Cách điều trị mụn

Mụn là nỗi lo sợ của đa số phụ nữ, khiến nhiều người cảm thấy không tự tin về ngoại hình của mình khi giao tiếp. Chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về các cách điều trị mụn hiệu quả thông qua bài viết dưới đây.

Các dấu hiệu và triệu chứng của mụn khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng này, bao gồm:

• Mụn đầu trắng (lỗ chân lông đã đóng)
• Mụn đầu đen (lỗ chân lông mở)
• Những vết sưng nhỏ, đỏ
• Mụn nhọt (mụn mủ), đó là những sẩn có mủ ở đầu
• Xuất hiện nốt sần lớn ở dưới bề mặt da, rắn và gây đau
• Mụn đầy mủ xuất hiện bên dưới bề mặt da (tổn thương nang)

Bốn yếu tố chính gây ra mụn, bao gồm:

• Da quá nhiều dầu
• Tắc nghẽn lỗ chân lông
• Vi khuẩn
• Hormone hoạt động quá mạnh (androgen)

Mụn thường xuất hiện trên mặt, trán, ngực, lưng trên và vai vì những vùng da này có nhiều tuyến dầu nhất (bã nhờn). Các lỗ chân lông được kết nối với các tuyến bã nhờn.

Mụn đầu đen là những lỗ nang lông bị tắc do các tế bào chết, vi khuẩn và dầu nhờn khi tiếp xúc với không khí sẽ bị oxy hóa và chuyển sang màu đen. Mụn đầu trắng khác mụn đầu đen, đây cũng là loại mụn do tắc lỗ nang lông nhưng loại này không tiếp xúc với không khí bên ngoài nên có màu trắng.

Mụn nhọt là những đốm đỏ nổi lên, thường có màu trắng khi các nang lông bị chặn bị viêm hoặc nhiễm vi khuẩn. Sự tắc nghẽn và tình trạng viêm diễn tiến sâu bên trong nang lông tạo ra các khối u nang dưới bề mặt da của bạn. Các lỗ chân lông khác trên da của bạn như tuyến mồ hôi, thường không liên quan đến mụn.

Một số yếu tố có thể khiến tình trạng mụn trở nên nghiêm trọng hơn như:

• Hormone: Hormone Androgens tăng ở bé trai và bé gái trong giai đoạn dậy thì, khiến tuyến bã nhờn to ra và tạo ra nhiều bã nhờn hơn. Thay đổi nội tiết tố liên quan đến thời kỳ mang thai và sử dụng thuốc tránh thai cũng có thể ảnh hưởng đến việc sản xuất bã nhờn. Lượng androgen thấp ở phụ nữ có thể làm cho mụn trứng cá trở nên tồi tệ hơn.
• Một số loại thuốc. Ví dụ bao gồm các loại thuốc có chứa corticosteroid, testosterone hoặc lithium.
• Chế độ ăn. Các nghiên cứu chỉ ra rằng một số yếu tố chế độ ăn uống, bao gồm sữa tách béo và thực phẩm giàu carbohydrate - như bánh mì, bánh mì tròn và khoai tây chiên - có thể làm trầm trọng thêm mụn trứng cá.
• Căng thẳng: Căng thẳng có thể khiến cho tình trạng mụn trứng cá trở nên tồi tệ hơn.

Nếu bạn đã thử các sản phẩm trị mụn trong vài tuần nhưng không đem lại hiệu quả, bác sĩ có thể kê đơn thuốc mạnh hơn nhằm:

• Kiểm soát tình trạng mụn
• Tránh để lại sẹo hoặc tổn thương khác cho làn da của bạn do mụn gây ra

Thuốc trị mụn hoạt động bằng cách giảm tiết bã nhờn, tăng tốc độ luân chuyển tế bào da, chống nhiễm trùng vi khuẩn hoặc giảm viêm - giúp ngăn ngừa sẹo. Với hầu hết các loại thuốc trị mụn theo toa, bạn có thể không thấy kết quả trong bốn đến tám tuần và làn da của bạn có thể trở nên tồi tệ hơn trước khi tình trạng trở nên tốt hơn. Có thể mất nhiều tháng hoặc nhiều năm để mụn trứng cá hoàn toàn biến mất.

Phác đồ điều trị mà bác sĩ khuyên dùng tùy thuộc vào độ tuổi, và mức độ nghiêm trọng của mụn, đồng thời cần thêm sự kiên trì ở bạn. Ví dụ, bạn có thể cần phải rửa và bôi thuốc lên vùng da bị ảnh hưởng hai lần một ngày trong vài tuần. Thông thường các loại thuốc bôi và thuốc uống có thể được kết hợp với nhau. Phụ nữ mang thai sẽ không thể sử dụng thuốc theo đơn để trị mụn.

Một số loại thuốc được sử dụng, bao gồm:

Thuốc bôi:

• Retinoids: Thuốc retinoid có nguồn gốc từ vitamin A và bao gồm tretinoin (Avita, Retin-A, những loại khác), adapalene (Difin) và tazarotene (Tazorac, Avage), thường có trong các sản phẩm chăm sóc da như kem, gel hay kem dưỡng da. Bạn sử dụng thuốc này vào buổi tối, khi mới bắt đầu thì nên dùng 3 lần/tuần, sau đó bạn có thể sử dụng hàng ngày khi da bạn đã quen với nó. Retinoids có tác dụng làm thoáng lỗ chân lông.
• Kháng sinh: kháng sinh có tác dụng tiêu diệt vi khuẩn da và giảm tình trạng mẩn đỏ. Trong vài tháng đầu điều trị, bạn có thể sử dụng cả retinoid và kháng sinh, có thể sử dụng kháng sinh vào buổi sáng và retinoid vào buổi tối. Thuốc kháng sinh thường được kết hợp với benzoyl peroxide để giảm nguy cơ kháng thuốc kháng sinh. Chẳng hạn như clindamycin với benzoyl peroxide (Benzaclin, Duac, Acanya) và erythromycin với benzoyl peroxide (Benzamycin).
• Axit salicylic và axit azelaic: Axit Azelaic là một axit tự nhiên được tìm thấy trong ngũ cốc như lúa mạch, lúa mì. Axit Azelaic có đặc tính kháng khuẩn, chống viêm. Một loại kem axit azelaic 20 % đem lại hiệu quả điều trị mụn như các nhiều phương pháp điều trị mụn thông thường khác khi sử dụng hai lần một ngày trong ít nhất bốn tuần. Nó thậm chí còn hiệu quả hơn khi được sử dụng kết hợp với erythromycin. Thuốc azelaic (Azelex, Finacea) có thể được sử dụng khi mang thai và trong thời kỳ cho con bú. Tác dụng phụ bao gồm sự thay đổi màu da và kích ứng da nhỏ.
  Axit salicylic có thể điều trị các tình trạng mụn, tuy nhiên tác dụng của thuốc còn khá hạn chế.
• Dapsone. Dapsone (Aczone) 5% gel: sử dụng hai lần mỗi ngày để điều trị tình trạng viêm do mụn, đặc biệt là ở phụ nữ trưởng thành bị mụn trứng cá. Tác dụng phụ bao gồm đỏ da và khô da.

Thuốc uống:

• Kháng sinh: Đối với tình trạng mụn nghiêm trọng, bạn có thể cần uống thuốc kháng sinh để kháng khuẩn và chống viêm. Thông thường sự lựa chọn đầu tiên để điều trị mụn là thuốc kháng sinh tetracycline - chẳng hạn như minocycline hoặc doxycycline - hoặc macrolide.
  Bạn nên uống thuốc kháng sinh trong thời gian ngắn nhằm tránh nguy cơ kháng thuốc kháng sinh.

Để điều trị mụn một cách hiệu quả, nên uống thuốc kháng sinh, kết hợp với bôi thuốc retinoids và benzoyl peroxide. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng sử dụng thuốc bôi benzoyl peroxide tại chỗ cùng với uống thuốc kháng sinh có thể làm giảm nguy cơ kháng kháng sinh.
Thuốc kháng sinh có thể gây ra tác dụng phụ, chẳng hạn như đau dạ dày và chóng mặt. Những loại thuốc này cũng có thể khiến làn da của bạn tăng độ nhạy cảm với ánh nắng mặt trời.

• Thuốc tránh thai kết hợp: thuốc tránh thai được coi là phương pháp trị mụn hiệu quả. Thuốc tránh thai có chứa estrogen và proestin (Ortho Tri-Cyclen, Yaz, những loại khác). Bạn có thể không thấy hiệu quả của việc điều trị mụn bằng thuốc tránh thai trong một vài tháng, vì thế bên cạnh việc uống thuốc tránh thai, bạn nên sử dụng một số loại thuốc bôi khác trước khi thuốc đem lại hiệu quả thực sự.

Các tác dụng phụ phổ biến nhất của các loại thuốc này là tăng cân, đau vú và buồn nôn. Một biến chứng tiềm ẩn nghiêm trọng là tăng nguy cơ đông máu.

• Thuốc chống androgen: Thuốc spironolactone (Aldactone) có thể được sử dụng cho phụ nữ và trẻ vị thành niên nếu uống thuốc kháng sinh không mang lại hiệu quả cho quá trình điều trị mụn. Thuốc có tác dụng ngăn chặn sự hoạt động quá mức của nội tiết tố androgen. Tác dụng phụ có thể bao gồm đau ngực.
• Isotretinoin: Isotretinoin (Amnesteem, Claravis, Sotret) là một loại thuốc mạnh được sử dụng cho những người bị mụn nghiêm trọng và không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác.
  Isotretinoin đem lại hiệu quả cao. Nhưng vì tác dụng phụ của thuốc, các bác sĩ cần theo dõi chặt chẽ nếu bạn lựa chọn sử dụng Isotretinoin . Các tác dụng phụ bao gồm viêm loét đại tràng, tăng nguy cơ trầm cảm và dị tật bẩm sinh nghiêm trọng. Trên thực tế, isotretinoin có nguy cơ gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng đến mức tất cả những người uống isotretinoin phải được theo dõi cẩn thận.

Bên cạnh đó, bác sĩ có thể sử dụng các liệu pháp khác kèm theo hoặc kết hợp với việc dùng thuốc:

• Laser và liệu pháp quang động: Một loạt các liệu pháp liên quan đến ánh sáng đã được thử nghiệm và đạt được thành công nhất định. Nhưng cần nghiên cứu thêm để xác định phương pháp lý tưởng, nguồn sáng và liều lượng.
• Loại bỏ mụn đầu trắng và mụn đầu đen: Bác sĩ có thể sử dụng các công cụ đặc biệt để nhẹ nhàng loại bỏ mụn đầu trắng và mụn đầu đen (comedo) chưa được làm sạch bằng thuốc bôi. Kỹ thuật này có thể gây sẹo.
• Tiêm steroid: Tổn thương hạch và nang có thể được điều trị bằng cách tiêm trực tiếp một loại thuốc steroid. Liệu pháp này đã giúp cải thiện nhanh chóng và giảm đau. Tác dụng phụ của kỹ thuật này là làm mỏng da tại khu vực được điều trị.

Hầu hết các nghiên cứu về thuốc trị mụn có liên quan đến những người từ 12 tuổi trở lên. Trong một nghiên cứu trên 365 bé gái từ 9 đến 10 tuổi, 78 % trong số họ bị tổn thương do mụn gây ra. Nếu con bạn bị mụn trứng cá, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ da liễu nhi khoa. Tham khảo về các loại thuốc nên tránh ở trẻ em, liều lượng thích hợp, tương tác thuốc, tác dụng phụ và cách điều trị có thể ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và phát triển của trẻ.

Bài viết tham khảo nguồn: Mayoclinic.org

XEM THÊM:

• Tại sao lỗ chân lông càng ngày càng to?
• Các vị trí trên cơ thể dễ bị viêm nang lông
• Lưu ý khi chăm sóc để làm se khít lỗ chân lông mặt