Chọn sữa công thức cho trẻ

Bài viết được viết bởi TS. BS Phạm Thị Việt Hương - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, sữa mẹ không phải là thức ăn duy nhất. Trong nhiều trường hợp, trẻ không được bú mẹ. Có một số bà mẹ bị bệnh, thiếu hoặc không có sữa, buộc phải lựa chọn sữa công thức cho trẻ nhỏ phù hợp với lứa tuổi.

Một số em bé không thể bú được mẹ vì bị dị tật, hoặc bệnh lý nào đó. Cũng còn phải kể đến những tình huống như mẹ phải đi làm xa, làm ca kíp, không thể thường xuyên về nhà cho bé bú. Những người mẹ này nên được cảm thông, vừa khích lệ việc khôi phục nguồn sữa ít ỏi, vừa có thể chọn sữa công thức cho con mà không nên tự trách bản thân. Vậy mẹ nên chọn sữa cho trẻ như thế nào?

• Trẻ dưới 6 tháng tuổi: Dùng các loại sữa công thức MỘT: đặc điểm của các loại sữa này là có thành phần dinh dưỡng gần với sữa mẹ, ở tỷ lệ cân đối hợp lý phù hợp với sự hấp thu và chuyển hoá ở trẻ, ít gây nên tình trạng rối loạn tiêu hoá.

Lứa tuổi này không nên dùng sữa bò tươi, sữa đặc có đường, sữa bột nguyên kem hoặc các loại sữa bột công thức dành cho trẻ trên 6 tháng. Khi mua sữa, phải xem hạn dùng và pha sữa đúng theo tỷ lệ hướng dẫn ghi trên vỏ hộp, chỉ nên dùng nước để pha (nước đun sôi để nguội còn 40 – 600C), không được dùng nước sôi pha sữa hoặc đun sôi sữa vì sẽ làm mất hoặc hao hụt vitamin và khoáng chất có trong sữa.

>>> Lưu ý khi pha sữa công thức cho bé

Khi mẹ thiếu sữa, nên dùng các loại sữa công thức loại MỘT có thành phần dinh dưỡng gần với sữa mẹ phù hợp với sự hấp thu và chuyển hoá ở trẻ, song song với việc cố gắng tận dụng nguồn sữa mẹ ít ỏi.

• Trẻ 6 – 12 tháng: Ngoài các bữa ăn bổ sung như bột, cháo xay như những trẻ được bú mẹ, trẻ vẫn cần uống thêm 500 – 600ml sữa/ngày chia làm ba bữa tuỳ theo mức độ uống của trẻ. Giai đoạn này dùng sang công thức sữa loại HAI, có thành phần dinh dưỡng cao hơn sữa công thức loại MỘT nhất là chất đạm để phù hợp với sự tăng trưởng của trẻ. Cũng như sữa loại MỘT, khi pha chỉ nên dùng nước ấm và pha theo tỷ lệ đã hướng dẫn của nhà sản xuất.
• Trẻ 1 – 5 tuổi: Chế độ ăn chính hàng ngày là cháo, cơm, mì, súp, bún, phở...nhưng trẻ vẫn cần 400 – 500 ml sữa/ngày; lúc này có thể dùng tất cả các loại sữa dành cho trẻ trên một tuổi: sữa bò tươi tiệt trùng, sữa bột nguyên kem, sữa đậu nành, sữa chua...

Nếu bà mẹ đã chọn được loại sữa phù hợp cho con thì không cần phải đổi nhiều loại sữa. Sữa phù hợp với trẻ khi có mùi vị làm cho trẻ thích, ăn được nhiều, trẻ không bị táo bón hoặc tiêu chảy, và điều quan trọng nhất là trẻ phải lên cân tốt khi uống đủ số lượng sữa trong ngày theo tháng tuổi.

>>> Cách chọn sữa công thức phù hợp với trẻ

Còn trường hợp trẻ uống sữa bị táo bón, tiêu chảy hoặc không lên cân thì đổi loại sữa khác cho đến khi nào chọn được sữa phù hợp với trẻ. Có thể dùng nhiều loại sữa trong một thời điểm, có thể trộn hai loại sữa pha cho trẻ uống nhưng phải phù hợp với tháng tuổi của trẻ và phù hợp cách pha, nhiệt độ nước pha như khuyến cáo của nhà sản xuất.

Trường hợp trẻ bị dị ứng với protein của sữa bò: nổi mẩn ngứa, tiêu chảy thì phải thay bằng sữa đậu nành. Hoặc những trường hợp trẻ bị thiếu men lactose, cứ uống sữa vào bị tiêu chảy, phân chua thì phải chọn loại sữa không có đường lactose hoặc cho trẻ uống sữa đậu nành. Dị ứng hoặc tiêu chảy không dung nạp sữa không phải lỗi tại sữa. Không nên kết luận sữa công thức là độc hại, gây ỉa chảy... mà do cơ địa của trẻ bị dị ứng với protein sữa bò và hệ tiêu hóa của đứa trẻ đó thiếu men.

Khi pha sữa công thức cho trẻ xong, nên cho trẻ uống ngay, không để cốc sữa quá lâu trong môi trường không đậy, và thay đổi nhiệt độ cũng như tính chất của sữa.

Không dùng nước cháo, nước cơm, nước rau để pha sữa.

Số lượng sữa cần uống là khác nhau tùy theo từng đứa trẻ. Không nên cố ép trẻ uống nhiều một lúc.

Không hẳn sữa đắt tiền mới là tốt, quan trọng là phù hợp với trẻ.

Cả sữa mẹ và sữa công thức đều không nên được thần thánh hóa bởi đến lúc trẻ ăn dặm thì còn rất nhiều thức ăn đa dạng cần cho trẻ ăn dưới dạng bột, cháo, cơm, mỳ, bánh, bún...

Các mẹ không có sữa cho con bú có thể lựa chọn sữa công thức cho trẻ và cũng không nên vì thế mà cảm thấy tội lỗi với con. Mẹ yêu thương con ở chỗ dù không có sữa cho con bú, mẹ vẫn xoay xở được cách khác để nuôi con khỏe mạnh, dạy con nên người.