Nám nội tiết là gì?

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng các Bác sĩ Sản phụ khoa - Khoa sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Phụ nữ bước vào độ tuổi 30 sẽ nhận thấy rõ dấu hiệu của sự lão hoá và một trong số đó là các mảng nám sạm xuất hiện trên da. Bên cạnh yếu tố di truyền thì 2 nguyên nhân lớn nhất dẫn đến tình trạng nám da chính là tác động từ môi trường bên ngoài và sự rối loạn nội tiết tố bên trong cơ thể.

Estrogen hay nội tiết tố nữ là sự tổng hợp của 3 chất: estron, estradiol và estriol và được kí hiệu là E1, E2, E3. Estrogen được biết đến là một loại hormone kỳ diệu, đóng vai trò quan trọng đối với chị em phụ nữ. Hormone này giúp cơ thể người phụ nữ điều hoà hệ sinh dục, mái tóc, làn da, đường cong cơ thể và kiểm soát hormone MSH - hormone kích thích sản sinh melanin dưới da.

Bước vào độ tuổi lão hoá, estrogen trong cơ thể người phụ nữ được tạo ra chậm hơn trước, gây mất cân bằng nội tiết tố, và đây chính là nguyên nhân gây ra sự tăng sinh melanin dẫn đến tình trạng nám nội tiết.

Nám nội tiết hay còn gọi là nám chân sâu là các vùng sắc tố mọc tập trung lại thành từng nốt tròn trên bề mặt da có chân ăn sâu vào bên trong các lớp cấu trúc da mà chủ yếu là lớp màng đáy của lớp thường bị, đôi khi ăn sâu xuống đến lớp trung bì.

Phụ nữ sau sinh, tiền mãn kinh, người sử dụng thuốc tránh thai hay kháng sinh liên tục sẽ thường bị nám nội tiết. Nguyên nhân vì:

• Phụ nữ sau sinh: Trong thời gian mang thai, lượng estrogen trong cơ thể người phụ nữ tăng nhanh chóng để bảo vệ thai nhi. Sau khi sinh con xong, estrogen suy giảm đột ngột dẫn đến tình trạng rối loạn nội tiết;
• Phụ nữ sử dụng thuốc tránh thai: Thành phần progestins có trong thuốc tránh thai không chỉ gây giữ nước mà còn góp phần không nhỏ trong việc kích thích hình nám da. Khi các đốm nám này tiếp xúc với ánh nắng mặt trời sẽ trở nên đậm màu và lan rộng hơn;
• Stress, mệt mỏi: Yếu tố tâm lý, cảm xúc có ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe và vẻ đẹp làn da. Hormone estrogen do não bộ chỉ đạo buồng trứng tiết ra, chính vì vậy khi não bộ rơi vào tình trạng căng thẳng, hoạt động của buồng trứng cũng sẽ bị tác động gây đảo lộn nội tiết tố và dẫn đến tình trạng nám sạm da.

Nám nội tiết xuất hiện trên da thường ở dạng những đốm nhỏ, màu vàng nhạt, tăng sinh rất nhanh nếu không điều trị kịp thời. Nám nội tiết thường xuất hiện chủ yếu ở:

• Hai bên gò má;
• Vùng thái dương;
• Trán;
• Mũi và cánh mũi.

Mức độ nám biểu hiện trên bề mặt da chính là tấm gương phản chiếu tình trạng rối loạn nội tiết tố bên trong cơ thể bạn.

Cũng có thể phát hiện sự thay đổi nội tiết tố nữ thông qua các biểu hiện sau:

• Chu kỳ kinh nguyệt thay đổi, không đều và ít dần theo thời gian;
• Buồng trứng, cổ tử cung và âm đạo nhỏ dần, các tuyến ít tiết ra chất nhầy. Đồng thời, xuất hiện cảm giác đau rát khi quan hệ tình dục;
• Xuất hiện các dấu hiệu rối loạn về thần kinh như hay lo lắng, cảm thấy bực dọc, khó chịu, tim đập nhanh, tâm tính thay đổi thất thường...
• Làn da bắt đầu xuất hiện các dấu hiệu lão hóa: mất độ đàn hồi, đen sạm, nhăn nheo...

Phụ nữ sau 30 tuổi việc sản sinh hormone nội tiết tố nữ trong cơ thể bắt đầu giảm dần. Tuy nhiên, vẫn có những biện pháp có thể làm chậm quá trình lão hoá, duy trì sức khỏe và sắc đẹp bằng cách giữ cho nội tiết tố trong cơ thể luôn duy trì ở mức độ cân bằng. Các biện pháp nên được duy trì áp dụng là:

• Giữ tinh thần thoải mái: Khi tâm lý căng thẳng kéo dài, lượng estrogen tăng sinh sẽ gây rối loạn nội tiết tố. Do đó, hãy giữ tinh thần luôn thoải mái, thái độ sống tích cực, dành nhiều thời gian nghỉ ngơi, thư giãn, tập luyện thể dục để nâng cao hiệu quả điều trị;
• Bổ sung chế độ dinh dưỡng: Đảm bảo đa dạng bữa ăn, bổ sung các sản phẩm cân bằng nội tiết tố như đậu nành, các chế phẩm từ đậu nành (đậu phụ, sữa đậu nành ), cà rốt, khoai tây...omega - 3 từ cá hồi, cá biển... tối thiểu 2 lần/ tuần;
• Sử dụng các sản phẩm bổ sung estrogen ngoại sinh: Các chất béo lành mạnh, omega-3 là những thành phần không thể thiếu trong thực đơn mỗi ngày nếu bạn muốn cải thiện nhanh tình trạng nám nội tiết. Các thực phẩm bạn nên bổ sung gồm: dầu dừa, bơ, chế phẩm bơ từ động vật ăn cỏ và cá hồi tự nhiên (chất béo); cá, hạt lanh, hạt chia, hạt óc chó, các sản phẩm từ động vật ăn cỏ (omega-3); hạn chế hoặc không sử dụng các loại dầu thực vật từ hướng dương, ngô, cải dầu, đậu tương và đậu phộng (omega-6);
• Sử dụng kem chống nắng: Ánh nắng mặt trời thường chứa tia UV là một trong những yếu tố kích sản sinh melanin. Nên lựa chọn kem chống nắng có chỉ số SPF 30+ và sử dụng đều đặn ngay cả khi không ra ngoài.
• Nói không với caffeine: Caffeine có tác dụng giúp tỉnh táo, tập trung hơn nhưng cũng là một trong những tác nhân gây rối loạn nhịp tim, ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa và làm xáo trộn hệ nội tiết. Các loại đồ uống chứa caffeine cần tránh sử dụng là cà phê, trà, ca cao,...
• Ngủ đủ giấc: Giấc ngủ đủ và sâu sẽ cân bằng hormone, xây dựng nguồn năng lượng mới, giúp cơ thể phục hồi sau một ngày dài lao động, làm việc. Hormone trong cơ thể bạn làm việc theo một lịch trình định sẵn, chính bởi vậy khi thiếu ngủ, nhịp sinh học tự nhiên sẽ bị đảo lộn góp phần làm mất cân bằng hormone.