Siêu âm bệnh lý hẹp khúc nối bể thận – niệu quản ở trẻ em

Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Lâm Thị Kim Chi - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng

Hẹp khúc nối bể thận – niệu quản ở trẻ em là dị tật hệ tiết niệu thường gặp, gây cản trở dòng nước tiểu từ bể thận xuống niệu quản. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể làm giãn bể thận và tổn thương thận nghiêm trọng. Đối với đối tượng trẻ em, siêu âm là phương pháp chẩn đoán hình ảnh an toàn, không xâm lấn, không nhiễm xạ nên được ứng dụng rộng rãi.

Hẹp khúc nối bể thận niệu quản là nguyên nhân phổ biến nhất trong bệnh lý tắc nghẽn ở trẻ em, là sự cản trở dòng nước tiểu từ bể thận xuống niệu quản đoạn gần.

Tần suất hay gặp nhất vào khoảng 5 tuổi. Ở người lớn thường được chẩn đoán ở tuổi 30-40. Khoảng 30-40% trẻ bị hẹp khúc nối bể thận – niệu quản có thể được chẩn đoán trước sinh.

Hẹp khúc nối bể thận niệu quản bẩm sinh chiếm phần lớn các nguyên nhân ở trẻ, nguyên nhân là do:

• Một đoạn niệu quản hoạt động;
• Hẹp thực thể;
• Van niệu quản;
• Mạch máu phụ ở cực dưới;
• Xoắn, dính...

Nguyên nhân hẹp khúc nối bể thận niệu quản mắc phải:

• Trào ngược bàng quang niệu quản;
• Viêm nhiễm: Tạo sẹo, hẹp...
• Tổn thương do thủ thuật;
• Khối u lành tính và ác tính.

• Giới tính: Gặp nhiều ở trẻ nam hơn trẻ nữ (tỷ lệ 2/1);
• Có thể gặp ở 1 bên hoặc 2 bên, nhưng tỷ lệ hẹp ở bên trái cao hơn bên phải gấp 2 lần;
• 50% bệnh nhi có bất thường hệ niệu – dục, 0,5-5% có trào ngược bàng quang – niệu quản đi kèm;
• 15% có thận hình móng ngựa kèm theo;
• Thận lạc chỗ chiếm 35% kèm hẹp khúc nối bể thận – niệu quản.

Siêu âm được sử dụng thường quy trong thai kỳ để phát hiện những bất thường hệ tiết niệu trước sinh. Sau sinh, siêu âm có thể dùng để tầm soát và theo dõi các bệnh lý ở trẻ em, với tính an toàn, không xâm lấn, không nhiễm xạ và giá thành thấp.

Trong bệnh lý hẹp khúc nối bể thận niệu quản, hình ảnh siêu âm có thể thấy như: Thận kích thước lớn, giãn đài bể thận nhưng niệu quản không giãn...Ngoài ra, có thể thấy các khối u hoặc bất thường bẩm sinh hệ tiết niệu kèm theo.

Trên siêu âm, bác sĩ sẽ tiến hành đo kích thước thận, đường kính trước – sau bể thận, độ dày nhu mô thận. Những chỉ số này sẽ được sử dụng để đánh giá mức độ giãn của đài bể thận, đồng thời so sánh và theo dõi trong các lần siêu âm tiếp theo, giúp các nhà lâm sàng quyết định phương pháp điều trị.