Cách chữa dị ứng thuốc kháng sinh tại nhà

Thuốc kháng sinh là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra các phản ứng dị ứng thuốc nguy hiểm như phản vệ và các triệu chứng có hại trên da nghiêm trọng, thậm chí đe dọa đến tính mạng. Tìm hiểu những thông tin cơ bản về phản ứng quá mẫn khi dị ứng thuốc kháng sinh và các phương pháp xử trí ban đầu tại nhà sẽ giúp bệnh nhân tránh được những biến chứng nguy hiểm.

Dị ứng thuốc kháng sinh là một phản ứng có hại do thuốc kháng sinh. Phản ứng có thể bắt đầu ngay sau khi dùng thuốc, hoặc vài ngày hoặc vài tuần sau khi dùng thuốc. Dị ứng kháng sinh thường không phụ thuộc vào liều lượng sử dụng, một số phản ứng nghiêm trọng vẫn có thể xảy ra ngay cả khi sử dụng đúng liều hoặc thậm chí với liều lượng rất thấp.

Hầu như các nhân viên y tế sẽ không thể biết trước liệu bệnh nhân có bị phản ứng dị ứng hay không, trừ những người đã được ghi nhận có tiền sử dị ứng trước đó. Hệ thống miễn dịch có thể trở nên nhạy cảm với thuốc kháng sinh trong lần đầu tiên dùng thuốc, làm tăng nguy cơ phản ứng dị ứng trong lần sử dụng thuốc tiếp theo. Các loại kháng sinh dễ gây phản ứng dị ứng nhất là nhóm Penicillin và Cephalosporin.

Phản ứng dị ứng của cơ thể xảy ra thông qua các chất trung gian miễn dịch. Cụ thể, các kháng thể IgE là hoạt chất làm trung gian cho phản ứng dị ứng cấp. Ngoài ra, tế bào T hoặc chất trung gian miễn dịch khác không phải IgE tham gia vào phản ứng quá mẫn dị ứng muộn.

2. Dấu hiệu của dị ứng thuốc kháng sinh

• Các triệu chứng mức độ nhẹ: Da đỏ, ngứa, bong tróc hoặc sưng tấy, nổi những nốt mụn nhỏ, nổi mề đay.
• Các triệu chứng nghiêm trọng: Da bị phồng rộp hoặc bong tróc, hoại tử biểu bì nhiễm độc, hội chứng Stevens – Johnson...
• Các triệu chứng sốc phản vệ: Khó thở, mề đay, ngứa, chóng mặt, thở khò khè, tức ngực, co giật, buồn nôn, nôn mửa, lưỡi họng sưng phồng, mê sảng, ngất xỉu... Sốc phản vệ là một phản ứng cấp tính, nguy hiểm và đe dọa đến tính mạng, vì vậy cần được điều trị ngay lập tức.

Các phương pháp điều trị ban đầu tại nhà thường chỉ dùng và có hiệu quả cho những trường hợp phản ứng ở mức độ nhẹ hoặc trung bình.

• Điều đầu tiên và là quan trọng nhất khi phát hiện các dấu hiệu của dị ứng kháng sinh là ngưng sử dụng thuốc ngay lập tức và hãy gọi cho cấp cứu y tế qua số 115.
• Sử dụng các loại thuốc kháng Histamin như Astemizol, Cetirizin, Fexofenadine, Loratadin... Các loại thuốc này cần được kê đơn và hướng dẫn sử dụng bởi bác sĩ điều trị. Thuốc kháng histamine có thể ngăn chặn các hoạt chất trung gian miễn dịch được kích hoạt trong phản ứng dị ứng.
• Nếu có sẵn, bệnh nhân có thể sử dụng các loại thuốc kháng viêm corticoid như Methylprednisolon, Prednisolon... theo đúng liều lượng mà bác sĩ đã chỉ định.
• Trong một vài trường hợp, nên uống nhiều nước hoặc Oresol để bù lại lượng dịch và điện giải cho cơ thể.
• Đối với những bệnh nhân bị sốc phản vệ hoặc gặp phải các phản ứng dị ứng nguy hiểm cần cho họ nằm ngửa, đầu thấp hơn thân mình, chân cao để tránh hạ huyết áp đột ngột, bảo đảm đường thở được thông thoáng, bệnh nhân có không khí để thở trong lúc xe cấp cứu đến.
• Những bệnh nhân có tiền sử sốc phản vệ đặc biệt, sốc phản vệ nhiều lần hoặc không rõ nguyên nhân cần trang bị sẵn dụng cụ tiêm Epinephrine tự động, đây là thuốc rất hữu ích trong tình huống khẩn cấp như sốc phản vệ do kháng sinh. Người thân hoặc chính bệnh nhân cần tiêm Epinephrine ngay lập tức khi phát hiện những triệu chứng của sốc phản vệ.
• Bệnh nhân cần lập tức được đưa đến các cơ sở y tế gần nhất để được xử trí kịp thời.

• Không nên tự ý mua và sử dụng bất kỳ các loại thuốc kháng sinh nào. Nếu có những triệu chứng bất thường, bệnh nhân cần đến khám bệnh tại các cơ sở y tế để được bác sĩ chẩn đoán và kê đơn điều trị chính xác.
• Kiểm tra thành phần, nguồn gốc, chất lượng của kháng sinh trước khi sử dụng.
• Nếu đã từng bị dị ứng với kháng sinh, hãy hỏi bác sĩ về tên loại thuốc và ghi nhớ nó để tránh phải sử dụng lại trong tương lai.
• Thông báo với bác sĩ điều trị về tiền sử dị ứng của bản thân, tên loại thuốc kháng sinh hay các dị nguyên khác đã từng bị dị ứng.
• Mang theo giấy tờ tùy thân như thẻ cảnh báo dị ứng, báo cáo y tế, các loại giấy này thường được các bác sĩ ghi rõ về tiền sử dị ứng với các loại nguyên nhân khác nhau, có ghi các thuốc có thể gây dị ứng chéo và các thuốc có thể sử dụng thay thế an toàn hơn.
• Những bệnh nhân có tiền sử sốc phản vệ với bất kỳ nguyên nhân nào cần luôn mang theo 2 mũi tiêm Epinephrine bên mình. Bệnh nhân có thể cần tiêm mũi thứ hai, vì trong trường hợp phản vệ nặng hoặc diễn biến nhanh, 1 liều Epinephrine không đủ để có hiệu quả cấp cứu cho người bệnh. Bệnh nhân cần được tư vấn về cách tiêm thuốc, cách bảo quản và hạn sử dụng thuốc Epinephrine từ bác sĩ Dị ứng hoặc Dược sĩ lâm sàng.

Tìm hiểu được những cách chữa dị ứng thuốc kháng sinh tại nhà sẽ giúp cho bệnh nhân và người thân biết cách xử trí ban đầu trước khi được đưa đến bệnh viện. Dị ứng kháng sinh là một tình trạng khá phổ biến, do đó hãy sử dụng kháng sinh đúng cách và theo chỉ định của bác sĩ để hạn chế được những rủi ro ngoài ý muốn.