Chỉ định đặt ống thông khí màng nhĩ

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa I Trần Minh Tuấn - Bác sĩ Tai mũi họng - Phẫu thuật đầu cổ - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.

Có nhiều vấn đề về tai như rối loạn chức năng vòi nhĩ, viêm tai gây ảnh hưởng nhiều đến khả năng nghe, nói. Thủ thuật đặt ống thông khí màng nhĩ hiện là một trong những phương pháp tốt nhất hiện nay để giúp khôi phục khả năng nghe, nói ở người bị bệnh lý viêm tai.

Đặt ống thông khí màng nhĩ là một thủ thuật đưa một ống nhỏ (ống nhựa cứng hoặc nhựa silicon) vào màng nhĩ, tạo một đường thông khí giữa tai ngoài với tai giữa và ngăn ngừa các chất dịch ứ đọng sau màng nhĩ.

• Viêm tai giữa thanh dịch liên tục, kéo dài trên 3 tháng không đáp ứng với điều kiện điều trị nội khoa
• Viêm tai giữa thanh dịch với điếc dẫn truyền làm ảnh hưởng đến sự phát triển ngôn ngữ và học tập của trẻ
• Tắc vòi nhĩ do VA phì đại gây tình trạng viêm tai giữa thanh dịch

• Đặt ống thông khí màng nhĩ sẽ giúp khôi phục lại hệ thống thông khí và thoát dịch của tai.
• Ống thông giúp giữ cân bằng áp lực giữa tai giữa và ống tai ngoài. Giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng tai, do ống thông khí sẽ giúp cho dịch/mủ không bị ứ lại sau màng nhĩ.
• Khôi phục hoặc giúp cải thiện một phần thính giác.
• Cải thiện khả năng nói.
• Thời gian để thực hiện 1 ca đặt ống thông khí màng nhĩ ngắn, nếu đặt 1 bên là 30 phút, hai bên là 60 phút nên không mất nhiều thời gian của bạn.
• Sau khi đặt ống thông khí màng nhĩ 1-2 giờ, bạn có thể về nhà ngay.

Các bước tiến hành:

• Đối với trẻ em cần gây mê, còn người lớn có thể gây tê cục bộ.
• Khử trùng ống tai và màng nhĩ.
• Chích rạch màng nhĩ (góc trước dưới).
• Hút sạch trong hòm tai qua lỗ thông.
• Đặt ống thông khí qua lỗ chích rạch.
• Đặt tente có tẩm thuốc sát khuẩn vào ống tai.

Theo dõi và chăm sóc sau phẫu thuật đặt ống thông khí màng nhĩ:

• Cần theo dõi cẩn thận trong tuần đầu để kiểm tra tình trạng của ống thông khí, nếu có nhiều dịch, cần hút sạch.
• Ống thông khí có thể được đặt trong tai từ 6 tháng đến 1 năm.
• Trong thời gian đặt ống thông khí màng nhĩ cần tránh để nước vào tai.
• Rút ống thông khí màng nhĩ cần kiểm tra thính lực và kiểm tra ống thông.

Tai biến và xử trí:

• Tụt ống thông khí màng nhĩ: Cần đặt lại qua các bước như trên. Nếu ống thông khí tụt vào trong hòm tai, cần giải phóng màng nhĩ để lấy ra.
• Điếc tiếp nhận: Thường do thì chích rạch tiến hành thô bạo và không đúng vị trí.
• Trật khớp xương xon: Phải phẫu thuật đặt lại.
• Viêm tai sau đặt ống thông màng nhĩ: Chỗ đặt ống không liền, gây thủng màng nhĩ, cần sử dụng kháng sinh toàn thân và làm thuốc tai.
• Tắc ống thông khí màng nhĩ: Cần được kiểm tra dưới kính hiển vi, hút và làm sạch chỗ tắc khỏi ống thông thông.
• Cholesteatoma tai (hiếm gặp).

Các bước tiến hành:

• Đối với trẻ em cần gây mê, còn người lớn có thể gây tê cục bộ.
• Đưa ống nội soi vào trong ống tai, sau đó chỉnh ống nội soi sao cho màng nhĩ nằm đúng hướng và chính giữa màn hình.
• Gây tê da ống tai: Tiến hành gây tê kiểu tiêm thấm dưới da sao cho da sàn ống tai đến sát bờ màng nhĩ chuyển sang màu trắng nhưng không bị phồng rộp.
• Rạch màng nhĩ ở góc trước dưới bằng dao lưỡi liềm, chiều dài đường rạch từ 1,5 - 2 mm tùy theo loại ống thông khí.
• Đặt ống thông khí màng nhĩ qua lỗ trích rạch theo kiểu cài khuy áo bằng kẹp phẫu tích vi phẫu hoặc bằng que nhọn.

Theo dõi sau phẫu thuật nội soi đặt ống thông khí màng nhĩ

• Theo dõi tình trạng toàn thân, tại chỗ do dị ứng thuốc tê có thể xảy ra.

Tai biến và xử trí:

• Tai biến lúc mổ:
  • Chảy máu: Ngay lập tức cần hút sạch, đặt bông adrenalin 0,1% chờ trong khoảng 10 phút, nếu hết chảy máu có thể tiếp tục phẫu thuật.
• Tai biến sau mổ:
  • Tụt ống thông khí: Nếu kiểm tra thấy vẫn còn dịch thì cần đặt lại.
  • Tắc ống thông khí: Tiến hành nội soi hút sạch chất bít tắc.
  • Viêm tai mủ: Nguyên nhân là do khâu vô khuẩn lúc đặt ống không đảm bảo hoặc do viêm mũi họng cấp hoặc do dị ứng ống thông khí. Đối với trường hợp này cần phải điều trị bằng cách làm thuốc tai và rỏ thuốc tại chỗ đồng thời điều trị nguyên nhân.
• Tai biến muộn:
  • Điếc tiếp nhận: Tai biến này hiếm gặp, hiện nay chưa giải thích được nguyên nhân.
  • Cholesteatoma sau mổ là do lớp biểu bì màng nhĩ cuộn vào. Cách xử trí tai biến này là rút ống, mở hòm nhĩ lấy sạch bệnh tích và vá nhĩ.

Bạn nên đi kiểm tra tai thường xuyên sau khi đặt ống thông khí màng nhĩ. Khi đó, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra ống thông khí có thực sự hoạt động tố hay không, và khả năng nghe của bạn đã được cải thiện chưa.

Khi đang có ống thông khí trong tai, cần tránh để nước vào tai khi tắm hoặc khi đi bơi. Vì nước vào tai rất dễ nhiễm các mầm bệnh gây viêm tai.

Ống thông khí màng nhĩ thường sẽ tự rơi ra ngoài sau 6 đến 18 tháng. Nếu ống thông khí không tự rơi ra, bạn sẽ cần có bác sĩ phẫu thuật để lấy ống thông khí ra. Sau khi đã lấy ống thông khí ra khỏi tai, bạn vẫn cần phải theo dõi xem tai có bị viêm trở lại hay không, và có dịch/mủ sau màng nhĩ không.

Đặt ống thông khí màng nhĩ là một phẫu thuật can thiệp ở màng nhĩ nhằm đảm bảo sự thông khí và dẫn lưu dịch trong hòm tai ra ngoài, trong các trường hợp có hiện tượng rối loạn chức năng vòi nhĩ. Phẫu thuật này chỉ được coi là giải pháp tạm thời, bạn cần phải phối hợp với các biện pháp điều trị nguyên nhân để giải quyết tình trạng bệnh của bạn.