Hướng dẫn dinh dưỡng đầy đủ cho trẻ nhỏ

Thức ăn và nhu cầu dinh dưỡng của trẻ nhỏ khác nhau rõ rệt ở từng lứa tuổi, cũng như sự tăng trưởng và phát triển bị ảnh hưởng bởi mức độ hoạt động ngày càng tăng và dung tích dạ dày ở mỗi trẻ.

Một chế độ ăn uống phù hợp và cách tiếp cận các vấn đề về thực phẩm là những yếu tố quan trọng trong việc ngăn ngừa nhiều vấn đề về sức khỏe và phát triển ở trẻ nhỏ và trong tương lai của chúng, bao gồm thừa cân béo phì, chậm phát triển và thấp còi, thiếu sắt, thiếu chất dinh dưỡng cụ thể, sâu răng và chậm phát triển. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp những thông tin hữu ích về hướng dẫn dinh dưỡng đầy đủ cho trẻ nhỏ.

Lượng năng lượng giúp trẻ hoạt động và phát triển trong giai đoạn này nên đến từ một chế độ ăn với nhiều ngũ cốc, rau củ, trái cây và các sản phẩm từ sữa cũng như thịt nạc.... Ngoài ra chất béo và các đồ ăn ngọt cũng có thể đóng vai trò cung cấp năng lượng nhưng chỉ nên với một số lượng rất hạn chế.

Dưới đây là tổng quan nhanh về những gì trẻ mới biết đi cần hàng ngày từ mỗi nhóm thực phẩm. Lưu ý rằng đây chỉ là sự ước tính và bé có thể cần nhiều hoặc ít hơn tùy vào mức độ hoạt động của trẻ cũng như tình trạng trẻ có đang bú mẹ hay không. Ngoài ra, các chuyên gia dinh dưỡng cũng có thể giải đáp bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến chế độ ăn uống của bé

Ngũ cốc có hai loại: ngũ cốc nguyên hạt và ngũ cốc tinh chế. Các sản phẩm làm từ ngũ cốc nguyên hạt chứa toàn bộ nhân hạt và có nhiều chất xơ cũng như các chất dinh dưỡng khác như sắt, vitamin B hơn ngũ cốc tinh chế. Các loại ngũ cốc nguyên hạt điển hình là bột mì nguyên cám, bánh mì, bột yến mạch, bột ngô nguyên cám, gạo lứt và mì ống nguyên hạt.

Các loại ngũ cốc tinh chế đã được xử lý để có kết cấu mịn hơn cũng như thời hạn sử dụng được lâu hơn. Các sản phẩm ngũ cốc tinh chế bao gồm bột mì trắng, bánh mì, gạo trắng và hầu hết các loại mì ống. Ngoài ra cũng có một số loại thực phẩm được làm từ cả ngũ cốc nguyên hạt và ngũ cốc tinh chế.

Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) khuyến cáo các bà mẹ nên cung cấp cho trẻ lượng ngũ cốc trong đó bao gồm ít nhất một nửa là ngũ cốc nguyên hạt. Trẻ mới biết đi cần khoảng 30 gam ngũ cốc mỗi ngày tương đương với một lát bánh mì, một cốc ngũ cốc ăn liền hoặc 1/2 bát mì ống nấu chín. Một ví dụ về thực đơn đảm bảo đủ nhu cầu ngũ cốc hàng ngày cho trẻ bao gồm:

• 1/2 cốc ngũ cốc ăn liền vào bữa sáng, một lát bánh mì vào bữa trưa
• 1/2 bát bột yến mạch cho bữa sáng, ba chiếc bánh quy bằng bột mì cho bữa ăn nhẹ
• Một chiếc bánh kếp cho bữa sáng và một lát bánh mì cho bữa trưa.

Rau là nguồn bổ sung khoáng chất và vitamin cực kỳ quan trọng đối với trẻ ở tất cả các lứa tuổi. Hãy cố gắng cho trẻ ăn nhiều loại rau có màu sắc khác nhau. Ví dụ: bông cải xanh đậm, đậu xanh nhạt, cà rốt màu cam, cà chua màu đỏ.... Bằng cách đó các ông bố bà mẹ có thể chắc chắn rằng trẻ đã nhận được tất cả các chất dinh dưỡng mà mỗi loại rau, củ, quả cung cấp. Thông thường, trẻ mới biết đi sẽ cần hai đến ba muỗng canh các loại rau củ mỗi ngày. Dưới đây là những ví dụ về thực đơn có thể đáp ứng được nhu cầu về rau của trẻ:

• Một thìa súp rau cải xanh băm nhỏ, nấu chín cho bữa trưa, một hoặc hai thìa súp củ cải nấu chín nghiền hoặc cắt nhỏ cho bữa tối.
• 1/4 cốc nước ép cà rốt vào bữa trưa hoặc bữa ăn nhẹ, một thìa khoai tây nghiền vào bữa tối.
• Hai hoặc ba lát khoai lang chiên cho bữa trưa, một thìa đậu nghiền cho bữa tối

Trái cây đông lạnh và đóng hộp cũng tốt cho sức khỏe tương tự như trái cây tươi miễn là nó được đóng gói trong nước hoặc nước trái cây không có thêm đường hoặc siro. Nên đưa trái cây vào thực đơn của bé thay vì nước ép trái cây bởi chúng chứa chất xơ mà nước ép trái cây không có. Thêm vào đó, nước trái cây thường có thêm đường. Theo khuyến cáo của các chuyên gia trẻ mới biết đi cần từ 1/2 đến 3/4 cốc trái cây mỗi ngày. Đơn vị cốc trái cây tươi hoặc đóng hộp được tính bằng 1/2 chén trái cây khô, 1/2 quả táo cỡ lớn, một quả chuối cỡ vừa hoặc một quả bưởi cỡ nhỏ. Ví dụ về một thực đơn đảm bảo đủ lượng trái cây cho trẻ bao gồm:

• 1/4 cốc nước sốt táo cho bữa ăn nhẹ, một nửa quả chuối cắt nhỏ hoặc nghiền nát cho bữa trưa
• 1/4 cốc nhựa cắt làm tư cho bữa ăn nhẹ và 4 quả dâu tây lớn cắt thành miếng vừa phải với trẻ cho món tráng miệng
• 1/4 trái táo cắt nhỏ cho bữa sáng, một hộp đồ ăn nhẹ khoảng 100 gam chứa đào cắt nhỏ, ngâm nước hoặc ngâm nước trái cây để ăn nhẹ hoặc phục vụ cho ăn tráng miệng.

Nếu trẻ không còn bú mẹ thì sau sinh nhật lần đầu tiên của bé, các bà mẹ sẽ cần bổ sung sữa bò hoặc các sản phẩm từ sữa khác để giúp trẻ nhận được đầy đủ lượng canxi cũng như protein. Trẻ em dưới hai tuổi cần sử dụng các sản phẩm sữa chứa đầy đủ chất béo. Sau sinh nhật lần thứ 2 của mình, bé có thể bắt đầu chuyển sang sử dụng các sản phẩm từ sữa ít béo hoặc không có chất béo. Trẻ mới biết đi cần khoảng một nửa đến một cốc sữa hoặc các sản phẩm khác từ sữa mỗi ngày. Lượng sữa cung cấp cho trẻ tương đương với một cốc sữa, sữa chua hoặc sữa đậu nành, một hoặc hai lát pho mát cứng cắt nhỏ hoặc 50 gam pho mát đã qua chế biến, 2 cốc phô mai, một cốc pudding sữa hoặc một nửa cốc kem. Một số ví dụ về thực đơn sữa dành cho trẻ hàng ngày:

• Một nửa cốc sữa nguyên kem vào bữa sáng, một lát pho mát vào bữa trưa, một nửa cốc sữa nguyên kem vào bữa tối.
• Một nửa cốc sữa nguyên kem vào bữa sáng, một nửa cốc sữa chua vào bữa trưa hoặc bữa phụ, một nửa cốc sữa nguyên chất vào bữa tối
• Một nửa cốc sữa nguyên kem cho bữa sáng, một nửa cốc sữa chua cho bữa trưa, một nửa cốc kem cho món tráng miệng.

Thịt bao gồm cả thịt gia cầm và thịt gia súc, hải sản, đậu và đậu Hà Lan, trứng, các sản phẩm từ đậu nành và các loại hạt đều là nguồn thực phẩm rất giàu protein. Trừ khi các bà mẹ nuôi con theo chế độ ăn chay, nếu không hãy cố gắng bổ sung các món hải sản vào thực đơn của trẻ ít nhất hai lần một tuần.

Trẻ mới biết đi cần khoảng 60 gam protein mỗi ngày. Lượng protein này tương đương với 60 gam thịt bao gồm cả thịt gia cầm và gia súc, cá, hai quả trứng, hai thìa bơ hạt, một phần hai chén đậu chín, một phần tư cốc đậu phụ. Một số ví dụ về thực đơn protein hàng ngày cho trẻ:

• Một quả trứng vào bữa sáng, một phần tư chén đậu đen đã nấu chín, nghiền cho bữa tối
• Một thìa bơ đậu phộng, có thể dùng để phết một lớp mỏng lên bánh mì hoặc bánh quy giòn vào bữa trưa, 30 gam cá ngừ vào bữa tối
• Một lát gà tây cho bữa trưa, một phần tu chén đậu lăng nấu chín cho bữa tối.

Trẻ mới biết đi có thể phát triển sự tò mò về thức ăn và thành thạo các kỹ năng ăn uống khi chúng mới lớn lên. Một số loại thực phẩm có thể thích hợp hơn ở một số độ tuổi cũng như giai đoạn phát triển nhất định của trẻ và ở mỗi trẻ đều có sở thích riêng về vấn đề ăn uống. Để đảm bảo bé được cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng phục vụ cho nhu cầu phát triển cả về thể chất và tinh thần các bậc cha mẹ nên xem xét những lời khuyên về các thực phẩm trong thực đơn của trẻ đã được đề cập ở trên.

Để trẻ khỏe mạnh, phát triển tốt cần có một chế độ dinh dưỡng đảm bảo về số lượng và cân đối chất lượng. Nếu trẻ không được cung cấp các chất dinh dưỡng đầy đủ và cân đối sẽ dẫn đến những bệnh thừa hoặc thiếu chất dinh dưỡng ảnh hưởng không tốt đến sự phát triển toàn diện của trẻ cả về thể chất, tâm thần và vận động.

Trẻ ăn không đúng cách có nguy cơ thiếu các vi khoáng chất gây ra tình trạng biếng ăn, chậm lớn, kém hấp thu,... Nếu nhận thấy các dấu hiệu kể trên, cha mẹ nên bổ sung cho trẻ các sản phẩm hỗ trợ có chứa lysine, các vi khoáng chất và vitamin thiết yếu như kẽm, crom, selen, vitamin nhóm B giúp đáp ứng đầy đủ nhu cầu về dưỡng chất ở trẻ. Đồng thời các vitamin thiết yếu này còn hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường khả năng hấp thu dưỡng chất, giúp cải thiện tình trạng biếng ăn, giúp trẻ ăn ngon miệng.

Cha mẹ có thể tìm hiểu thêm:

Các dấu hiệu bé thiếu kẽm

Thiếu vi chất dinh dưỡng và tình trạng không tăng cân ở trẻ

Nguồn tham khảo: babycenter.com; mayoclinic.org