Khi nào cần uống vitamin A liều cao?

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ Võ Hà Băng Sương - Bác sĩ Nội tổng quát - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc

Vitamin A là một loại vi chất tan trong dầu cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển của trẻ, giúp góp phần tăng cường hệ miễn dịch và chống lại các bệnh nhiễm trùng. Tuy nhiên, nếu bổ sung quá nhiều gây dư thừa vitamin A cũng dẫn tới nhiều tác hại ảnh hưởng đến sức khỏe. Vậy khi nào chúng ta cần uống vitamin A liều cao?

Vitamin A là loại vitamin quan trọng đối với trẻ. Cụ thể:

• Tăng trưởng: Tham gia vào quá trình phân chia tế bào giúp trẻ tăng trưởng khỏe mạnh và phát triển bình thường.
• Thị giác: Vitamin A có vai trò bảo vệ thị giác, giúp mắt nhìn sáng và rõ hơn, đặc biệt vào ban đêm.
• Bảo vệ biểu mô: Vitamin A bảo vệ sự toàn vẹn của da, niêm mạc mắt, niêm mạc khí quản, ruột non và các tuyến bài tiết.
• Miễn dịch: Vitamin A tăng cường khả năng miễn dịch của cơ thể, làm tăng sức đề kháng đối với các bệnh nhiễm khuẩn, uốn ván, lao, sởi...

Nếu thiếu vitamin A các tế bào biểu mô bị sừng hóa và giảm sản xuất dịch nhầy dẫn tới giảm sức đề kháng của cơ thể đối khi gặp tác nhân lạ như vi khuẩn, bụi,... xâm nhập vào cơ thể. Do đó, thiếu vitamin A dẫn đến sừng hóa biểu mô giác mạc có thể gây loét và mù lòa. Đối với trẻ nhỏ thường chậm phát triển, dễ mắc các bệnh nhiễm trùng như viêm đường hô hấp, sởi, tiêu chảy,... và bệnh về mắt như quáng gà, mờ giác mạc,... thậm chí có thể gây mù vĩnh viễn.

Vitamin A được cung cấp từ những nguồn như:

• Sữa mẹ, đặc biệt là sữa non rất giàu vitamin A. Vì vậy trẻ bú mẹ hoàn toàn không cần uống vitamin A liều cao trong vòng 6 tháng đầu đời.
• Thực phẩm có nguồn gốc động vật như gan, thịt, cá, trứng, sữa...
• Thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật, các loại rau quả có màu xanh, vàng và đỏ đậm như rau muống, rau dền, mồng tơi, rau đay, rau ngót, bông cải xanh, cà rốt, bí đỏ, xoài, đu đủ, gấc...

Vì vitamin A tan trong dầu nên chế độ ăn đầy đủ chất béo sẽ giúp hấp thu tốt vitamin A. Do đó, trong bữa ăn của trẻ cần có đầy đủ chất đạm, dầu mỡ giúp tăng hấp thụ và chuyển hóa vitamin A. Các bà mẹ cần lưu ý sử dụng nhiều loại thực phẩm phong phú và đa dạng khác nhau, chế biến hợp khẩu vị với trẻ để giúp cho trẻ dễ ăn và làm tăng hấp thu. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nếu vitamin A được bổ sung bằng thực phẩm không đủ, có thể cần phải bổ sung vitamin A liều cao bằng thuốc tùy vào mức độ thiếu hụt của mỗi người.

Một số nguyên nhân khiến trẻ bị thiếu vitamin A có thể kể đến như sau:

• Trẻ không được bú sữa mẹ.
• Chế độ ăn của trẻ không cung cấp đủ vitamin A và chất béo.
• Trẻ hay mắc các bệnh viêm hô hấp, tiêu chảy tái đi tái lại, sởi, nhiễm giun sán...
• Trẻ suy dinh dưỡng nặng.

Để phòng ngừa thiếu vitamin A, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ nên được bú sữa mẹ, vì sữa mẹ rất giàu vitamin này, đặc biệt là sữa non. Bên cạnh đó, bà mẹ cũng cần uống vitamin A liều cao (200.000 IU) bổ sung ngay sau sanh để đảm bảo sữa mẹ có đủ vitamin A cho trẻ.

Ngoài ra, chế độ ăn cần có đủ thực phẩm giàu vitamin A, nên ăn đầy đủ chất béo để vitamin A hấp thu được dễ dàng hơn. Đảm bảo vệ sinh môi trường, dự phòng nhiễm khuẩn, tẩy giun sán định kỳ. Trong trường hợp bị thiếu vitamin A nghiêm trọng, cần bổ sung vitamin A liều cao theo đúng chỉ định của bác sĩ.

Nhu cầu vitamin A thay đổi theo từng lứa tuổi và tình trạng sinh lý cơ thể. Đối với trẻ từ 0-5 tuổi, lượng vitamin A cần là 375-450 mcg và ở người trưởng thành là 500-600 mcg. Lượng vitamin A sẽ cao hơn đối với những người uống rượu hoặc hút thuốc, do rượu làm cạn kiệt lượng vitamin A trong cơ thể, còn thuốc lá ngăn cản quá trình hấp thu vitamin A vào cơ thể.

Những trường hợp cần bổ sung vitamin A liều cao nhằm phòng chống tình trạng thiếu vitamin A là:

• Bà mẹ mang thai: cần uống vitamin A liều cao là 200000 IU, được bổ sung ngay sau sinh để đảm bảo sữa mẹ có đủ vitamin A cho trẻ.
• Trẻ dưới 6 tuổi: được bổ sung vitamin A với liều duy nhất 50000 IU.
• Trẻ từ 6-36 tháng tuổi: cứ mỗi 6 tháng vào ngày 1-2 tháng 6 và ngày 1-2 tháng 12, trẻ đều phải được bổ sung vitamin A liều cao tại các điểm uống vitamin A như trạm y tế.
• Trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng, tiêu chảy kéo dài, nhiễm trùng tái đi tái lại, bị bệnh sởi,... là những trẻ có nguy cơ cao thiếu vitamin A cần được bổ sung vitamin A liều cao.

Vitamin A là một vi chất cần thiết cho sự phát triển của trẻ. Các bà mẹ cần bổ sung vitamin A thường xuyên cho trẻ thông qua thực phẩm, bữa ăn hàng ngày. Cần lưu ý thời gian, độ tuổi của trẻ để đưa trẻ đi uống vitamin A liều cao tại trạm y tế và các điểm uống vitamin A.