Một số điều chú ý trong quá trình điều trị và chăm sóc cho bệnh nhân cao tuổi

Bài viết bởi Bác sĩ Đoàn Dư Đạt - Khoa khám bệnh và Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long

Khi tuổi của chúng ta càng cao thì nhiều chức năng của cơ thể càng bị suy giảm, sức khỏe càng yếu dần. Chính vì thế, người cao tuổi dễ mắc nhiều bệnh và bệnh mạn tính cũng thường hay bị tái phát. Nhất là các bệnh xương khớp, tim mạch, hô hấp...

Theo thời gian, một số các cơ quan tổ chức đã suy giảm chức năng đáng kể, do vậy dễ dẫn đến hiện tượng chậm đáp ứng rồi lại đáp ứng quá mạnh, nghĩa là liều điều trị rất gần với liều độc, đặc biệt là nhóm các thuốc chống loạn nhịp tim ví dụ thuốc digoxin, hoặc thuốc điều trị tăng huyết áp như loại chẹn kênh canxi có thể gây tụt huyết áp tư thế đứng.

Thường mắc nhiều thứ bệnh phối hợp; dùng thuốc điều trị bệnh này, có thể làm nặng thêm bệnh kia. Hơn nữa, việc điều trị nhiều loại bệnh sẽ dễ dẫn đến tương tác thuốc có hại. Ví dụ thuốc lợi tiểu chữa tăng huyết áp có thể làm nặng thêm bệnh Gút; các thuốc giảm đau chống viêm có thể gây loét và chảy máu đường tiêu hoá, tăng khả năng suy thận....
Hấp thu thuốc: bộ máy tiêu hoá của người cao tuổi có nhiều thay đổi do giảm số lượng các tế bào hấp thu kèm theo giảm nhu động ruột cũng như giảm lượng máu tuần hoàn đến ruột dẫn đến việc hấp thu trở nên khó khăn và chậm chạp hơn, trong khi thuốc lưu lại trên đường tiêu hoá lâu hơn lại dễ gây nên các biến chứng trên đường tiêu hoá.

Phân phối thuốc: người già khối lượng các mô giảm, do vậy khối lượng nước giảm mà khối lượng mỡ nói chung lại tăng lên. Do vậy các thuốc tan trong nước sẽ bị tăng nồng độ; còn các thuốc tan trong mỡ sẽ bị chậm khởi đầu, nhưng lại tăng thời gian tác dụng, dễ dẫn đến tích lũy gây độc.

Chuyển hoá và thải trừ thuốc: thuốc được thải trừ qua gan và thận là chủ yếu, nhưng ở người già, khối lượng gan và thận đều giảm; lượng máu đến cũng giảm do vậy ảnh hưởng tới chuyển hoá của thuốc; dễ dẫn đến tích lũy và gây độc.

• Dễ bị hạ huyết áp tư thế: một số thuốc điều trị parkinson, thuốc điều trị tăng huyết áp có thể gây hạ huyết áp khi người bệnh thay đổi tư thế đột ngột. Người cao tuổi khi uống thuốc này nên thận trọng trong việc đổi tư thế (ví dụ khi uống thuốc đang ngồi đứng dậy phải từ từ)
• Dễ bị ngã do mất thăng bằng tư thế: một số thuốc an thần, gây ngủ, thuốc điều trị trầm cảm có thể làm thay đổi khả năng điều chỉnh thăng bằng cơ thể của người cao tuổi dẫn đến gây ngã. Ngã của người cao tuổi rất nguy hiểm vì lúc này xương đã bị loãng (mất calci trong xương, mất cả độ mềm dẻo của xương) nên xương giòn rất dễ gãy và khó liền.

Giảm điều hoà thân nhiệt: các thuốc an thần, gây ngủ,...rất dễ gây hạ thân nhiệt, nếu hạ quá không biết để cấp cứu kịp thời rất dễ gây tử vong.

• Giảm chức năng nhận thức: có một số thuốc có tác dụng phụ gây lú lẫn, hay quên, mất trí nhớ như thuốc chống trầm cảm, thuốc chống co giật, thuốc trị tăng huyết áp,...một số thuốc làm nặng thêm bệnh lý sa sút trí tuệ
• Giảm chức năng các cơ quan nội tạng: Ở người cao tuổi ít hoạt động, có nhu động dạ dày - ruột giảm do đó dễ bị táo bón, sử dụng không đúng một số nhóm thuốc dị ứng, giảm đau chứa thuốc phiện,... có thể gây táo bón, tắc ruột.

Tuổi già là một giai đoạn quan trọng trong cuộc sống của con người. Quá trình lão hóa có ảnh hưởng nhiều tới sức khỏe của người cao. Trên cơ sở biết được những biểu hiện hay có của người già mà các các nhân viên y tế trong quá trình khám bệnh, điều trị và chăm sóc cho người bệnh cao tuổi cần phải chú ý, tránh gây ra những hậu quả đáng tiếc, đặc biệt ngoài thái độ tiếp xúc còn phải chú ý nhiều đến ảnh hưởng không mong muốn của thuốc tác động xấu đến cơ thể người già.

Khi người cao tuổi có các vấn đề sức khỏe có thể đến khám tại Vinmec. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là cơ sở y tế chất lượng cao tại Việt Nam với đội ngũ y bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, được đào tạo bài bản, chuyên sâu trong nước và nước ngoài, giàu kinh nghiệm.

Hệ thống thiết bị y tế hiện đại, tối tân, sở hữu nhiều máy móc tốt nhất trên thế giới giúp phát hiện ra nhiều căn bệnh khó, nguy hiểm trong thời gian ngắn, hỗ trợ việc chẩn đoán, điều trị của bác sĩ hiệu quả nhất. Không gian bệnh viện được thiết kế theo tiêu chuẩn khách sạn 5 sao, mang đến cho người bệnh sự thoải mái, thân thiện, yên tâm.

XEM THÊM:

• Vì sao ngày càng nhiều người cao tuổi bị trầm cảm?
• Cảnh giác với trầm cảm ở người cao tuổi, sau khi về hưu
• Rối loạn giấc ngủ - nỗi ám ảnh của người cao tuổi