Đi tiểu đêm bao nhiêu lần là bình thường?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Võ Thiện Ngôn - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Một vài trường hợp người bệnh có câu hỏi về việc “Tiểu đêm 1 lần có sao không” vì có triệu chứng nhưng tần suất thấp và số lượng chỉ 1 lần thì chưa thể kết luận được về tình trạng sức khỏe và cần theo dõi thêm về thể trạng, tinh thần và các triệu chứng đi kèm của bệnh nhân để khẳng định chẩn đoán.

Bàng quang của người trưởng thành bình thường có khả năng chứa khoảng 300-400 ml dung dịch, khi đầy bàng quang sẽ kích thích dẫn truyền lên não bộ tạo ra phản xạ đi tiểu. Tuy nhiên phản xạ này còn có thể được điều hòa bằng thần kinh theo ý muốn vì vậy ban đêm khi ngủ thần kinh con người sẽ ức chế không bàng quang co bóp tạo phản xạ đi tiểu giúp duy trì giấc ngủ ngon.

Tiểu đêm được tính là tình trạng tỉnh dậy nhiều hơn 1 lần vào ban đêm để đi tiểu và xảy ra trong khoảng thời gian dài. Tỷ lệ bệnh hiện hành tăng theo độ tuổi lên tới 50% ở độ tuổi trên 50. Chính vì vậy người trưởng thành hầu như không có tiểu đêm và ngủ một mạch tới sáng, khi thức dậy đi tiểu nhiều hơn 2 lần vào ban đêm thì có thể là triệu chứng ban đầu của bệnh lý tại thận hoặc một trục trặc về chức năng sinh lý của cơ thể.

Như đã đề cập, nguyên nhân tiểu đêm có thể đến từ việc mắc các bệnh lý liên quan tới hệ tiết niệu hoặc không do bất kỳ bệnh lý nào. Dù là bất kỳ nguyên nhân nào thì việc chẩn đoán và điều trị sớm là cần thiết dù chỉ là điều trị triệu chứng.

Nguyên nhân không do bệnh lý gồm có:

• Do lão hóa: Thực tế ở người lớn tuổi khi cơ thể đã lão hóa qua nhiều năm thì khả năng sản xuất hormon chống bài niệu đã suy giảm dẫn tới lượng nước tiểu tăng lên, đặc biệt vào ban đêm. Thêm vào đó cơ thắt bàng quang cũng đã suy yếu và lỏng lẻo theo thời gian khiến việc giữ nước tiểu trong bàng quang càng khó khăn hơn
• Cơ sàn chậu và vùng chậu suy yếu: Nguyên nhân này thường gặp ở phụ nữ mang thai và sinh đẻ nhiều lần
• Tác dụng phụ của thuốc: Như thuốc lợi tiểu dùng trong điều trị tim mạch
• Do lối sống: Đây là nguyên nhân rất quan trọng tác động trực tiếp tới việc tiểu đêm, khi bệnh nhân có những thói quen như uống nước nhiều buổi tối hoặc sử dụng chất kích thích như rượu, bia, trà hoặc cà phê có tác dụng lợi tiểu thì rất dễ gây kích thích bàng quang và gây ra tiểu đêm

Nguyên nhân do bệnh lý:

• Bàng quang tăng hoạt (OAB): Còn được gọi là bàng quang kích thích chính là nguyên nhân phổ hàng đầu dẫn tới tình trạng tiểu đêm ở mọi lứa tuổi. Những người bị hội chứng bàng quang kích thích sẽ có bàng quang rất nhạy cảm và co bóp ngay cả khi chưa chứa đầy nước tiểu, điều này sẽ khiến người bệnh có cảm giác buồn tiểu liên tục cả ngày lẫn đêm
• U xơ tiền liệt tuyến: Bệnh gặp ở nam giới lớn tuổi khi u xơ có kích thước lớn sẽ dễ chèn ép vào cổ bàng quang gây kích thích và dễ bị tiểu đêm kèm với tiểu són hoặc tiểu không hết. Nam giới cần lưu ý các triệu chứng này để phát hiện sớm được bệnh
• Các nguyên nhân khác: Viêm bàng quang, viêm thận, suy thận hoặc các bệnh ngoài niệu như tiểu đường, suy tim, Parkinson cũng có khả năng có triệu chứng tiểu đêm

Tiểu đêm có thể được khắc phục triệt để nếu tìm ra nguyên nhân gốc rễ và điều trị sớm, vì vậy người bệnh, đặc biệt là người cao tuổi nên khám định kỳ thường xuyên để xác định được nguyên nhân của nó.

Những phương pháp đơn giản đến từ lối sống và cách sinh hoạt của bản thân có thể khắc phục được chứng tiểu đêm gồm có:

• Hạn chế ăn canh rau có tính lợi tiểu, hạn chế uống nước quá nhiều, nhất là bia rượu vào buổi tối
• Không nên hút thuốc, uống trà, cà phê trước khi đi ngủ, đi tiểu trước khi đi ngủ, tập thể dục nhẹ nhàng trước khi ngủ để có một giấc ngủ sâu và ngon giấc
• Uống các thuốc lợi tiểu xa ra khỏi thời gian ngủ vào ban đêm
• Tập bài tập Kegel vật lý trị liệu đối với phụ nữ qua nhiều lần thai sản để cải thiện khả năng kiểm soát bàng quang.