Nhận biết dấu hiệu mất nước và cách xử trí trẻ bị tiêu chảy cấp

Bài viết bởi Bác sĩ CKII Bùi Thu Hương - Trưởng Đơn nguyên Cấp Cứu, điều trị ban ngày - Trung tâm Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Trẻ bị tiêu chảy cấp nếu không phát hiện và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến mất nước và gây nguy hiểm tính mạng. Nhận biết được các dấu hiệu mất nước ở trẻ sẽ giúp các bậc phụ huynh có biện pháp xử trí nhanh chóng và bảo vệ an toàn cho tính mạng của trẻ.

Tiêu chảy là tình trạng đi ngoài phân lỏng hoặc toé nước ≥ 3 lần trong 24 giờ.

Tiêu chảy cấp là tiêu chảy khởi đầu cấp tính và kéo dài không quá 14 ngày.

3.1 Phác đồ điều trị A

Điều trị những trường hợp tiêu chảy chưa có biểu hiện mất nước. Liều lượng uống: Cho trẻ uống nước sau mỗi lần đi ngoài với số lượng nước như sau:

• Dung dịch ORESOL (ORS) áp lực thẩm thấu thấp là tốt nhất

• Cách cho uống:
• Trẻ < 2 tuổi, cho uống từng thìa, trẻ lớn cho uống từng ngụm một bằng cốc hoặc bằng bát.
• Trẻ bị nôn, dừng lại đợi 5-10 phút sau lại tiếp tục cho uống.

3.2 Phác đồ điều trị B

Điều trị tiêu chảy cấp các trường hợp mất nước vừa và nhẹ, cho bệnh nhi uống ORS dựa theo cân nặng hay tuổi (nếu không cân được)

Lượng ORS cho uống trong 4 giờ đầu (ml): Số lượng nước (ml) = Cân nặng bệnh nhi x 75 ml.

Cách cho uống:

• Trẻ nhỏ 2 tuổi thì cho uống từng thìa, cứ 1 -2 phút cho uống 1 thìa, đối với trẻ lớn cho uống từng ngụm bằng chén.
• Nếu trẻ nôn cho ngừng uống 10 phút sau đó cho uống chậm hơn.
• Sau 4 giờ đánh giá lại tình trạng mất nước; nếu hết triệu chứng mất nước chuyển sang phác đồ A, trẻ còn dấu hiệu mất nước vừa và nhẹ thì tiếp tục theo phác đồ B. Nếu nặng lên thì chuyển sang phác đồ C .

3.3 Phác đồ điều trị C

• Áp dụng trong những trường hợp mất nước nặng

Truyền tĩnh mạch ngay 100ml/kg dung dịch Ringer Lactat (hoặc dung dịch muối sinh lý) chia số lượng và thời gian như sau

• Cứ 1 -2 giờ đánh giá lại bệnh nhân. Lại truyền một lần nữa với số lượng và thời gian tương tự nếu mạch quay còn yếu hoặc không bắt được. Nếu tình trạng mất nước không tiến triển tốt thì truyền nhanh hơn.
• Ngay khi bệnh nhân có thể uống được, cho uống ORS (5ml/kg/giờ).
• Nếu không truyền được, đặt ống thông dạ dày cho ORS với số lượng 20ml/kg/giờ (tổng số 120ml/kg)
• Cho ăn trở lại ngay khi trẻ có thể ăn được như tiếp tục bú mẹ hoặc cho trẻ ăn các thức ăn giàu dinh dưỡng

• Bổ sung kẽm trong điều trị tiêu chảy cấp.
• Trẻ 1 - < 6 tháng tuổi: 10mg/ngày x 10 – 14 ngày
• Trẻ ≥ 6 tháng tuổi: 20mg/ngày x 10 – 14 ngày
• S. Boulardii: 200 – 250mg/ngày x 5 - 6 ngày kết hợp với bù nước và điện giải đầy đủ.
• Racecadotril: 1,5mg/kg/lần x 3 lần/ngày kết hợp với bù nước, điện giải đầy đủ và không dùng quá 7 ngày
• Không sử dụng thuốc cầm nôn, cầm đi ngoài
• Đảm bảo chế độ dinh dưỡng: Tiếp tục bú mẹ hoặc sữa trước đó, không pha loãng sữa, tránh carbohydrate

• Nuôi con bằng sữa mẹ
• Sử dụng vắc-xin phòng bệnh: Tiêm phòng đủ theo chương trình tiêm chủng mở rộng. Phòng đặc hiệu tiêu chảy bằng vắc-xin: Rotavirus, tả, thương hàn.
• Cải thiện tập quán ăn sam
• Sử dụng nguồn nước sạch cho vệ sinh và ăn uống
• Thực hành an toàn vệ sinh thực phẩm khi chế biến hoặc bảo quản thức ăn
• Rửa tay thường xuyên khi chăm sóc trẻ
• Sử dụng hố xí hợp vệ sinh

Khoa nhi tại hệ thống Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là địa chỉ tiếp nhận và thăm khám các bệnh lý mà trẻ sơ sinh cũng như trẻ nhỏ dễ mắc phải: Sốt virus, sốt vi khuẩn, viêm tai giữa, viêm phổi ở trẻ,....Với trang thiết bị hiện đại, không gian vô trùng, giảm thiểu tối đa tác động cũng như nguy cơ lây lan bệnh. Cùng với đó là sự tận tâm từ các bác sĩ giàu kinh nghiệm chuyên môn với các bệnh nhi, giúp việc thăm khám không còn là nỗi trăn trở của các bậc cha mẹ.

Khách hàng có thể trực tiếp đến hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc để thăm khám hoặc liên hệ hotline tại đây để được hỗ trợ.

XEM THÊM

• Phòng và điều trị tiêu chảy cấp ở trẻ nhỏ
• Tiêu chảy cấp do Rotavirus ở trẻ em là bệnh gì?
• Hướng dẫn bù nước cho trẻ bị tiêu chảy