Chế độ ăn kiêng và thải độc có thực sự hiệu quả không?

Chế độ ăn kiêng giải độc (detox) đang trở nên phổ biến hơn bao giờ hết và có tác dụng làm sạch máu và loại bỏ các độc tố có hại ra khỏi cơ thể. Tuy nhiên, không hoàn toàn rõ ràng cách họ thực hiện điều này, những hợp chất cụ thể nào họ phải loại bỏ và liệu chúng có hoạt động hay không. Bài viết sẽ đánh giá chi tiết về chế độ ăn uống giải độc và ảnh hưởng của chúng đối với sức khỏe.

Chế độ ăn kiêng thải độc nói chung bao gồm những can thiệp trong chế độ ăn ngắn hạn được thiết kế để loại bỏ độc tố khỏi cơ thể của bạn. Một chế độ ăn kiêng thải độc điển hình bao gồm thời gian nhịn ăn, sau đó sẽ thực hiện một chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt gồm: Trái cây, rau, nước ép trái cây và nước. Đôi khi một liệu pháp giải độc cũng bao gồm: Các loại thảo mộc, trà, chất bổ sung, và chất làm sạch ruột hoặc thuốc xổ.

Thực hiện những chế độ ăn kiêng theo kiểu này được cho rằng:

• Nghỉ ngơi các cơ quan của bạn bằng cách nhịn ăn
• Kích thích gan để loại bỏ độc tố ra khỏi cơ thể
• Thúc đẩy quá trình đào thải độc tố qua phân, nước tiểu và mồ hôi
• Cải thiện lưu thông
• Cung cấp cho cơ thể bạn những chất dinh dưỡng cần thiết từ những thực phẩm lành mạnh

Các liệu pháp thải độc thường được khuyến khích nhất vì có khả năng tiếp xúc với các hóa chất độc hại trong môi trường hoặc chế độ ăn của bạn. Chúng bao gồm: Các chất gây ô nhiễm, hóa chất tổng hợp, kim loại nặng và các hợp chất có hại khác chứa trong thực phẩm.

Những chế độ ăn kiêng này cũng được coi như có thể giúp giải quyết các vấn đề sức khỏe khác nhau, bao gồm: Béo phì, các vấn đề tiêu hóa, bệnh tự miễn dịch dễ dàng xảy ra, viêm nhiễm, dị ứng, đầy hơi và mệt mỏi mãn tính...

Tuy nhiên, nghiên cứu của con người về chế độ ăn kiêng giải độc còn thiếu và một số ít các nghiên cứu tồn tại có sai sót đáng kể. Chính vì vậy, thải độc được xem như những biện pháp can thiệp ngắn hạn nhằm loại bỏ độc tố khỏi cơ thể bạn. Chúng được cho là có thể hỗ trợ các vấn đề sức khỏe khác nhau.

Có nhiều cách để thực hiện chế độ ăn kiêng thải độc - từ nhịn đói hoàn toàn đến thay đổi thực phẩm đơn giản hơn. Hầu hết các chế độ ăn kiêng thải độc sẽ bao gồm ít nhất một trong những nội dung sau:

• Nhịn ăn từ 1–3 ngày.
• Uống nước ép trái cây và rau tươi, hoặc uống sinh tố trái cây, nước và trà.
• Chỉ uống các chất lỏng cụ thể, chẳng hạn như: Nước muối hoặc nước chanh.
• Loại bỏ thực phẩm có chứa các yếu tố ảnh hưởng tới sức khoẻ như: Nhiều kim loại nặng, chất gây ô nhiễm và chất gây dị ứng.
• Uống thuốc bổ sung hoặc thảo mộc.
• Tránh tất cả các loại thực phẩm có khả năng gây dị ứng, sau đó từ từ tập làm quen và sử dụng các loại thực phẩm này.
• Sử dụng thuốc nhuận tràng, với mục đích làm sạch ruột kết hoặc thụt tháo.
• Tập thể dục thường xuyên.
• Loại bỏ hoàn toàn các đồ uống có cồn như: Rượu, bia và các chất kích thích như: Cà phê, thuốc lá, đường tinh luyện.

Chế độ ăn kiêng detox khác nhau về cường độ và thời gian.

Chế độ ăn kiêng thải độc hiếm khi xác định được các chất độc cụ thể mà họ muốn loại bỏ. Cơ chế hoạt động của chúng cũng không rõ ràng. Trên thực tế, có rất ít hoặc không có bằng chứng cho thấy chế độ ăn uống thải độc loại bỏ bất kỳ độc tố nào khỏi cơ thể của bạn. Hơn nữa, cơ thể bạn có khả năng tự làm sạch qua gan, phân, nước tiểu và mồ hôi. Gan có thể làm cho các chất độc hại trở nên vô hại, và đồng thời sau đó, gan sẽ thải độc những chất độc này ra khỏi cơ thể.

Mặc dù vậy, có một số hóa chất có thể không dễ bị loại bỏ bởi các quá trình này, bao gồm: Các chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy (POP), phthalates, bisphenol A (BPA) và kim loại nặng,... Những chất này có xu hướng tích tụ trong mô mỡ hoặc máu và cần có thời gian rất dài - thậm chí nhiều năm - để cơ thể tự đào thải ra bên ngoài. Tuy nhiên, các hợp chất này thường bị loại bỏ hoặc hạn chế trong các sản phẩm thương mại ngày nay.

Nhìn chung, cho đến nay có rất ít nghiên cứu cung cấp bằng chứng cho thấy chế độ ăn thải độc giúp loại bỏ bất kỳ hợp chất nào trong số này.

Bạn có nên ăn kiêng và thực hiện các biện pháp thải độc không? Một số người cho biết họ cảm thấy tập trung và tràn đầy năng lượng hơn trong và sau chế độ ăn kiêng thải độc. Tuy nhiên, tình trạng sức khỏe được cải thiện này có thể chỉ đơn giản do bạn loại bỏ những thực phẩm chế biến sẵn, rượu và các chất không lành mạnh khác khỏi chế độ ăn uống của mình. Bạn cũng có thể nhận được vitamin và khoáng chất từ chế độ ăn mà bạn bị thiếu trước đó. Điều đó nói rằng, nhiều người cũng cho biết họ cảm thấy rất không khỏe trong thời gian thải độc

Rất ít nghiên cứu khoa học đã nghiên cứu xem chế độ ăn kiêng thải độc tác động như thế nào đến việc giảm cân. Trong khi một số người có thể giảm nhiều cân một cách nhanh chóng, hiệu quả này dường như là do mất chất lỏng và lượng carb dự trữ hơn là chất béo. Cân nặng này thường nhanh chóng sẽ được lấy lại sau khi bạn tắm rửa sạch sẽ.

Một nghiên cứu được thực hiện ở những phụ nữ Hàn Quốc thừa cân đã kiểm tra chế độ ăn kiêng thải độc bằng chanh, trong đó giới hạn bạn chỉ được sử dụng các hỗn hợp siro cây phong hoặc cọ hữu cơ và nước chanh trong bảy ngày. Chế độ ăn kiêng này làm giảm đáng kể trọng lượng cơ thể, chỉ số BMI, tỷ lệ phần trăm chất béo trong cơ thể, tỷ lệ eo-hông, vòng eo, các dấu hiệu của chứng viêm, kháng insulin và mức leptin lưu thông.

Nếu một chế độ ăn kiêng thải độc liên quan đến việc hạn chế calo nghiêm trọng, nó chắc chắn sẽ làm cho cơ thể bạn giảm cân và cải thiện sức khỏe trao đổi chất - nhưng nó không có khả năng giúp bạn giảm cân trong thời gian dài.

Một số loại chế độ ăn kiêng cai nghiện có thể có tác dụng tương tự như chế độ ăn kiêng ngắn hạn hoặc không liên tục. Nhịn ăn trong thời gian ngắn có thể mang lại lợi ích giúp cải thiện các dấu hiệu bệnh khác nhau ở một số người, bao gồm cải thiện độ nhạy của leptin và insulin. Tuy nhiên, những dấu hiệu này không phải là đại trà ở tất cả mọi người. Các nghiên cứu ở phụ nữ cho thấy cả việc nhịn ăn trong 48 giờ và giảm lượng calo trong 3 tuần đều có thể làm tăng mức độ hormone căng thẳng của bạn. Trên hết, chế độ ăn kiêng giảm cân có thể được xem như một trải nghiệm căng thẳng, vì chúng liên quan đến việc chống lại những cám dỗ và cảm giác đói cực độ.

Một số khía cạnh của chế độ ăn kiêng thải độc có thể có lợi cho sức khỏe, chẳng hạn như:

• Tránh các nguồn thực phẩm có chứa kim loại nặng và POP trong chế độ ăn hàng ngày.
• Giảm mỡ thừa
• Tập thể dục và thực hành để cho quá trình đổ mồ hôi diễn ra thường xuyên hơn
• Ăn thực phẩm toàn phần, đồng thời chứa nhiều các thành phần dinh dưỡng bổ dưỡng, và những thực phẩm này đều rất lành mạnh
• Tránh thực phẩm chế biến sẵn
• Nước uống trà xanh
• Hạn chế các trạng thái tinh thần căng thẳng, thư giãn và ngủ ngon

Khi bạn áp dụng và tuân theo các nguyên tắc này thường có liên quan đến việc cải thiện sức khỏe - bất kể bạn có đang thực hiện chế độ ăn kiêng thải độc hay không.

Trước khi thực hiện bất kỳ hình thức thải độc nào, điều quan trọng cần phải xem xét các tác dụng phụ có thể xảy ra khi áp dụng.

Một số chế độ ăn kiêng giải độc khuyên bạn nên nhịn ăn hoặc hạn chế calo nghiêm trọng. Nhịn ăn trong thời gian ngắn và lượng calo hạn chế có thể dẫn đến mệt mỏi, khó chịu và hơi thở có mùi. Nhịn ăn trong thời gian dài có thể khiến cơ thể dẫn đến thiếu hụt năng lượng, vitamin và khoáng chất, cũng như mất cân bằng điện giải và thậm chí tử vong.

Hơn nữa, các phương pháp làm sạch ruột, đôi khi được khuyến khích trong quá trình thải độc, có thể gây mất nước, chuột rút, đầy hơi, buồn nôn và nôn...

Một số chế độ ăn kiêng giải độc có thể có nguy cơ dùng quá liều chất bổ sung, thuốc nhuận tràng, thuốc lợi tiểu và thậm chí cả nước. Ngành công nghiệp thải độc còn thiếu quy định và giám sát, và nhiều loại thực phẩm và chất bổ sung cai nghiện có thể không có bất kỳ cơ sở khoa học nào.

Trong những trường hợp xấu nhất, nhãn thành phần của các sản phẩm thải độc có thể cung cấp thông tin không chính xác và sẽ có thể làm tăng nguy cơ bạn dùng quá liều, có khả năng dẫn đến các tác dụng nghiêm trọng - và thậm chí gây tử vong.

Một số người không nên bắt đầu bất kỳ chế độ thải độc hoặc hạn chế calo nào mà không hỏi ý kiến ​​bác sĩ trước. Các nhóm dân số có nguy cơ bao gồm: Trẻ em, thanh thiếu niên, người lớn tuổi, những người bị suy dinh dưỡng, phụ nữ mang thai hoặc cho con bú và những người có vấn đề về đường huyết, chẳng hạn như bệnh đái tháo đường hoặc rối loạn ăn uống.

Cơ thể bạn thường xuyên bị tiếp xúc với các chất độc hại ở môi trường xung quanh. Tuy nhiên, cơ thể có thể loại bỏ chúng mà không cần trợ giúp thêm. Mặc dù chế độ ăn kiêng giải độc có vẻ hấp dẫn, nhưng lợi ích của chúng có thể không liên quan gì đến việc loại bỏ độc tố, mà thực hiện việc loại bỏ các loại thực phẩm không lành mạnh khác nhau. Một cách tiếp cận với chế độ thải độc thông minh hơn là ăn uống lành mạnh hơn và cải thiện lối sống.

Nguồn tham khảo: healthline.com