Đau mặt ngoài cổ tay là bệnh gì?

Đau mặt ngoài cổ tay là biểu hiện điển hình của hội chứng viêm bao hoạt dịch gân dạng duỗi ngón cái. Về cơ chế gây bệnh: Ở vùng cổ tay, động tác duỗi và dạng ngón cái được chi phối bởi 2 gân quan trọng là gân dạng dài và gân duỗi ngắn ngón cái. 2 gân này được bao bọc trong bao hoạt dịch. Những động tác cầm vật nặng lâu ngày, xoay, lắc cổ tay,... làm tăng ma sát gân. Về lâu dài, dịch bôi trơn sẽ giảm đi nhưng dịch viêm tăng lên, gây ra hiện tượng sưng, nóng, đỏ, đau ở vị trí cổ tay.

Hội chứng viêm bao hoạt dịch gân dạng duỗi ngón cái còn được đặt tên là hội chứng De quervain, được mô tả lần đầu vào năm 1985 bởi giáo sư Fritz de Quervain người Thụy Sỹ. Tình trạng viêm này do chít hẹp bao gân, không liên quan tới tình trạng nhiễm trùng. Trong giai đoạn muộn, bao gân sẽ bị xơ cứng và dày lên, gây cản trở hoạt động của gân, có thể ảnh hưởng tới thần kinh - 1 nhánh của thần kinh quay, gây tê bì gân.

Hầu hết các trường hợp mắc hội chứng De quervain đều diễn biến từ từ, kéo dài, triệu chứng không rầm rộ. Đôi khi người bệnh chỉ bị đau, hạn chế vận động. Bệnh gây ảnh hưởng nhiều tới khả năng lao động và sinh hoạt hằng ngày của người bệnh, làm giảm năng suất lao động, đặc biệt là khi thực hiện các hoạt động cần tới sự tinh tế của bàn tay.

Người mắc hội chứng De quervain thường gặp các triệu chứng như:

Triệu chứng cơ năng

Ở giai đoạn đầu, bệnh nhân có thể có những cơn đau xuất hiện dần dần, thay đổi đổi đột ngột ở vùng gốc ngón tay cái - mỏm trâm quay. Nói chính xác hơn là bệnh nhân bị đau ở mặt ngoài cổ tay, có thể bị phù nề, tê bì ngón cái, ngón trỏ.

Người bệnh càng cử động thì càng bị đau mặt ngoài cổ tay nhiều hơn, hạn chế các động tác dạng, duỗi ngón tay cái. Ở giai đoạn muộn, tình trạng viêm bao gân của 2 gân trên rất nặng, gây xơ cứng gần như toàn bộ gân, gây ra tiếng lạo xạo, lục cục khi vận động. Người bệnh rất đau.

Triệu chứng thực thể

Các bác sĩ thường áp dụng 2 phương pháp chẩn đoán chính xác là:

• Ấn vào điểm gốc ngón cái (vị trí mỏm trâm quay), người bệnh thường có cảm giác đau chói;
• Nghiệm pháp Finkelstein: Người bệnh nắm chặt ngón tay cái trong lòng bàn tay kẹp giữa 4 ngón kia, mặt lòng bàn tay giống như bắt tay nhau. Khi bệnh nhân gấp cổ tay hết sức về phía mặt lòng bàn tay thì sẽ bị đau dữ dội ở vị trí viêm bao gân.

Ở giai đoạn sớm, trên phim siêu âm sẽ thấy hình ảnh gân dạng dài và duỗi ngắn có một số đặc điểm sau: Gân dày lên tròn hơn, tăng tưới máu; bao gân dày, tăng tưới máu, phản âm kém, có dịch bao quanh gân; dày mạc giữ gân duỗi; có thể bị phù nề mô mỡ quanh gân,... Ở giai đoạn muộn, hình ảnh gân tăng âm không đồng nhất, không tưới máu, bị mất ranh giới của gân cũng như các tổ chức quanh gân.

Siêu âm đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán hội chứng De quervain, giúp ích cho việc hướng dẫn tiêm thuốc và theo dõi quá trình điều trị bệnh.

Về phương hướng điều trị, tùy từng trường hợp mà bác sĩ sẽ có chỉ định phù hợp. Cụ thể:

• Phương pháp không dùng thuốc gồm giảm, ngừng vận động cổ tay và ngón tay cái (4 - 6 tuần);
• Trường hợp sưng đau nhiều nên dùng băng nẹp cổ tay và ngón cái liên tục trong 3 - 6 tuần với tư thế cổ tay để nguyên, ngón cái dạng 45 độ so với trục xương quay, gấp 10 độ;
• Chườm lạnh hoặc điều trị bằng laser màu, siêu âm, xung điện kích thích thần kinh qua da để giảm đau, chống viêm,...

Để phòng bệnh đau mặt ngoài cổ tay do hội chứng De quervain, người bệnh nên tránh các hoạt động bàn tay, cổ tay lặp đi lặp lại trong một thời gian dài. Bệnh nhân nên xen kẽ thời gian nghỉ ngơi cho hợp lý. Đồng thời, người bệnh cũng nên tập luyện cho gân thêm dẻo dai qua những bài tập cho gân khớp ở cổ tay.

Bệnh nhân không nên xoa bóp thuốc rượu hay dầu nóng vào cổ tay vì có thể làm tình trạng viêm nặng thêm. Người bệnh cũng không nên nắn bẻ khớp vì sẽ càng làm tổn thương gân khớp. Ngoài ra, bệnh nhân cần có chế độ ăn đầy đủ vitamin và khoáng chất, đặc biệt là ở phụ nữ mang thai và sau khi sinh. Ở người lớn tuổi, nên bổ sung đủ canxi, sữa và các chế phẩm từ sữa trong chế độ ăn.

Khi xuất hiện triệu chứng đau mặt ngoài cổ tay, nhiều khả năng người bệnh đã mắc hội chứng De quervain. Khi gặp triệu chứng này, người bệnh nên đi thăm khám ngay để được chẩn đoán xác định và có hướng điều trị kịp thời, hiệu quả.