2 tình huống cần lấy ráy tai cho trẻ, còn lại...đừng làm gì

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Lê Thanh Cẩm - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng. Bác đã có kinh nghiệm 15 năm trong chẩn đoán & điều trị các bệnh lý Nhi khoa, từng có thời gian công tác tại Bệnh viện Đà Nẵng và Trung tâm Phụ Sản Nhi Đà Nẵng. Thế mạnh của bác là chẩn đoán và điều trị bệnh lý nhi, hồi sức, cấp cứu nhi.

Không phải ba mẹ nào cũng biết lấy ráy tai đúng cách cho bé. Vệ sinh tai sai cách có thể khiến cho con bị đau và viêm tai, gây ảnh hưởng đến khả năng nghe của bé. Vậy có cần thiết phải lấy ráy tai cho bé? Cách lấy ráy tai cho bé không đau như thế nào?

Ráy tai là chất nhầy tự sinh ra trong ống tai, nó thuộc cơ chế tự làm sạch của ống tai, được đẩy từ đĩa đệm tai sang lỗ tai.

Nhiều người nghĩ nó là chất bẩn, làm cho tai mất vệ sinh và ảnh hưởng đến chức năng tai, nhưng thực chất không phải vậy. Bên cạnh đó, ráy tai còn có chức năng bảo vệ cơ thể:

• Ráy tai là chất sáp giúp chống nhiễm trùng và làm ấm, bôi trơn cho ống tai do ống tai ngoài tiết ra để đảm trách nhiệm vụ bắt giữ bụi bặm, vi khuẩn, thậm chí là các côn trùng nhỏ... khi chúng xâm nhập vào trong ống tai. Nó đồng thời ngăn cản bụi bẩn xâm hại ống tai;
• Qua cử động khi nhai của xương hàm dưới thì các lông mao trong ống tai sẽ chuyển động nhẹ nhàng theo hướng từ trong ra ngoài và đẩy khối sáp này ra ngoài gần lỗ tai. Tại đây, dưới tác động của không khí, ráy tai dần trở nên khô đi, bong ra khỏi tai và rơi ra ngoài mà không cần chúng ta phải tác động đến;
• Việc cố loại bỏ ráy tai bằng cách ngoáy tai cho bé hay các vật dụng khác có thể khiến nó đi sâu hơn vào bên trong và làm tắc nghẽn lỗ tai. Chưa kể các vật dụng này có thể làm tổn thương tai, thậm chí có thể làm điếc tạm thời;
• Ở trẻ nhỏ, khi ráy tai khô nó sẽ tự bị đẩy ra ngoài qua hoạt động ăn uống từ hàm răng.

Vì vậy, thực tế các mẹ không cần lấy ráy tai cho trẻ thường xuyên. Chúng ta cũng không nên ngoáy tai cho bé hằng ngày vì sẽ làm mất đi một yếu tố bảo vệ tự nhiên cho tai khỏi bụi bặm và nhiễm trùng.

Ráy tai chỉ thực sự gây rắc rối trong hai trường hợp:

• Thứ nhất, khi chúng tích tụ quá nhiều, cản trở việc quan sát màng nhĩ của bác sĩ trong lúc thăm khám;
• Thứ hai, khi chúng gây tắc nghẽn hoàn toàn ống tai ngoài. Lúc này thính lực của trẻ có thể bị giảm. Cảm giác tắc nghẽn hoặc giảm thính lực có thể tăng sau khi trẻ tắm hoặc bơi, do nút ráy tai gặp nước trương to lên. Trường hợp nút ráy tai che lấp toàn bộ màng nhĩ, trẻ có thể mất khả năng nghe tạm thời. Với trẻ nhỏ đang trong giai đoạn học nói, nút ráy tai để quá lâu có thể khiến bé chậm nói.

Khi khám và phát hiện trẻ có nhiều ráy tai, gây trở ngại cho việc quan sát toàn bộ màng nhĩ, bác sĩ có thể dùng dụng cụ lấy ráy tai cho bé để loại bỏ ráy tai. Trường hợp ráy tai khô, cứng, khó lấy và màng nhĩ không bị thủng, bác sĩ có thể khuyên bà mẹ làm mềm ráy tai tại nhà trước khi đưa trẻ đi khám lại.

=>> Xem thêm Cách lấy ráy tai cho trẻ đúng cách cha mẹ cần biết

Bạn tuyệt đối không nên dùng các vật dụng sắc nhọn như móng tay hoặc tăm bông để lấy ráy tai cho bé vì phương pháp này càng khiến ráy tai đi sâu vào bên trong hơn, ảnh hưởng đến màng nhĩ bên trong tai.

Để lấy ráy tai cho bé không đau và an toàn mẹ chỉ nên làm theo cách sau:

Dùng một chiếc khăn bông mỏng, mềm thấm nhẹ xung quanh vành tai cho con sau đó xoắn nhẹ một góc của chiếc khăn, từ từ đưa sâu vào bên trong tai và tiếp tục xoắn lại. Ráy tai sẽ theo đường xoắn của chiếc khăn bông và ra ngoài. Với tính chất mềm của khăn sẽ không làm hại đến màng tai của bé mà ráy tai vẫn được làm sạch.

Khi tai bé bị trầy xước hay đặc biệt là khi đang bị viêm tai giữa, ba mẹ không dùng bông ráy tai hay dụng cụ lấy ráy tai gì khác để ngoáy tai cho bé, bởi chúng có thể gây đau đớn và ảnh hưởng xấu đến tai bé.

Nếu ráy tai nhiều và khó lấy, bà mẹ cần làm mềm ráy tai bằng oxy già trước khi lấy ráy tai cho trẻ theo các bước như sau:

• Bước 1: Đặt bé nằm nghiêng, bên tai cần làm vệ sinh nằm ở phía trên. Cho bé xem ti vi hoặc đọc truyện cho bé nghe;
• Bước 2: Dùng bơm tiêm nhựa không kim hút hỗn hợp làm mềm ráy tai đã pha chế;
• Bước 3: Nhỏ hỗn hợp này vào tai cho tới khi ngập ống tai ngoài. Thường cần khoảng 5 -10 giọt. Nên nhỏ từ từ, từng giọt một, để mỗi giọt có thể đi sâu vào trong, làm mềm ráy tai. Giữ bé nằm yên trong 5 phút. Nếu trẻ không phối hợp thì có thể chấp nhận thời gian ngắn hơn;
• Bước 4: Nghiêng đầu bé theo hướng ngược lại để các giọt thuốc chảy ra ngoài;
• Lặp lại động tác này 1 lần mỗi ngày trong vòng 3-5 ngày.

=>> Xem thêm bài viết của Bác sĩ chuyên khoa nhi Lê Thanh Cẩm hướng dẫn cha mẹ xử lý khi ráy tai bé bị khô, vón cục

Sau ngày cuối cùng, bạn có thể tiến hành rửa tai cho bé. Đặt bé ngồi thẳng, nghiêng đầu vào bồn rửa hay chậu, dùng bơm tiêm nhựa không có kim bơm nhẹ một chút nước ấm vào tai của bé. Chú ý pha nước đủ ấm, nếu nước quá lạnh hoặc quá nóng có thể khiến bé khó chịu. Lúc này, bạn có thể thể nhìn thấy những mẩu ráy tai trôi ra ngoài.

• Nếu ráy tai rã ra nhiều thì cha mẹ nên tiếp tục nhỏ tai cho bé thêm vài ngày nữa, cho tới khi ráy tai rã hết và được đẩy hoàn toàn ra khỏi ống tai;
• Nếu ráy tai chỉ mềm đi mà không rã ra và vẫn nằm trong ống tai thì cha mẹ nên đưa bé tới gặp bác sĩ để lấy hoặc hút ráy tai ra ngoài. Cách làm này sẽ khiến ráy tai mềm dễ lấy hơn và không làm bé bị đau rát.

Tóm lại, các bố mẹ không cần thiết phải lấy ráy tai cho trẻ, ngoại trừ trường hợp tai của bé bị bịt kín bởi ráy tai khô cứng hoặc chảy mủ gây hiện tượng đau nhức tai khiến bé luôn kéo tai hoặc khóc, dịch chảy ra ngoài tai có mùi hôi khó chịu, thính lực kém hơn thường ngày. Khi gặp trường hợp này, mẹ không nên tự ý vệ sinh tai cho con mà nên đưa bé đi khám tại chuyên khoa Tai - Mũi - Họng.