Siêu âm gan có khối giảm âm phản ánh điều gì?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Quang Đức - Bác sĩ Y học hạt nhân - Khoa Chẩn đoán hình ảnh và Y học hạt nhân - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City. Bác sĩ có hơn 12 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Chẩn đoán hình ảnh.

Siêu âm gan là phương pháp chẩn đoán hình ảnh thông dụng, sử dụng sóng siêu âm thông qua một đầu dò đặc biệt đặt trên vùng bụng bệnh nhân để quan sát hình ảnh lá gan ở dạng đen trắng. Siêu âm gan có thể giúp bác sĩ phát hiện các bất thường ở gan, vậy khi kết quả siêu âm gan có khối giảm âm sẽ phản ánh điều gì?

Siêu âm gan là phương pháp chẩn đoán hình ảnh để phát hiện loại thương tổn gan mà bệnh nhân đang gặp phải.

Siêu âm gan thấy được các tổn thương của gan, đánh giá tình trạng gan nhiễm mỡ, phát hiện các áp-xe, sán, nang gan, u gan... và đánh giá mức độ nặng nhẹ của bệnh, từ đó đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

• Siêu âm gan giúp chẩn đoán các bệnh lý bất thường ở gan, có thể làm riêng biệt hoặc kết hợp với siêu âm ổ bụng tổng quát. Một số bệnh lý có thể phát hiện thông qua siêu âm gan bao gồm: viêm gan, xơ gan, ung thư gan, gan nhiễm mỡ...
• Hình ảnh siêu âm gan của bệnh lý viêm gan cấp hoặc mãn tính là các tổn thương trên nhu mô gan, kích thước gan có thể to hơn bình thường.
• Ở bệnh nhân mắc gan nhiễm mỡ, hình ảnh thu được khi siêu âm gan là tăng sáng một phần hoặc toán bộ gan, gợi ý là các mô mỡ tích tụ bên trong tế bào gan
• Hình ảnh siêu âm của bệnh xơ gan chủ yếu là thay đổi về kích thước và các bất thường nhu mô. Xơ gan giai đoạn đầu thì gan có thể tăng kích thước nhưng xơ gan càng muộn thì gan càng teo nhỏ kèm theo xuất hiện các nốt nhỏ, đường kính dưới 1cm.
• Bên cạnh đó, siêu âm gan còn phát hiện được tình trạng cổ trướng, giãn tĩnh mạch, lách to là những biến chứng nguy hiểm của xơ gan.
• Với bệnh ung thư gan thì siêu âm gan đóng vai trò rất quan trọng, giúp phát hiện các khối u bất thường, định hướng cho chẩn đoán và điều trị sớm. Ngoài các bệnh lý hay gặp trên, siêu âm gan còn giúp chẩn đoán áp-xe gan, sán lá gan, nang gan, các khối u lành tính...

• Trong kết quả siêu âm gan thường sẽ miêu tả siêu âm gan có khối giảm âm hay không. Nếu kết quả miêu tả có khối hay nốt giảm âm ở gan thì có thể nghi ngờ tổn thương u trong gan
• Tuy nhiên, thông qua siêu âm gan có khối giảm âm cũng chưa chẩn đoán được chắc chắn đây là u lành tính hay ác tính.
• Siêu âm gan có khối giảm âm mang giá trị cao trong việc cung cấp thông tin sơ bộ, định hướng cho bác sĩ điều trị để kết hợp các yếu tố khác như triệu chứng và thăm khám lâm sàng, tiền căn bệnh, các xét nghiệm khác (như CT bụng, các marker ung thư gan...) để chẩn đoán chính xác bản chất khối u đó là lành tính hay ác tính.

U gan cũng tương tự các khối u khác bao gồm 2 loại là u lành tính và ác tính, trong đó u gan ác tính sẽ nguy hiểm hơn u lành tính và thường đa số bệnh nhân ở giai đoạn muộn sẽ tử vong rất nhanh chóng.

Do đó, quan trọng nhất vẫn là phát hiện bệnh sớm để có các biện pháp điều trị kịp thời tránh dẫn đến các biến chứng nguy hiểm.

4.1. U gan lành tính

• Một số khối u lành tính ở gan hay gặp bao gồm u mạch máu, u tuyến, tăng sản nốt lành tính, nang gan... Đa số các trường hợp u lành tính thường phát triển chậm, không có các triệu chứng rõ ràng và không gây khó chịu gì cho bệnh nhân.
• Hầu hết đều được phát hiện tình cờ thông qua siêu âm bụng tổng quát có khối giảm âm ở gan và các marker ung thư âm tính.
• U gan lành tính đa số là không gây nguy hiểm gì cho bệnh nhân nên việc điều trị u gan lành tính cơ bản chủ yếu là sinh hoạt hợp lý và theo dõi định kỳ để phát hiện những dấu hiệu bất thường của khối u.
• Một số ít trường hợp có thể phải can thiệp khi có biến chứng vỡ hoặc xuất huyết trong khối u.

4.2. U gan ác tính

• U gan ác tính hay còn gọi là ung thư gan nguyên phát là bệnh lý nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng bệnh nhân nếu phát hiện ở giai đoạn muộn. Bệnh nhân mắc ung thư gan thường gặp các dấu hiệu như đau vùng hạ sườn phải, vàng da, vàng mắt, cơ thể suy nhược, sụt cân, ăn uống kém...
• Một số trường hợp còn có thể ghi nhận một khối u nhỏ ở vùng hạ sườn phải. Siêu âm gan có khối giảm âm được xem là dấu hiệu gợi ý ban đầu trước khi tiến hành các xét nghiệm khác để chẩn đoán xác định ung thư gan.
• Hiện nay ghi nhận rất nhiều nguyên nhân có thể gây ra ung thư gan. Trong đó hay gặp nhất là viêm gan siêu vi B, siêu vi C, viêm gan do lạm dụng rượu bia dẫn đến xơ gan và phát triển khối u gan ác tính.
• Bên cạnh đó, ung thư gan còn có thể là u dạng bẩm sinh Fibrolamellar (hay còn gọi là ung thư gan tế bào xơ dẹt)
• Ung thư gan nguyên phát là bệnh lý có thể gây tử vong nhanh nếu phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn. Do đó, để hạn chế nguy cơ nguy hiểm này thì bệnh nhân cần phát hiện bệnh sớm thông qua siêu âm gan có khối giảm âm và marker ung thu gan dương tính.

Từ đó có phác đồ điều trị kịp thời và mang lại hy vọng cho bệnh nhân. Quá trình điều trị ung thư gan phụ thuộc giai đoạn và tình trạng của từng bệnh nhân.

Một số lưu ý trước khi tiến hành siêu âm gan:

• Trước siêu âm gan khoảng 1 tuần, bệnh nhân cần hạn chế ăn các thực phẩm khó tiêu, nhiều dầu mỡ. Thay thế bằng thức ăn thanh đạm để không tạo áp lực cho gan.
• Nên siêu âm gan vào buổi sáng, nhịn ăn hoàn toàn để kết quả siêu âm chính xác nhất.