Các rối loạn huyết động đặc trưng trong sốc tim

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Quốc Việt - Bác sĩ Tim mạch can thiệp - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Khi cung lượng tim giảm, áp lực tĩnh mạch trung tâm và áp lực mao mạch phổi bít cao, có sự chênh lệch oxy giữa máu mao mạch cũng như máu tĩnh mạch cao thì dẫn đến các rối loạn huyết động học. Nếu không điều trị kịp thời thì người bệnh thường tử vong nhanh chóng.

Sốc tim là tình trạng tim đột nhiên không thể bơm máu nhằm đáp ứng nhu cầu cơ thể. Bị sốc tim thường hiếm, nhưng nếu không điều trị kịp thời thì người bệnh có thể bị đe dọa đến tính mạng, thậm chí tử vong. Các dấu hiệu có thể xảy ra khi bị sốc tim gồm:

• Vã mồ hôi, da nhợt nhạt hoặc xanh tái, chi lạnh
• Ý thức mất, huyết áp hạ hoặc không đo được
• Người bệnh thở nhanh kèm khó thở, nhịp tim nhanh
• Tiểu ít hoặc bí tiểu

Đa phần các trường hợp tim bị thiếu oxy là do cơn đau thắt ngực và khi máu giàu oxy không lưu thông được đến khu vực buồng tim thì cơ tim yếu và gây sốc tim. Bên cạnh đó, các nguyên nhân khác có thể gây sốc tim là:

• Viêm cơ tim hoặc nhiễm trùng van tim
• Suy tim
• Sử dụng thuốc quá liều ảnh hưởng đến khả năng bơm máu của tim
• Loạn nhịp tim hoặc chèn ép tim
• Bệnh thuyên tắc phổi

Các yếu tố khác như: tuổi tác và giới tính (tuổi càng cao nguy cơ sốc tim càng lớn và nữ giới thường có nguy cơ sốc tim cao hơn nam giới), tiền sử suy tim hoặc đau tim, tắc nghẽn động mạch chính, đái tháo đường, tăng huyết áp.

Các rối loạn huyết động đặc trưng trong sốc tim bao gồm:

• Chỉ số cung lượng tim giảm < 2.2 lít/phút/m2.
• Áp lực mao mạch phổi bít cao, với chỉ số > 15mmHg là dấu hiệu rối loạn huyết động học.
• Áp lực tĩnh mạch trung tâm cao > 10mmHg và
• Có sự chênh lệch oxy giữa máu mao mạch và máu tĩnh mạch cao (DA-VO2 lớn hơn 0,55ml O2/lít) do rối loạn trong sốc tim là do tổn thương chức năng tim.

Vì vậy, trong điều trị sốc tim, ngoài điều trị triệu chứng, hồi sức thì cần tìm và giải quyết nguyên nhân gây sốc tim sớm.

Để phòng ngừa bị sốc tim, thì việc cần làm là phòng và xử trí sớm các nguyên nhân gây sốc tim, bao gồm:

• Kiểm soát tăng huyết áp: Việc kiểm soát huyết áp là phương pháp phòng ngừa cơn đau tim và nguy cơ sốc tim.
• Thay đổi chế độ ăn uống: Nên ăn ít cholesterol và chất béo, đặc biệt là chất béo bão hòa. Trường hợp không thể thay đổi chế độ ăn uống, bác sĩ có thể cho bạn sử dụng thuốc hạ cholesterol.
• Không hút thuốc: Việc thường xuyên hút thuốc lá làm tăng nguy cơ gây đau tim.
• Duy trì cân nặng vừa phải: Thừa cân béo phì làm tăng nguy cơ đau tim và sốc tim.
• Vận động thể thao thường xuyên: Việc tập thể dục đều đặn làm giảm nguy cơ bị đau tim, bên cạnh đó, tập thể dục cũng giúp kiểm soát cân nặng cũng như bệnh tiểu đường và giảm căng thẳng.