Lợi ích của việc 'detox' mạng xã hội với sức khỏe

Có bao giờ chúng ta đặt ra câu hỏi liệu sức khỏe tinh thần của bản thân sẽ như thế nào trong một thế giới không có mạng xã hội? Điều này có lẽ rất khó để tưởng tượng trong một thế giới hiện đại với hiện tượng nghiện mạng xã hội dữ dội như hiện nay.

Rất nhiều người bị lẫn lộn trong mớ hỗn độn của các tài khoản mạng xã hội đến nỗi không thể nhớ những gì đã làm trước khi đăng một dòng trạng thái lên đó.

Không thể chối cãi việc mạng xã hội mang đến rất nhiều mặt tích cực, tuy nhiên làm thế nào để chúng ta tìm thấy sự cân bằng với những suy nghĩ hàng loạt liên quan đến bạn bè, gia đình, người nổi tiếng và các thương hiệu... vẫn là một câu hỏi lớn.

Để giúp chúng ta làm điều đó, Healthline và Psych Central đã đặt ra "thử thách cai nghiện mạng xã hội" trong 10 ngày trên Instagram. Một khảo sát gần đây của Healthline về việc độc giả cảm nhận thế nào về mạng xã hội cho kết quả, 25% cho biết mạng xã hội đã tác động tiêu cực đến sức khỏe tinh thần và 53% cho biết việc cai nghiện mạng xã hội có thể hữu ích. Con số này tăng lên 66% trong tập hợp những người có bất thường trong sức khỏe tâm thần mới mắc hoặc đã mắc trước đó.

Ngoài ra, 29% số người được khảo sát cho biết họ cần ít nhất vài ngày nghỉ ngơi để hưởng lợi từ việc cai nghiện mạng xã hội, trong khi con số này tăng lên 46% ở những người từ 15 đến 24 tuổi.

Trong khoảng thời gian 10 ngày thực hiện thử thách, Healthline và Psych Central sẽ giúp người tham gia tạo ra mối quan hệ vui vẻ, lành mạnh với mạng xã hội thông qua những lời nhắc nhở, những mẹo và cách cai mạng xã hội.

Nhiều bạn trẻ thắc mắc các nghiên cứu đã chứng minh tác động của mạng xã hội đối với sức khỏe và cảm xúc của người dùng như thế nào. Theo đó, chúng ta có thể ngạc nhiên khi biết hầu hết các nghiên cứu đều không quá tích cực.

Một nghiên cứu năm 2015 cho thấy trẻ em Vương quốc Anh có khả năng mắc bệnh tâm thần cao hoặc rất cao, có thể gấp đôi, nếu chúng sử dụng các trang mạng xã hội từ 3 giờ trở lên trong một ngày.

Một nghiên cứu nhỏ năm 2018 đã tìm thấy mối liên hệ trực tiếp giữa việc cai nghiện mạng xã hội và sự cải thiện tình trạng trầm cảm và tự kỷ.

Trong một cuộc khảo sát năm 2021 của ExpressVPN, 86% trong số 1.500 người Mỹ tham gia cho rằng mạng xã hội tác động tiêu cực trực tiếp đến hạnh phúc và hình ảnh của họ. Từ 79 đến 83% cho biết những tác động tiêu cực của mạng xã hội đối với sự lo lắng, cô đơn và trầm cảm.

Một cuộc khảo sát trực tuyến xuyên quốc gia năm 2022 ở Hoa Kỳ, Vương quốc Anh, Úc và Na Uy đã phát hiện ra rằng những người sử dụng mạng xã hội để giải trí hoặc để giảm bớt sự cô đơn trong thời kỳ đại dịch có sức khỏe tâm thần kém hơn bình thường.

Mặc dù sử dụng mạng xã hội để liên lạc cá nhân và duy trì các mối quan hệ có liên quan đến việc cải thiện sức khỏe tâm thần, nhưng vẫn có mối tương quan giữa thời gian sử dụng mạng xã hội hàng ngày tăng lên và sức khỏe tâm thần tổng quát kém hơn.

Mặt khác, một nghiên cứu thực hiện năm 2021 trên 68 trường đại học cho thấy hầu hết sinh viên cho biết tâm trạng thay đổi tích cực, giảm lo lắng và cải thiện giấc ngủ trong và ngay sau khi áp dụng những cách cai mạng xã hội.

Dữ liệu từ những nghiên cứu trên có vẻ khá rõ ràng. Nếu không muốn có những trải nghiệm xấu về bản thân hay trạng thái tâm thần lo lắng, trầm cảm, cô đơn và thậm chí là ngủ không ngon giấc, việc điều chỉnh thói quen và thực hiện một số cách cai mạng xã hội có thể là một ý tưởng hay.

Sức khỏe tinh thần quan trọng hơn sự bóng bảy hình ảnh trên Instagram. Do đó, câu hỏi đặt ra là chúng có thể làm gì thay vì tham gia vào mạng xã hội? Khi bước ra thế giới ảo và tham gia vào thế giới thực, chúng ta sẽ có vô số sự lựa chọn những việc cần làm tùy thuộc vào nhu cầu của bản thân. Sau khi xác định được lý do tại sao tham gia và nghiện mạng xã hội, chúng ta có thể điều chỉnh và chuyển hướng sang những thú vui hay hoạt động khác.

3.1. Người sử dụng mạng xã hội để thư giãn

Những người có thói quen tìm đến điện thoại và lên mạng xã hội khi có chút thời gian rảnh rỗi hãy xem xét thay thế bằng các tùy chọn sau:

• Đi dạo quanh nhà;
• Nghe nhạc;
• Thư giãn bằng nến hoặc xông tinh dầu;
• Đọc sách;
• Vẽ hoặc làm đồ thủ công;
• Nấu ăn;
• Chơi với thú cưng;
• Tập yoga hoặc ngồi thiền;
• Nhâm nhi một loại đồ uống nóng, chẳng hạn như trà hoặc sôcôla nóng;
• Hồi tưởng về quá khứ bằng cách xem lại những bức ảnh cũ.

3.2. Người sử dụng mạng xã hội để liên lạc

Nếu muốn liên lạc với bạn bè và nảy sinh ham muốn vào mạng xã hội, chúng ta có thể thay thế bằng những hoạt động sau:

• Gọi điện thoại trực tiếp cho bạn bè hoặc người thân (có thể gọi video);
• Mời bạn bè đến nhà dùng bữa;
• Chế biến một món ăn và mời hàng xóm cùng thưởng thức, sau đó có thể trò chuyện cùng nhau;
• Tổ chức một bữa tiệc nhỏ, tham gia đi bộ đường dài hoặc đi mua sắm với bạn bè;
• Tham gia hội nhóm có cùng chí hướng cai nghiện mạng xã hội;
• Tham gia các tổ chức thiện nguyện;
• Tham gia vào các nhóm cộng đồng;
• Tham gia một lớp tập yoga.

3.3. Người sử dụng mạng xã hội để giải trí

Thay vì xem các hình ảnh và video ngắn trên mạng xã hội, chúng ta có thể tham gia một số hình thức giải trí ngoài đời thực như:

• Đi xem đại nhạc hội;
• Chơi một trò chơi điện tử nhẹ nhàng;
• Học một loại nhạc cụ;
• Tham gia lớp khiêu vũ hoặc võ thuật;
• Đi bộ đường dài;
• Khám phá bảo tàng tại địa phương;
• Làm vườn, trồng cây;
• Nghe danh sách nhạc;
• Đọc sách;
• Tập hợp bạn bè hoặc người thân để chơi một trò chơi.

Thực tế mạng xã hội có rất nhiều sức hút khiến chúng ta phải đăng nhập vào tài khoản của bản thân. Với những cách cai nghiện mạng xã hội nêu trên, chúng ta có thể đưa ra sự lựa chọn để đáp ứng nhu cầu bản thân theo những cách tích cực hơn.

Mặc dù tạm dừng hoặc cai nghiện mạng xã hội là điều tuyệt vời, nhưng điều quan trọng là chúng ta phải có lý trí vững vàng để kiểm soát việc sử dụng mạng xã hội của mình.

Nếu mạng xã hội là một phần trong cuộc sống thì vẫn không sao cả. Thực tế có rất nhiều cách để giảm bớt tác động tiêu cực và tăng cường mặt tích cực của mạng xã hội, ngay cả khi chúng ta đang sử dụng nó. Chẳng hạn bạn có thể:

• Hủy theo dõi các tài khoản có ảnh hưởng tiêu cực đến tâm trạng hoặc hình ảnh bản thân;
• Xóa ảnh khỏi trang cá nhân để tránh những phán xét tiêu cực;
• Xóa các bình luận tiêu cực, troll hoặc spam;
• Loại bỏ các bài đăng khuyến khích chúng ta so sánh bản thân với người khác.

Trên hết, chúng ta có thể đăng những bài chân thực, có ý thức để những người khác có thể lấy cảm hứng từ trang cá nhân của mình và từ đó làm theo. Để bắt đầu, bạn có thể:

• Bỏ qua bộ lọc và thể hiện con người thật của mình;
• Đăng ảnh về những khoảnh khắc “lộn xộn”, thay vì chỉ những khoảnh khắc hoàn hảo;
• Nhắc nhở người khác trong chú thích của bản thân rằng mình vẫn có những khuyết điểm, những khó chịu và cảm giác bất an giống như bất kỳ người nào khác;
• Bình luận khuyến khích về bài viết của người khác;
• Đăng các bài viết về những khoảng nghỉ khi sử dụng mạng xã hội để nhắc nhở bạn bè cũng nên làm như vậy.

Nguồn tham khảo: .healthline.com