Làm thế nào khi đã mắc virus viêm gan C?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Nhật - Bác sĩ Chuyên khoa truyền nhiễm - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng

Viêm gan C là một trong những bệnh truyền nhiễm có mức độ tử vong cao nhưng lại diễn biến âm thầm, khó phát hiện. Hiện nay đã có một số biện pháp hỗ trợ cải thiện mang lại hiệu quả đáng kể trong việc ức chế và loại trừ virus này.

• Viêm gan C là một trong những bệnh truyền nhiễm về gan nguy hiểm, do virus Hepatitis C virus (HCV) gây nên. Đây là một trong năm loại viêm gan chính: Viêm gan A, viêm gan B và C, D, E.
• Bệnh lây truyền từ người mang virus viêm gan C sang cho người lành theo 3 con đường: đường máu, đường tình dục và mẹ truyền cho con qua nhau thai khi sinh.
• Viêm gan C là một trong 10 nguyên nhân gây tử vong của các bệnh nhiễm trùng trên thế giới với hậu quả xơ gan và ung thư gan. Việt Nam là nước nằm trong khu vực lưu hành cao của virus, đặc biệt là virus viêm gan B và virus viêm gan C.
• Khi bị viêm gan C lâu dài không được chữa trị có thể sẽ biến chứng thành xơ gan và nếu tình trạng xơ gan không được điều trị đúng cách, nguy cơ suy gan, ung thư gan là rất cao.
• Bên cạnh đó, Virus viêm gan C ngoài việc tấn công và hủy hoại gan thì các biến chứng của bệnh còn gây ảnh hưởng đến các bộ phận và hệ thống khác trong cơ thể. Bởi vì trong khi nhiễm virus viêm gan C thì cơ thể hình thành kháng thể để chống lại, chính kháng thể này tạo ra những phản ứng gây hại đến các cơ quan khác của cơ thể như: thận bị tổn thương, tê, ngứa và đau do tổn thương dây thần kinh, đau khớp, da mẩn đỏ, loét. Ngoài ra, viêm gan siêu vi C cũng có thể làm tăng nguy cơ phát triển các bệnh khác bao gồm đái tháo đường, trầm cảm...

• Đồng nhiễm virus viêm gan B (HBV) và virus viêm gan C (HCV) là một tình trạng thường gặp nhưng chưa được nghiên cứu đầy đủ, đặc biệt ở những vùng dịch lưu hành. Tương tác xảy ra giữa 2 loại virus cả về mức độ virus học và quan trọng hơn là mức độ gây bệnh. Ở đó đồng nhiễm virus thúc đẩy bệnh tiến triển nhanh và tăng nguy cơ bị ung thư biểu mô tế bào gan.
• Các nghiên cứu chứng minh rằng viêm gan B và viêm gan C có thể tương tác với nhau. Bệnh nhân đồng nhiễm viêm gan B và viêm gan C cho thấy virus viêm gan B, virus viêm gan C trong máu thấp hơn so với các đối tượng nghiên cứu ở nhóm chứng nhiễm một loại virus đơn độc.

Bệnh viêm gan C dù là ở giai đoạn cấp tính hay giai đoạn mãn tính đều có thể chữa khỏi, chỉ cần người bệnh luôn tuân thủ theo phác đồ điều trị của bác sĩ chuyên khoa.

Ở giai đoạn cấp tính: Mục tiêu điều trị là làm giảm và ngăn chặn nguy cơ bệnh phát triển thành mãn tính. Trên thực tế, người bệnh có khả năng tự hồi phục nếu cơ thể sản sinh đủ lượng kháng thể chống lại virus, nhưng những trường hợp này không nhiều. Quan trọng là người bệnh cần phải tăng cường khả năng miễn dịch để có thể đẩy lùi virus viêm gan C hiệu quả hơn.

Ở giai đoạn mãn tính: Vẫn có thể được chữa khỏi nếu phát hiện và can thiệp sớm trước khi có biến chứng. Ở giai đoạn này, các bác sĩ thường sẽ chỉ định điều trị bằng thuốc kháng virus để loại bỏ virus ra khỏi cơ thể.

Ngoài việc điều trị trên, ở cả 2 giai đoạn, người bệnh cũng cần phải thực hiện một số điều sau:

• Ăn đủ chất

Việc ăn uống đủ chất sẽ giúp người bệnh viêm gan C cảm thấy khỏe hơn và cơ thể có đủ sức để chống chọi với bệnh. Vì vậy bệnh nhân không nên kiêng khem quá mức khiến cơ thể thiếu chất làm ảnh hưởng xấu đến gan. Trong buổi ăn hàng ngày, cần phải cân đối giữa các chất đạm, đường, béo và các vitamin, khoáng chất. Tuy nhiên, người bệnh viêm gan C cũng cần hạn chế ăn quá nhiều cholesterol xấu như: nội tạng động vật, thức ăn nhiều dầu mỡ, lòng đỏ trứng gà,... Vì khả năng bài tiết mật ở người bệnh viêm gan C giảm nên không tiêu hóa hết chất béo sẽ làm gan bị tổn thương nghiêm trọng hơn.

• Từ bỏ những thói quen gây hại cho gan

Ngoài việc dùng thuốc theo sự hướng dẫn của chuyên gia, có chế độ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, bệnh nhân viêm gan C nên hạn chế và tốt nhất là từ bỏ hẳn những thói quen làm ảnh hưởng xấu đến gan. Cụ thể người bệnh cần phải kiêng: rượu, bia, thuốc lá; không thức khuya; hạn chế táo bón; không nên nhịn tiểu... là những điều quan trọng góp phần làm chậm sự tiến triển của bệnh.

Phòng ngừa ban đầu

Hiện nay không có vắc xin chủng ngừa viêm gan C, vì vậy có thể giảm nguy cơ lây nhiễm bằng cách:

• Tránh tiêm không cần thiết và không an toàn.
• Không dùng chung kim tiêm, bàn chải đánh răng, dao cạo, kìm bấm móng,... hoặc bất cứ thứ gì có thể dính máu.
• Chỉ nên xỏ khuyên, xăm mình, châm cứu,... tại những địa điểm uy tín với dụng cụ bảo đảm vô trùng.
• Tránh thu gom và xử lý chất thải sắc nhọn không an toàn.
• Tránh sử dụng ma túy trái phép và dùng chung dụng cụ tiêm chích.
• Sinh hoạt tình dục an toàn, sử dụng bao cao su và vệ sinh cẩn thận các dụng cụ tình dục. Đối với bệnh nhân nữ bị viêm gan C thì không nên quan hệ tình dục khi có kinh nguyệt để tránh lây bệnh cho bạn tình.
• Trong trường hợp vợ chồng trước khi quyết định có con cần kiểm tra để xác định có ai nhiễm viêm gan C hay không, trong quá trình mang thai, người mẹ cũng cần thường xuyên thăm khám.
• Đối với trẻ đến tuổi đi học, phụ huynh nên nhắc nhở và dặn dò con để tránh lây bệnh từ trẻ khác.

Phòng ngừa thứ cấp và tam cấp

• Đối với những người bị nhiễm vi rút viêm gan C cần giáo dục và tư vấn về các lựa chọn cho việc chăm sóc và điều trị.
• Chủng ngừa với vắc xin viêm gan A và viêm gan B để dự phòng đồng nhiễm từ các virus này để bảo vệ gan của bản thân.
• Quản lý, điều trị sớm và thích hợp bao gồm cả điều trị kháng virus nếu có chỉ định.
• Thường xuyên theo dõi để phát hiện sớm bệnh gan mãn tính, tránh để xảy ra nhiều biến chứng.

Khi nghi ngờ bị viêm gan đặc biệt đối với phụ nữ chuẩn bị mang thai, bệnh nhân cần đến các cơ sở y tế uy tín để thăm khám.