huyết áp cần tuân thủ nguyên tắc sau:

• Liều khởi đầu sẽ dùng ở liều thấp nhất để tránh hạ huyết áp quá nhanh và sử dụng các dạng thuốc có tác dụng kéo dài để tác dụng thêm 24 giờ với 1 liều/ngày.
• Kết hợp thuốc với liều thấp sẽ cho kết quả tốt hơn và ít gặp tác dụng phụ hơn so với dùng một số loại thuốc liều cao. Vì thế, ưu tiên phối hợp với thuốc lợi tiểu thiazid ở liều thấp.

Người bệnh cần lưu ý sẽ có một số loại thuốc hạ huyết áp, đặc biệt là những thuốc có tác dụng nhanh có thể gây tụt huyết áp tư thế đứng khi dùng ở liều đầu. Do đó, người bệnh cần đọc kỹ hướng dẫn dùng thuốc và cần chú ý khi muốn thay đổi tư thế nằm sang tư thế đứng cần từ từ ngồi dậy từ 5-10 phút trước khi đứng.

Ngoài ra, một số loại thuốc có thể gây ra tác dụng gây cơn tăng huyết áp khi dừng thuốc đột ngột. Do đó nên ngừng thuốc từ từ bằng cách giảm liều dùng. Người bệnh có thể kết hợp sử dụng một số bài thuốc đông y giúp hạ huyết áp như: dùng hoa hoè pha nước uống hàng ngày, đeo vòng từ, đồng hồ từ, ...

Liệu pháp đơn thuốc và liệu pháp kết hợp thuốc được áp dụng trong điều trị tăng huyết áp:

3.1. Liệu pháp đơn thuốc

Liệu pháp đơn thuốc chỉ sử dụng duy nhất 1 loại thuốc trị tăng huyết áp ở người bệnh có tăng huyết áp giai đoạn 1. Người bệnh và bác sĩ sẽ tiếp vận thử nghiệm và tìm ra thuốc phù hợp nhất điều trị, thường trong liệu pháp điều trị thuốc đơn chất đầu tiên hầu hết các bác sĩ khuyên người bệnh sử dụng bắt đầu bằng thuốc lợi tiểu thiazide, thuốc chẹn kênh canxi có tác dụng kéo dài, hoặc thuốc ức chế men chuyển ACE.

Khi đã tìm ra liệu pháp đơn thuốc hiệu quả, bác sĩ sẽ bắt đầu điều trị với liều thấp và có thể tăng liều nếu liều dùng ban đầu không hiệu quả. Bác sĩ có thể quyết định tăng liều một chút nếu liều ban đầu là không hiệu quả. Thường có khoảng 80% người bị tăng huyết áp giai đoạn 1 có thể được kiểm soát được huyết áp quả bằng một loại thuốc tăng huyết áp duy nhất.

3.2. Liệu pháp kết hợp thuốc

Được sử dụng trong trường hợp người bệnh bị tăng huyết áp giai đoạn 1 và 2 hoặc 3 lần điều trị liệu pháp đơn thuốc nhưng không thành công; người bệnh bị tăng huyết áp giai đoạn 2.

Thông thường sẽ phối hợp sử dụng chất ức chế canxi tác dụng kéo dài cùng với thuốc ức chế men chuyển ACE hoặc ARB trước tiên, nếu sau đó vẫn không kiểm soát được huyết áp thì thuốc lợi tiểu thiazide sẽ được thêm vào làm thuốc thứ 3. Tuy nhiên, khi đã kết hợp 3 loại thuốc vẫn không kiểm soát được huyết áp sẽ sử dụng thuốc thứ 4 là spironolactone. Hầu hết người bệnh có thể điều trị thành công trước khi thêm thuốc thứ 3 và 4.

Trên đây là những lưu ý khi lựa chọn thuốc tăng huyết áp. Nhìn chung, việc lựa chọn thuốc điều trị tăng huyết áp phù hợp cần có sự phối hợp từ các bác sĩ để tìm ra phác đồ điều trị tốt nhất, hạn chế nguy cơ biến chứng và tử vong.

Xem thêm: Hướng dẫn chẩn đoán tăng huyết áp