Người hiến máu được xét nghiệm những gì?

Nhiều người vẫn còn ngại ngần về việc hiến máu có thể gây tổn hại. Sự thật không phải như vậy. Thậm chí, đây là một cơ hội giúp sức khỏe được tăng cường tốt hơn và người bệnh còn được thực hiện xét nghiệm khi hiến máu.

Cho đến nay, máu là loại chế phẩm sinh học duy nhất chưa thể tổng hợp nhân tạo được. Nói cách khác, khi bệnh nhân thiếu máu quá nặng, nguồn máu được bồi hoàn vào là hoàn toàn từ người hiến máu. Chính vì thế, hiến máu được xem là một nghĩa cử cao đẹp cho cộng đồng, là việc ý nghĩa thiết thực nhất mà một người có thể làm để giúp ích cho người khác.

Hiến máu chủ yếu là hiến hồng cầu. Máu gồm có huyết tương, chiếm 55% thể tích máu và các tế bào máu, chiếm 45% còn lại. Các tế bào máu gồm có hồng cầu, chiếm số lượng nhiều nhất, kế tiếp là bạch cầu và tiểu cầu. Đời sống của hồng cầu là khoảng 90 ngày, là dài nhất trong các tế bào máu. Đây là khoảng thời gian cần thiết để một hồng cầu sinh ra, thực hiện chức năng và bị tiêu hủy trong gan, lách. Nói một cách khác, mọi hồng cầu lưu hành trong máu đều lần lượt được tủy xương sinh ra và được thay thế đi sau khi hoàn thành nhiệm vụ. Vậy nên, khi cho đi một phần lượng máu rất nhỏ trong cơ thể, đối với bản thân không gây ảnh hưởng gì, nhưng đối với người nhận lại là một “nguồn sống” mới.

Ngoài ra, các thành phần của máu cũng được sử dụng sau khi hiến như hiến tiểu cầu, hiến huyết tương... Tuy nhiên, số lượng các trường hợp cần hiến hồng cầu vẫn chiếm chủ yếu.

Máu được hiến là lấy trực tiếp từ cơ thể người cho và đưa trực tiếp vào cơ thể người nhận. Tuy nhiên, để máu có thể được sử dụng hiệu quả, cần phải được xử lý qua nhiều giai đoạn phức tạp.

Đầu tiên, với những người chuẩn bị đi hiến máu, cần chuẩn bị tốt về mặt thể lực lẫn tinh thần. Đêm trước khi đi hiến máu, cần ngủ đủ giấc và tránh làm việc quá nặng nề. Bữa ăn trước đó tránh quá nhiều dầu mỡ. Thường hiến máu được thực hiện buổi sáng, lúc tâm trạng và sức khỏe tốt nhất. Người đi hiến máu không nên ăn gì, kể cả không được uống sữa mà chỉ được uống nước lọc, trà đường. Nguyên nhân là vì khi ăn uống, các sản phẩm của tiêu hóa khi được hấp thụ qua thành ruột vào máu sẽ làm giảm chất lượng máu hiến. Ngoài ra, người bệnh sẽ được kiểm tra sức khỏe toàn diện và chỉ được chấp thuận cho hiến máu nếu thỏa một số tiêu chuẩn nhất định.

Sau đó, người bệnh được sắp xếp nằm nghỉ thoải mái trên ghế đưa. Kim lấy máu sẽ được đưa vào tĩnh mạch lớn thuộc chi trên và máu sẽ tự động đi ra theo nguyên lý thế năng, cho vào túi máu đặt trên bàn cân đặt ở vị trí thấp hơn tim. Khi nào lượng máu rút ra đạt thể tích cần thiết thì ngừng lại, rút kim và băng ép tại chỗ. Trong lúc rút máu, nhân viên y tế có thể cho người hiến máu nắm bóp vật mềm trong lòng bàn tay để tốc độ dẫn máu được nhanh hơn.

Máu lấy được nhanh chóng được bảo quản theo đúng quy định và đưa về trung tâm, bệnh viện chuyên khoa huyết học. Tại đây, máu được xét nghiệm các vi sinh vật nhằm loại trừ các bệnh lý mắc phải qua đường truyền máu, như HIV, viêm gan siêu vi B, C,... Nếu đạt được tiêu chuẩn này, máu sẽ được chia theo nhóm máu O, A, B hay AB, phân tách thành các thành phần riêng lẻ như huyết tương, hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu, được lưu trữ trong điều kiện tương ứng và sẵn sàng đáp ứng khi có nhu cầu.

Trong trường hợp đi hiến tiểu cầu, máu của người hiến sẽ được thu thập qua một hệ thống máy móc. Tại đây, thành phần tiểu cầu sẽ được gạn tách và các thành phần còn lại trong máu sẽ được trả vào cơ thể người hiến bằng một con đường khác.

Khám sức khỏe trước khi đi hiến máu là một điều bắt buộc ở mỗi cá nhân. Nếu bạn được chấp nhận hiến máu chứng tỏ bạn có sức khỏe về mặt cơ bản là bình thường. Tuy nhiên, máu sau khi được lấy ra, trước khi được sử dụng để truyền cho người khác, mọi đơn vị máu đều phải được xét nghiệm nhóm máu và các bệnh lý truyền nhiễm thông thường. Nếu phát hiện thấy bất thường, túi máu đó sẽ bị loại ra. Các kết quả của những xét nghiệm này sẽ được thông báo bảo mật với người hiến máu.

Sau đây là một số xét nghiệm khi hiến máu mà người đi hiến cần biết cũng như hiểu về những quyền lợi của mình được nhận:

• Xác định nhóm máu theo hệ ABO (gồm có nhóm máu O, A, B và AB) và nhóm máu theo hệ Rhésus (gồm có nhóm máu Rhésus dương và Rhésus âm)
• Sàng lọc các kháng thể bất thường của các hệ nhóm hồng cầu Rh, MNSs, Kell, Kidd, Duffy, Lutheran.
• Kiểm tra sự hiện diện của kháng nguyên và kháng thể chống virus HIV-1 và HIV-2.
• Kiểm tra sự hiện diện của các kháng nguyên của virus viêm gan B và kháng thể chống virus viêm gan C
• Kiểm tra sự hiện diện của các kháng thể chống các bệnh lý truyền nhiễm khác như giang mai, sốt rét và CMV (Cytomegalovirus) là một trong những xét nghiệm khi hiến máu.

Nói một cách khác, đi hiến máu là một cơ hội để được xét nghiệm máu, kiểm tra tình trạng sức khỏe của mình. Theo đó, người đi hiến máu sẽ biết được mình thuộc nhóm máu gì, mình có mắc các bệnh truyền nhiễm nào hay không. Kết quả được giữ kín và sẽ thông báo trực tiếp cho người hiến. Không ít một số trường hợp đã được phát hiện ra bệnh, được tư vấn miễn phí và điều trị sớm nhờ đã từng đi hiến máu.