Các cấp độ sa tử cung

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ khoa sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Sa tử cung là hiện tượng tử cung tụt xuống vào trong ống âm đạo hoặc ngoài âm đạo do cơ sàn chậu và dây chằng căng ra, không thể nâng đỡ tử cung. Đây là một căn bệnh có thể gặp ở bất cứ người phụ nữ nào, tuy nhiên những đối tượng sau đây có nguy cơ mắc bệnh cao hơn cả:

• Phụ nữ sau sinh, đặc biệt những người sinh con bằng đường âm đạo, thời gian chuyển dạ lâu hoặc thai nhi lớn
• Phụ nữ tiền mãn kinh, lớn tuổi
• Phụ nữ vận động nặng sau sinh

Sa tử cung là một căn bệnh chưa xác định được rõ nguyên nhân chính. Tuy nhiên, dựa vào triệu chứng thì có thể thấy một số nguyên nhân cơ bản như:

• Sản phụ bị chấn thương có đáy xương chậu, các mô nâng đỡ tử cung hoặc co tử cung trong khi sinh, điển hình khi thời gian chuyển dạ lâu hoặc sinh con quá lớn
• Sau khi sinh khi tử cung chưa co lại hoàn toàn thì sản phụ lại lao động nặng khiến tử cung bị sa xuống .
• Dị tật bẩm sinh ở tử cung: tử cung 2 buồng, độ dài cổ và eo tử cung bất thường,...
• Phụ nữ bị táo bón hay khó khăn trong việc đi đại tiện sau sinh, áp lực trong ổ bụng tăng.
• Can thiệp y khoa như: sinh mổ, nội soi, bỏ nhau thai bằng tay hoặc sử dụng thuốc oxytocin.

Để phân biệt cấp độ sa tử cung, người ta chia hiện tượng này thành các cấp độ như sau:

• Cấp độ 1: là cấp độ nhẹ nhất, lúc này tử cung tuy đã sa xuống nhưng vẫn nằm trong ống âm đạo
• Cấp độ 2: tử cung bị tụt xuống ngoài cửa âm đạo và có thể nhìn thấy khi hoạt động nhiều hoặc làm việc nặng
• Cấp độ 3: Toàn bộ tử cung đã bị tụt xuống ra ngoài âm đạo, nhìn thấy được bằng mắt dạ con màu hồng, to bằng quả trứng gà. Trường hợp này hiếm gặp nhất, khi tử cung rất có khả năng sẽ bị viêm nhiễm và phải phẫu thuật cắt bỏ do tử cung không có khả năng tự co lên.

Mỗi người sẽ có một triệu chứng sa tử cung khác nhau, tùy thuộc vào cấp độ của bệnh, nếu ở các trường hợp nhẹ, người bệnh khó có thể phát hiện ra các dấu hiệu bệnh, vì những biểu hiện này thường không rõ ràng cũng như không gây ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt hàng ngày.

• Cấp độ 1: Người bệnh có dấu hiệu nặng bụng trước kỳ kinh nguyệt, khi đứng lâu hoặc lao động nặng có dấu hiệu đau lưng, đau bụng dưới, muốn đi tiểu nhiều lần nhưng nước tiểu không nhiều
• Cấp độ 2: Mức độ nặng nề hơn, đau đớn khi đi đại tiện, khí hư có màu trắng loãng hoặc nhầy, âm đạo chảy máu bất thường,... Khi quan hệ, người phụ nữ có cảm giác phần tử cung xệ xuống ngoài miệng âm đạo
• Cấp độ 3: Ở mức độ này những biểu hiện nặng nề và nguy hiểm hơn, tử cung có xuất hiện tình trạng phù, mưng mủ, sưng loét, thậm chí là chảy dịch màu vàng. Người bệnh có thể có kèm theo sốt, táo bón và có nhiều triệu chứng khác.

Những triệu chứng này có thể nhầm lẫn với một số bệnh như: u nang buồng trứng hay u nhân xơ tử cung. Vì thế việc thăm khám để nhận biết bệnh và phương hướng điều trị rất quan trọng.

Tùy vào mức độ bệnh, độ tuổi và tình trạng sức khỏe của người bệnh cũng như những vấn đề khác kèm theo mà bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị thích hợp.

Đối với mức độ nhẹ, triệu chứng của bệnh không gây ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt, vì thế những người bệnh lớn tuổi cần chú trọng nghỉ ngơi, tránh hoạt động gắng sức và luôn giữ một tinh thần thoải mái. Cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, bổ sung các chất cần thiết cho cơ thể thông qua chế độ ăn uống cân bằng, tránh tình trạng táo bón.

Đối với trường hợp sa tử cung nặng cần áp dụng liệu pháp estrogen âm đạo tại chỗ giúp cho các dây chằng và cơ khỏe hơn. Sử dụng phương pháp dùng vòng tròn nhỏ hỗ trợ âm đạo nhằm cố định tử cung ở đúng vị trí. Nếu tình trạng tử cung viêm loét, gây ra các biến chứng nguy hiểm thì bệnh nhân cần được phẫu thuật cắt bỏ tử cung một phần hoặc toàn phần.

Nếu người bệnh không được điều trị kịp thời, hiện tượng này có thể gây ra một số biến chứng sa tử cung nguy hiểm như:

• Loét âm đạo: Khi tử cung sa xuống kéo theo một phần của lớp lót âm đạo nhô ra bên ngoài âm đạo gây ra cọ xát với quần, dẫn tới tình trạng lở loét và nhiễm trùng âm đạo
• Sa cơ quan khác vùng chậu: Tình trạng sa các cơ quan vùng chậu như trực tràng và bàng quang khi bệnh trở nên nghiêm trọng. Điều này gây khó khăn trong việc bài tiết của người bệnh và thậm chí là tăng nguy cơ nhiễm trùng đường tiểu.

Phòng ngừa sa tử cung không quá khó nếu chị em phụ nữ có thể thực hiện các phương pháp sau đây:

• Duy trì chế độ nghỉ ngơi hợp lý.
• Không xuống giường vận động mạnh hoặc lao động quá sức sau khi sinh.
• Giữ gìn sức khỏe, vận động nhẹ nhàng sau khi đã phục hồi sức khỏe nhằm hạn chế tình trạng táo bón sau sinh.
• Không nên dùng sức rặn nếu gặp khó khăn khi đi đại tiện. Chế độ ăn nhiều chất xơ, uống nhiều nước giúp nhuận tràng.
• Thực hiện các bài tập phù hợp, các bài tập tăng cường co bóp cơ hông và cơ hậu môn.

Sa tử cung là một căn bệnh gây ra nhiều khó khăn trong cuộc sống sinh hoạt của phụ nữ, đặc biệt là những phụ nữ sau sinh. Nếu không được điều trị kịp thời bệnh có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như loét hậu môn, sa các cơ quan khác vùng chậu. Do đó, những phụ nữ sau sinh cần lưu ý, khi thấy có những dấu hiệu bất thường cần đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và được can thiệp kịp thời.

Điều trị sa sinh dục có nhiều phương pháp phẫu thuật điều trị hiệu quả khác nhau. Tùy vào mức độ mà bác sĩ thăm khám sẽ chỉ định nội khoa hoặc can thiệp phẫu thuật. Tại bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đang áp dụng phẫu thuật nội soi bằng robot là phương pháp tối ưu đối với sa sinh dục. Với phương pháp này người bệnh sẽ có được những ưu điểm như bệnh không tái phát, bảo tồn tử cung và giải quyết được những triệu chứng tiểu kèm theo của bệnh.