Bệnh sốt tinh hồng nhiệt (sốt Scarlet) là bệnh gì?

Sốt tinh hồng nhiệt hay còn gọi là scarlet fever là một loại bệnh nhiễm trùng cấp tính của viêm amidan hoặc nhiễm trùng da gây ra, thường gặp ở những người bị viêm họng hoặc bị chốc trước đó. Bệnh do vi khuẩn thuộc chủng liên cầu tan huyết nhóm A hoặc đôi khi là do tụ cầu vàng gây ra. Đặc trưng của bệnh là xuất hiện các chấm màu đỏ, hồng, bóng, bao phủ khắp toàn bộ cơ thể. Độc tố của vi khuẩn liên cầu nhóm A gây ra tình trạng ban trong sốt tinh hồng nhiệt.

Bệnh sốt tinh hồng nhiệt thường xảy ra ở trẻ em từ 2 đến 10 tuổi. Theo thống kê, khoảng 80% trẻ em trên 10 tuổi có kháng thể kháng độc tố liên cầu suốt đời và trẻ em dưới 2 tuổi cũng vẫn có thể có kháng thể ngoại độc tố có từ mẹ. Tỷ lệ mắc sốt tinh hồng nhiệt giữa nam và nữ là như nhau.

Nguyên nhân gây ra sốt tinh hồng nhiệt là do nhiễm khuẩn liên cầu nhóm A. Loại vi khuẩn này tiết ra một chất độc, tạo ra phản ứng trong cơ thể, gây ra tình trạng ban đỏ. Đôi khi, những bệnh lý liên quan đến da như bệnh chốc cũng có thể dẫn đến mắc bệnh sốt tinh hồng nhiệt.

Con đường lây nhiễm: sốt tinh hồng nhiệt là một loại bệnh truyền nhiễm. Liên cầu khuẩn nhóm A sẽ lây từ người này sang người khác thông qua các giọt nước bắn từ đường hô hấp khi người bệnh hắt hơi, ho, ...

Nguồn bệnh lây nhiễm cũng có thể có ở người mang vi khuẩn nhưng không có biểu hiện bệnh rõ ràng. Theo thống kê, khoảng 15 - 20% trẻ em trong độ tuổi đi học đều thuộc nhóm người lành mang vi khuẩn. Những người mang vi khuẩn này phải có cơ địa nhạy cảm với độc tố liên cầu khuẩn mới có thể phát bệnh. Vì vậy, khi gia đình có 2 trẻ cùng mang vi khuẩn nhưng có thể sẽ chỉ có 1 trẻ tiến triển thành sốt tinh hồng nhiệt.

Ngoài ra, bệnh cũng có thể bị lây do có các tiếp xúc thông qua các tổn thương ở da, vật dụng nhiễm khuẩn, dùng chung quần áo, ...

Trẻ em đang sống trong các khu tập thể đông đúc như nhà trẻ, trường học, ...

Trẻ em trên 2 tuổi

Trẻ em thường xuyên tiếp xúc với người bị nhiễm khuẩn da, người bị viêm họng, ...

Sốt tinh hồng nhiệt thường ủ bệnh trong khoảng thời gian từ 1 đến 4 ngày với các triệu chứng sau:

Người bệnh sẽ bắt đầu với các cơn sốt cao đột ngột kèm theo triệu chứng đau bụng, nổi hạch vùng cổ sưng to, đau đầu, ăn không ngon, buồn nôn, mệt mỏi, lưỡi sưng đỏ.

Sau khi sốt từ 12-48 giờ, ban tinh hồng nhiệt sẽ xuất hiện. Vị trí đầu tiên sẽ ở vùng dưới tai, ngực, cổ, nách, háng. Sau đó sẽ lan dần ra các vùng khác của cơ thể trong vòng 24h tiếp theo. Các vết ban có dạng nhỏ, thô, bóng, đồng đều, có nơi tập trung thành các mảng. Sau khi thương tổn da lan rộng khắp cơ thể, khi sờ vào sẽ có cảm giác như đang sờ vào giấy nhám.

Ở các vị trí nếp gấp của cơ thể như vùng nách và khuỷu, các mạch máu mỏng có thể sẽ bị vỡ, tạo thành các đường đỏ tồn tại từ 1-2 ngày sau khi ban đỏ đã biến mất.

Ngứa ngáy

Nếu người bệnh không được điều trị, tình trạng sốt và ban đỏ sẽ trở nên nghiêm trọng hơn vào ngày thứ 2 và từ từ trở về bình thường trong vòng 5 đến 7 ngày tiếp theo. Sau đó, các ban đỏ sẽ mờ dần, bong da và giống với tình trạng bỏng nắng. Tuy nhiên, ở các vùng như nách, các đầu ngón tay, chân, háng thì da sẽ lâu bong hơn, có thể kéo dài đến 6 tuần.

Thông thường, việc chẩn đoán bệnh thường dựa vào diễn biến tình trạng, dấu hiệu của bệnh. Ngoài ra, người bệnh có thể được chẩn đoán dựa trên các xét nghiệm như:

Nuôi cấy vi khuẩn hoặc xét nghiệm nhanh liên cầu từ bệnh phẩm từ hạch amidan hoặc vùng hầu

Thông qua định lượng kháng thể deoxyribonuclease và kháng thể kháng streptolysin O

Sau khi được chẩn đoán, nếu tìm ra được nguyên nhân do nhiễm khuẩn liên cầu nhóm A, bác sĩ sẽ tiến hành chỉ định sử dụng kháng sinh cho trẻ với liều lượng thích hợp trong khoảng 10 ngày.

Thông thường, tình trạng sốt sẽ được cải thiện từ 12 - 24 giờ sau khi bắt đầu sử dụng kháng sinh. Tuy nhiên, các biểu hiện trên da sẽ kéo dài trong vòng vài tuần.

Lưu ý: sau khi sử dụng thuốc các triệu chứng có thể sẽ thuyên giảm rất nhanh. Tuy nhiên, không vì thế mà cha mẹ cho trẻ ngưng sử dụng thuốc ngay vì cần phải uống thuốc đủ liều lượng để tránh xảy ra các biến chứng.

Hiện nay, sốt tinh hồng nhiệt đã có thể điều trị bằng thuốc kháng sinh và hầu như đã loại bỏ được hết bệnh này tại các nước phát triển. Tuy nhiên, số ít trường hợp trẻ bị sốt tinh hồng nhiệt vẫn có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như: viêm tai, viêm phổi, viêm xoang, viêm não, ... . Ngoài ra, trẻ cũng có thể gặp phải một số biến chứng nghiêm trọng hơn sau khoảng vài tuần như viêm tủy xương, viêm cầu thận, ...

Cách chăm sóc:

• Điều chỉnh nhiệt độ phòng của bé sao cho phù hợp
• Không mặc quá nhiều quần áo khi bé đang bị sốt
• Duy trì độ ẩm của cơ thể bé bằng cách cho bé uống nhiều nước
• Cho bé ăn những món lỏng, mềm như: súp, cháo, ...

Biện pháp phòng ngừa:

• Sốt tinh hồng nhiệt là một bệnh lý dễ lây nhiễm, vì vậy cha mẹ cần chú ý những điều sau để không lây lan cho các thành viên khác trong gia đình:
• Sử dụng cốc, đồ dùng ăn uống riêng, rửa sạch với nước nóng và xà phòng trước và sau khi dùng
• Tạm thời cho bé nghỉ học
• Dạy cho bé cách sử dụng khăn giấy để che mũi và miệng sau khi hắt hơi, ho để tránh được sự lây lan. Rửa tay bằng xà phòng thường xuyên.
• Cắt móng tay gọn gàng cho bé để không cho bé gãi khi vết ban gây ngứa.

Hy vọng với những thông tin chia sẻ trên sẽ giúp ích cho bạn trả lời được câu hỏi bệnh sốt tinh hồng nhiệt (sốt Scarlet) là bệnh gì. Qua đó biết cách tự phòng tránh và chăm sóc bản thân, người nhà khi bị mắc bệnh, giúp cho cơ thể nhanh chóng trở lại khỏe mạnh bình thường.

Nguồn tham khảo: mayoclinic.org