Hướng dẫn vệ sinh khi dùng thuốc khí dung cho trẻ em ở nhà

Giao mùa, thời tiết thay đổi thất thường là thời điểm trẻ nhỏ dễ bị nhiễm các bệnh về đường hô hấp. Một trong những biện pháp được áp dụng nhiều để điều trị bệnh đường hô hấp cho trẻ là dùng máy khí dung. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn vệ sinh khi dùng thuốc khí dung cho trẻ em ở nhà.

Máy khí dung được biết đến là một phương pháp được sử dụng phổ biến trong chữa trị các bệnh về đường hô hấp của nhi khoa. Loại máy này có chức năng xông mũi, họng cho trẻ, giúp trẻ dễ dàng hít thở và lọc vi khuẩn bên trong.

Tuy nhiên, không phải bệnh lý nào ở trẻ em cũng sử dụng loại máy này. Theo chỉ định của bác sĩ, máy chỉ được dùng trong điều trị một số bệnh ở trẻ như suy hô hấp, hen suyễn, viêm phế quản, trẻ có cơn hen cấp tính, thở rít thanh quản, cần làm loãng đờm trước khi thực hiện lý liệu pháp, bé không có khả năng sử dụng bình xịt định liều.

Khi dùng máy khí dung, thuốc sẽ được máy đẩy ra tạo thành dạng hơi sương, tác dụng trực tiếp lên chỗ co thắt hay chỗ viêm nhiễm ở đường hô hấp của trẻ. Thông thường, xông sẽ có tác dụng nhanh hơn, giúp làm giãn các phế quản, làm loãng đờm, giúp trẻ dễ thở hơn. Thời gian tác dụng của xông khí dung ngắn, do đó trẻ sẽ được xông nhiều lần tùy theo chẩn đoán và độ nặng nhẹ của bệnh.

Khi dùng khí dung cho trẻ em, đeo mặt nạ hoặc ngậm ống thở vào miệng và hít thở khoảng 5-10 phút cho tới khi hết thuốc. Nếu mặt nạ nằm cách 1,2 cm so với mặt của trẻ thì một nửa lượng thuốc sẽ không tới được phổi. Tỷ lệ thuốc có thể bị thất thoát sẽ lên tới 80% nếu để mặt nạ cách mặt của bé 2,5cm. Ngoài ra, còn một số lưu ý giúp việc khí dung tại nhà mang lại hiệu quả cao hơn như sau:

• Chọn thời điểm thích hợp đặt máy khí dung cho trẻ:

Lựa chọn thời điểm thích hợp là nội dung đặc biệt quan trọng, nhất là với trẻ dưới 2 tuổi. Thời điểm thích hợp nhất để dùng khí dung cho trẻ em là khi bé đang ngủ hay tại những thời điểm yên tĩnh trong ngày. Bố mẹ nên tránh thời gian ngay trước hoặc ngay sau bữa ăn hay thời điểm trẻ hoạt động mạnh.

• Tạo môi trường yên tĩnh:

Việc điều trị cho trẻ thường kéo dài 5-10 phút, tối đa là 15 phút. Trong thời gian này, bé cần tập trung cho việc hít thở sâu để hấp thu thuốc, giúp thuốc có thể đi vào phổi nhanh chóng. Môi trường náo động khiến trẻ sẽ rất khó tập trung cho việc đặt máy khí dung, có thể khiến lượng thuốc bị thất thoát ra ngoài, không đảm bảo cho việc điều trị bệnh.

• Chọn mặt nạ kích thước phù hợp với khuôn mặt của trẻ

Mặt nạ phải có kích thước phù hợp và được đặt ngay ngắn trên mặt của trẻ, để đảm bảo lượng thuốc sẽ được đi vào mũi hay đường thở. Nếu có thể thì nên cho trẻ sử dụng ống thở miệng thay cho mặt nạ khi khí dung kháng sinh hoặc corticoid để tránh thuốc thoát ra không khí, đồng thời giảm thiểu lượng thuốc bị lắng đọng ở mặt của trẻ.

• Kiểm tra loại thuốc và liều thuốc trước khi khí dung cho trẻ

Một số phụ huynh khi thấy con trẻ bị nghẹt mũi, đau họng thường tự mua thuốc và sử dụng máy khí dung tại nhà cho trẻ. Tuy nhiên, điều này rất nguy hiểm đến sức khỏe của trẻ nếu phụ huynh không nhận biết rõ về bệnh cũng như liều lượng thuốc khi sử dụng. Chính vì thế, chỉ nên sử dụng thuốc khí dung cho trẻ em theo chỉ định của bác sĩ. Bên cạnh đó, bố mẹ cũng nên cẩn trọng trong việc kiểm tra thuốc đã đúng theo đơn kê của bác sĩ chưa, và liều lượng thuốc khi dùng cho trẻ.

Nếu dùng thuốc không đúng liều lượng và hướng dẫn, không những không hết bệnh, mà còn làm cho bệnh trầm trọng hơn, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của trẻ. Cụ thể, thuốc giãn phế quản salbutamol giúp trẻ dễ thở hơn nhưng nếu dùng quá liều có thể gây một số tác dụng phụ lớn như đau ngực, co thắt phế quản, bị tăng huyết áp, đau ở chân hoặc thở hụt hơi ở trẻ. Ngoài ra việc lạm dụng corticoid hay kháng sinh cũng sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ.

Lưu ý: Các loại tinh dầu tuy làm thông mũi nhưng không được dùng cho trẻ sơ sinh hay trẻ quá nhỏ vì có thể gây ức chế hô hấp. Ngoài ra, bố mẹ không được lạm dụng thuốc bừa bãi, vì nó sẽ làm giảm khứu giác của trẻ.

• Tạo cảm giác thư giãn cho trẻ trong quá trình dùng khí dung

Trẻ nhỏ thường khó ngồi yên suốt thời gian khí dung, do đó, cha mẹ nên cố gắng tạo cảm giác thoải mái và duy trì sự bình tĩnh trong suốt thời gian dùng khí dung cho trẻ em. Cha mẹ nên tập trung sự chú ý của trẻ vào thứ gì đó hấp dẫn hơn, để khiến bé khỏi lo lắng về chiếc mặt nạ trên mặt mình. Có thể cho bé xem cuốn truyện yêu thích, nghe nhạc qua tai nghe.

• Không tự ý dùng khí dung cho trẻ em

Một số bố mẹ thấy sự hiệu quả của dùng máy khí dung mà nghĩ rằng càng sử dụng nhiều thì bé càng chóng khỏi bệnh, mà bố mẹ tự mình lên lịch khí dung cho trẻ. Điều này có thể dẫn tới tình trạng trẻ bị quá liều hoặc bị phụ thuộc thuốc, gây tổn hại lâu dài cho phổi. Do đó, bố mẹ cần tuyệt đối tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ về loại thuốc khí dung cho trẻ em và lịch đặt khí dung.

Hơn nữa, dùng thuốc qua máy khí dung vẫn có thể gây ra các tác dụng phụ cho người sử dụng. Các tác dụng phụ tại chỗ khi trẻ sử dụng máy khí dung như ho, khàn giọng, trẻ có thể nhiễm nấm vùng hầu họng, hoặc kích thích niêm mạc hầu họng hoặc kích ứng da mặt của bé nếu sử dụng mặt nạ. Hầu hết các tác dụng phụ này đều có thể tránh được bằng cách súc miệng và rửa mặt sạch cho trẻ sau khi phun khí dung. Ngoài ra, một trong những biến chứng nguy hiểm là có thể gây phản xạ co thắt phế quản ngay lúc đó, đây là điều cần đặc biệt lưu ý ở trẻ.

Ngoài ra, trong quá trình sử dụng máy khí dung cho trẻ, nếu phụ huynh nhận thấy có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, cần đưa trẻ đi khám hoặc liên hệ với bác sĩ ngay.

Máy khí dung được dùng trực tiếp trong quá trình xông mũi - họng cho trẻ với tác dụng chính là hỗ trợ điều trị các bệnh lý về hô hấp ở trẻ. Do đó, trước và sau mỗi lần sử dụng, máy khí dung và dụng cụ liên quan cần được vệ sinh thật kỹ để loại trừ toàn bộ vi khuẩn bám trên bề mặt.

Nếu trẻ dùng máy khí dung ở bệnh viện hay phòng khám thì phải sử dụng dây và mặt nạ riêng đã được hấp tiệt trùng. Nếu dùng khí dung cho trẻ em ở nhà, khuyến khích phụ huynh chỉ sử dụng một dây và một mặt nạ cho một bé để đảm bảo về mặt vệ sinh cũng như phù hợp với kích cỡ khuôn mặt của trẻ. Và sau mỗi lần xông phải được rửa bằng dung dịch sát trùng nếu muốn sử dụng lại cho lần tiếp theo.

Sau một thời gian sử dụng máy khí dung phải được vệ sinh kỹ lưỡng, nên thay phần lọc không khí để tránh nhiễm vi khuẩn và nấm mốc từ bên trong. Cụ thể, mỗi một lần khí dung cho trẻ thì phải thay và sát khuẩn bộ dây, bởi nếu không thay, bộ dây có thể lắng đọng vi khuẩn và vô tình trở thành nguồn lây vi khuẩn, virus gây bệnh cho trẻ.

Mặc dù việc sử dụng khí dung tại nhà sẽ có nhiều thuận lợi cho bé và phụ huynh nhưng ba mẹ cần phải trang bị kỹ lưỡng cách sử dụng trước khi dùng cho bé. Hy vọng qua bài viết trên đây giúp người đọc biết thêm về một số lưu ý khi sử dụng máy khí dung và cách đảm bảo vệ sinh cho máy khí dung.