Da khô: Nguyên nhân và biểu hiện

Da khô là tình trạng da rất phổ biến và có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, và phổ biến hơn ở những người cao tuổi. Trong hầu hết các trường hợp, da khô không gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nhưng có thể dẫn đến một số biến chứng da liễu và khó điều trị.

Da khô là một tình trạng da được đặc trưng bởi thiếu một lượng nước thích hợp trong lớp biểu bì của da. Mặc dù da khô có xu hướng ảnh hưởng đến cả hai giới và ở mọi lứa tuổi, nhưng những người cao tuổi thường dễ bị da khô hơn. Da ở người cao tuổi có xu hướng giảm lượng dầu và chất bôi trơn da tự nhiên so với người trẻ tuổi.

Da khô xuất hiện nhiều ở các khu vực như cánh tay, bàn tay và đặc biệt là bàn chân. Các yếu tố môi trường, chẳng hạn như độ ẩm và nhiệt độ, có ảnh hưởng nhiều nhất đến lượng nước trong da. Thường xuyên rửa tay cũng làm mất nước và làm khô da. Da khô cũng có thể là tác dụng phụ của một số loại thuốc cũng như biến chứng của một số bệnh về da.

Lớp biểu bì thường bao gồm chất béo (lipid) và protein. Phần lipid của lớp biểu bì cùng với các protein có tác dụng giúp ngăn ngừa mất nước ở da. Khi cơ thể thiếu protein và/hoặc lipid, thì độ ẩm của da sẽ không được giữ ổn định và da trở nên khô, nó cũng có thể trở nên nhạy cảm hơn và dễ bị phát ban và bong da.

Các biện pháp phòng ngừa và điều trị da khô thì đơn giản và hiệu quả. Các bước phòng ngừa khô da cơ bản bao gồm tránh sử dụng xà phòng đậm đặc và chất tẩy rửa mạnh.

Các biện pháp điều trị thường yêu cầu người có da khô sử dụng thường xuyên các chất làm mềm và dưỡng ẩm nhẹ. Nếu không được điều trị, da khô có thể dẫn đến các biến chứng, bao gồm viêm da chàm, nhiễm trùng thứ cấp do vi khuẩn, viêm mô tế bào và đổi màu da. Tuy nhiên, da khô thường nhẹ và có thể dễ dàng khôi phục.

Có phải da khô gây ra mụn, hoặc da khô là kết quả của điều trị mụn? Những người có làn da khô tự nhiên có thể gặp mụn, và các sản phẩm điều trị mụn có thể gây khô và bong tróc. Hầu hết chúng ta thường thấy mụn trứng cá có ở da dầu, tuy nhiên khi làn da khô cũng sẽ xuất hiện mụn ở trên da. Mặc dù nó có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng mụn và da khô thường được tìm thấy ở người trưởng thành.

Da khô khiến da tiết ra nhiều dầu hơn, có thể dẫn đến lỗ chân lông bị tắc và nổi mụn nhiều hơn. Da khô có thể là do di truyền hoặc do tuổi tác, do các sản phẩm điều trị mụn trứng cá hoặc do kết hợp cả hai. Kem dưỡng ẩm là sản phẩm chính trong bất kỳ quy trình chăm sóc da nào, nhưng một số sản phẩm dưỡng ẩm cho da khô có thể gây kích ứng mạnh, hoặc có thể chứa các thành phần có thể làm tắc nghẽn lỗ chân lông, làm cho da dễ bị mụn. Đây là lý do tại sao cần đặc biệt cẩn thận khi chọn kem dưỡng ẩm cho da dễ bị mụn.

Da khô và da bị mụn cũng có liên quan đến hàm lượng ceramide thấp hơn so với da bình thường. Ceramide là hoạt chất đóng vai trò chính trong hàng rào bảo vệ da, vì vậy một loại kem dưỡng ẩm có thành phần ceramide cũng có thể có lợi cho da khô. Do vậy, tìm hiểu những thông tin cần thiết trong một loại kem dưỡng ẩm khi bạn đang gặp vấn đề với da khô và mụn là rất quan trọng.

Đau, nứt nẻ, da sần sùi, thường ở tay, mặt và đặc biệt là môi, do da khô. Nứt nẻ được gây ra bởi thiếu hoặc giảm lượng dầu tự nhiên giúp da chống đỡ lại tình trạng này. Da khô nứt nẻ có xu hướng xảy ra trong thời tiết lạnh, khi các tuyến tiết dầu tiết ra ít dầu hơn hoặc sau khi tắm, rửa hoặc làm ướt nhiều lần. Biện pháp điều trị da khô nứt nẻ thường được khuyến cáo bằng cách sử dụng kem nền lanolin.

Da khô ngứa là một cảm giác khó chịu ở da, tạo cảm giác muốn gãi. Còn được gọi là ngứa, da ngứa có thể được gây ra hoặc trở nên tồi tệ hơn do da khô. Da ngứa phổ biến ở người lớn tuổi, vì da có xu hướng trở nên khô hơn theo tuổi.

Ngứa ở da có thể xuất hiện trên một số vùng nhất định, chẳng hạn như trên cánh tay hoặc chân hoặc trên toàn bộ cơ thể. Bên cạnh đó, da ngứa có thể xảy ra mà không có bất kỳ thay đổi đáng chú ý nào khác trên da, hoặc nó có thể kèm theo các dấu hiệu sau:

• Đỏ
• Các vết sưng, đốm hoặc mụn nước
• Da khô, nứt nẻ
• Da sần sùi hoặc có vảy

Tùy thuộc vào nguyên nhân khiến da bị ngứa, da có thể xuất hiện bình thường, đỏ, hoặc sần sùi hoặc mấp mô. Gãi nhiều lần có thể khiến vùng da dày nổi lên có thể bị chảy máu hoặc bị nhiễm trùng.

Sử dụng các biện pháp tự chăm sóc như dưỡng ẩm hàng ngày, sử dụng sữa rửa mặt nhẹ nhàng và tắm với nước ấm sẽ giúp dễ chịu hơn. Để giảm triệu chứng lâu dài đòi hỏi phải xác định rõ nguyên nhân và điều trị nguyên nhân gây ngứa da. Phương pháp điều trị phổ biến cho tình trạng da khô ngứa là thuốc bôi, băng ẩm và thuốc uống giảm triệu chứng ngứa.

Da khô thiếu nước là tình trạng da xảy ra khi thiếu nước trên da. Điều này có thể xảy ra với bất kỳ ai, bất kể loại da nào, và những người có làn da khô dễ thiếu nước ở da hơn. Da thiếu nước thường sẫm màu và có dấu hiệu lão hóa sớm, như nếp nhăn bề mặt và mất tính đàn hồi.

Một cách điển hình để biết da có bị thiếu nước hay không là thử nghiệm độ chụm của da:

• Véo một lượng nhỏ da trên má, bụng, ngực hoặc mu bàn tay của bạn và giữ trong vài giây.
• Nếu quay trở lại bình thường, có thể không bị thiếu nước.
• Nếu phải mất một vài phút để trở lại bình thường, da có thể bị thiếu nước.

Ngoài ra, với làn da khô thiếu nước, có thể nhận thấy một số dấu hiệu sau:

• Quầng thâm dưới mắt
• Ngứa
• Da sẫm màu
• Nếp nhăn

Da khô sần là tình trạng của da nổi lên bất thường. Các nốt sần có thể cứng hoặc mềm và di chuyển. Đa số tình trạng da sần là lành tính, không phải là ung thư. Các nốt sần da thường không nguy hiểm và thường không ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày. Nguyên nhân có thể gây ra tình trạng da khô sần bao gồm:

• Chấn thương
• Mụn
• Nốt ruồi
• Mụn cóc
• Túi nhiễm trùng, chẳng hạn như áp xe và nhọt
• U nang
• Chai
• Phản ứng dị ứng, bao gồm nổi mề đay
• Sưng hạch bạch huyết
• Thủy đậu

Một khuôn mặt ngứa ngáy có thể vô cùng khó chịu và dường như không rõ nguyên nhân gây ra tình trạng này. Các nguyên nhân phổ biến gây da mặt khô ngứa bao gồm:

• Thời tiết lạnh
• Không khí khô
• Tiếp xúc với hóa chất tẩy rửa đậm đặc trong xà phòng hoặc các sản phẩm khác
• Rửa da mặt nhiều lần
• pH da mặt không cân bằng
• Tình trạng da không tốt, chẳng hạn như viêm da dị ứng, viêm da tiết bã và bệnh vẩy nến
• Bệnh tiểu đường, bệnh suy giáp, bệnh gan
• Hút thuốc
• Tiếp xúc nhiều với ánh sáng mặt trời

Có nhiều biện pháp khác nhau để điều trị da mặt khô ngứa. Lựa chọn phương pháp điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân gây khô da và mức độ nghiêm trọng của tình trạng da. Phương pháp điều trị cũng khác nhau giữa các loại da khác nhau, có thể là bình thường, khô, nhờn hoặc kết hợp.

Bạn có thể tự làm rất nhiều để cải thiện làn da của mình, bao gồm sử dụng kem dưỡng ẩm và tránh xà phòng khô. Nhưng đôi khi da khô xảy ra thường xuyên hoặc nghiêm trọng. Trong những trường hợp này, bạn cần sự giúp đỡ từ bác sĩ chuyên về da.

Chuyên khoa da liễu lâm sàng Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đảm nhận chẩn đoán, điều trị, dự phòng và phục hồi chức năng các bệnh lý thuộc chuyên ngành Phong và Da liễu.Với đội ngũ y bác sĩ, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại, bệnh viện cung cấp các dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa.

Nguồn tham khảo: mayoclinic.org; medicinenet.com; cerave.com; healthline.com