Cách xét nghiệm dị ứng đạm sữa bò

Dị ứng đạm sữa bò là 1 hiện tượng khá thường gặp ở trẻ em, gây ra các vấn đề hô hấp, tiêu hóa cho trẻ sơ sinh và trẻ dưới 3 tuổi. Nếu không được chẩn đoán và điều trị đúng mực thì tình trạng này có thể ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và phát triển của trẻ. Do đó, việc xét nghiệm dị ứng đạm sữa bò có thể giúp phụ huynh điều chỉnh kịp thời chế độ dinh dưỡng của trẻ.

Dị ứng đạm sữa bò là phản ứng miễn dịch của cơ thể trẻ với các thành phần trong đạm sữa bò và chế phẩm từ sữa bò. Đây là loại dị ứng có tỷ lệ mắc cao nhất trong các loại dị ứng thức ăn, xuất hiện ở 2-7% trẻ dưới 3 tuổi. Dị ứng đạm thường xảy ra vài phút đến vài giờ sau khi trẻ sử dụng sữa bò hay các chế phẩm từ sữa bò. Tình trạng này hầu như chấm dứt trước khi trẻ 3 tuổi.

Diễn tiến của trẻ bị dị ứng đạm sữa bò theo các giai đoạn phát triển cụ thể như sau:

• Thời điểm trước 3 tuổi: 85% trẻ trước đây dị ứng với protein sữa bò sẽ hết dị ứng
• Thời điểm 8 tuổi: Xét nghiệm IgE cho thấy có 15-58% trẻ còn phản ứng với protein sữa bò.

Biểu hiện lâm sàng của dị ứng đạm sữa bò ở trẻ tại các cơ quan như sau:

• Da: Viêm da cơ địa, sưng môi và mi mắt, nổi mề đay.
• Tiêu hóa: Trào ngược và nôn trớ thường xuyên, tiêu chảy/ bón, máu trong phân, thiếu máu thiếu sắt.
• Hô hấp: Sổ mũi, ho kéo dài, khò khè (không liên quan đến nhiễm trùng).
• Toàn thân: Mệt mỏi kéo dài ít nhất 3 ngày trong 1 tuần kéo dài trên 3 tuần.
• Các biểu hiện khác: Bỏ ăn, chậm tăng trưởng, thiếu máu thiếu sắt, bứt rứt, khó ngủ, khó thở hoặc các triệu chứng nguy kịch, sốc phản vệ.

Để chẩn đoán trẻ bị dị ứng đạm sữa bò cần phải thực hiện các bước sau:

• Tạm ngưng sữa bò được cho là gây dị ứng với trẻ.
• Sử dụng sữa điều trị/ sữa thay thế.
• Test da (lẩy da)
• Xét nghiệm IgE đặc hiệu.
• Test sữa (Oral Food Challenge- OFC).

Trong đó, việc xét nghiệm dị ứng đạm sữa bò đóng vai trò then chốt trong chẩn đoán tình trạng bất thường này ở trẻ. Các xét nghiệm dị ứng đạm sữa bò gồm có:

• Lấy da (skin prick test) với sữa.
• Xét nghiệm IgE đặc hiệu với các protein sữa bò (RAST).
• Test loại trừ: cho trẻ kiêng sữa trong 2-4 tuần.
• Test dị ứng đạm sữa bò: Cho trẻ ăn lại sữa bò.

Việc xây dựng chế độ ăn cho trẻ dị ứng đạm sữa bò có thể hiểu đơn giản là tránh các tác nhân gây dị ứng như thức ăn, thức uống chứa đạm sữa bò. Cụ thể đối với trẻ dưới 6 tuổi:

• Sữa mẹ vẫn là nguồn thức ăn tốt nhất cho sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Nên nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ cho đến 6 tháng tuổi và tiếp tục cho con bú cùng với các thực phẩm bổ sung thích hợp cho đến ít nhất 2 tuổi.
• Đố với trẻ bú mẹ có các triệu chứng dị ứng, nghi ngờ đạm sữa bò thì mẹ có thể được tư vấn loại bỏ các loại đạm sữa bò (sữa đặc, sữa tươi, phô mai,...) khỏi bữa ăn, có hoặc không kèm theo loại bỏ trứng và đậu nành. Mẹ cần bổ sung thêm calci và vitamin D khi thực hiện chế độ ăn này.
• Đối với trẻ không được cho bú sữa mẹ thì lựa chọn là các sản phẩm công thức đạm sữa bò thủy phân hoặc sữa công thức amino acid.
• Lưu ý sữa thủy phân 1 phần hoặc được thủy phân không được khuyến cáo cho trẻ được chẩn đoán dị ứng đạm sữa bò.
• Trẻ dị ứng đạm sữa bò cũng có thể dị ứng chéo với các loại đạm động vật khác như dê hay cừu hoặc dị ứng đạm đậu nành. Vì vậy, không tự ý sử dụng các loại sữa này để thay thế mà cần đưa trẻ đến cơ sở nhi khoa - dinh dưỡng để được tư vấn chính xác về chế độ ăn.

Đối với trẻ 6 tháng tuổi trở lên:

• Ngoài sữa, cần chế độ ăn bổ sung, lựa chọn thức ăn bổ sung cũng theo nguyên tắc tránh các món ăn dị ứng
• Đạm sữa bò thường có trong sữa công thức, thức ăn dặm như: Bột ăn dặm, bánh ăn dặm có sữa tươi, sữa bò, sữa bột, váng sữa, sữa chua, whey protein, đạm casein, casein protein, phô mai, bơ và kem,...
• Khi chọn thực phẩm cho trẻ luôn phải quan tâm đến thành phần bằng cách đọc nhãn thực phẩm